Kurlar, faizler ve enflasyon yükseliyor!

Enflasyon oranları yıllık bazda 1998 yılından buyanı 24 yılın zirvesine tırmandı. Temmuz ayı sonu itibariyle yıllık enflasyon oranları Türkiye’de aylık yüzde 2,37 artarak 79,60’a yükseldi. Üretici Fiyat endeksi ise yeni bir rekorla yüzde 144,61’e yükseldi. TCMB yılsonu enflasyon beklentisi yukarı yönlü sert şekilde yükselerek yüzde 42,8’den yüzde 60,4’e çıktı. Bloomberg HT 20 kurumun dahil olduğu katılımcı beklenti anketinde ise ortalama olarak yılsonu enflasyon beklentisi yüzde 80’i aştı. Keza yılbaşından itibaren 7 aylık zaman zarfında Türk lirası değer kayıplarını sürdürmeye devam etti. Bu çerçevede dolar karşısında yüzde 35 daha değer kaybederken girdi maliyetlerini de artırdı ve enflasyonu artırıcı yönde bir faktör oldu. Türk Lirasındaki süregelen değer kayıpları KKTC’de de enflasyonu eş zamanlı körüklemeye devam ediyor. Zira KKTC Tüketici fiyatları endeksi temmuz ayı sonunda yıllık bazda yüzde 116,56’ya yükseldi.
ABD, İngiltere ve Avrupa Birliği tarafında sert faiz artırımlarının devamı hususunda şahin tavırlar devam ederken, TL politika faizinin yüksek enflasyona rağmen sabit tutulması Türk Lirası üzerinde yoğun baskıya neden olmaya devam etmektedir. Nurol Yatırım Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Ziya Akkurt, ticari bankaların uyguladığı ticari kredi faizlerinin yüzde 40-50 bandına oturduğunu belirtti. Üstelik, kredi faizleri yılbaşına kıyasla hem döviz para biriminde hem de Türk Lirasında keskin bir artış trendine girdi. Ağırlıklı kredi faiz ortalaması temmuz ayında kredilerde yüzde 30’a çıkarken, dolar kredi faizleri yüzde 9’u aştı. Böylece yabancı para birimi faizleri yükselirken TL politika faizinin sabit kalmasına rağmen piyasada TL faizlerinin de artış kaydettiği anlaşılıyor. Yılbaşından temmuz sonuna kadar olan 7 aylık zaman zarfında Türkiye Bankalarının ağırlıklı ortalama kredi faizleri dolarda yüzde 5,12’den yüzde 9,06’ya çıkarken, TL ticari kredi faizleri ise yüzde 24,77’den yüzde 29,74’e tırmandı. 
Türkiye’de yapılan Kabine Toplantısı'nın ardından ekonomiyle ilgili yapılan açıklamada, “Hem inşaat sektörünü canlandırmak hem de insanımızın erişilebilir şartlarda konut sahibi olması için adım atıyoruz. Yeni sosyal konut projesinin detaylarını önümüzdeki ay duyuracağız.” dendi. Ancak makroekonomik faktörlerde enflasyon, yükselen riskler, yabancı yatırımcı çıkışları, dış borcun sabit seyretmesi ve rezervlerin azalması gibi faktörlere çözüm planı henüz üretilmedi. Türkiye satın alma yöneticileri endeksi (PMI) Temmuz 2022 döneminde 48,1’den azalarak 46,9’a gerilemiştir. PMI ülkelerin büyüme tahminlerini en iyi şekilde açıklayabilen bir endekstir. Aynı zamanda satın alma yöneticilerinin, mal ve hizmet satın alma eğilimlerini inceleyen bir göstergedir. PMI’ın 50’nin üstünde olması ekonomide büyüme, altında olması ise ekonomide küçülme beklentisi olduğu şeklinde yorumlanmaktadır. Bloomberg verilerine göre PMI endeksi 2 yılın en düşük seviyesine geriledi. İmalattaki yavaşlanın iki temel nedeni bozulan piyasa şartları gereği müşteri taleplerinde azalma ve üretim maliyetlerinin artması olarak sıralandı. Keza girdi maliyetlerinde hammadde fiyatları, enerji fiyatları ve döviz kuru artışları öne çıktı. Fiyat artışlarının ve talepteki düşüşün üretimde gerilemeye neden olduğu vurgulanmaktadır. Yapılan analizlerde takip edilen on sektörde yavaşlama gözlemlendi. 
Sonuç olarak yapısal reform ve ekonomik eylem planları yapılmadığı takdirde döviz kurları, TL ve döviz faiz oranları ve enflasyonda riskler yukarı yönlü devam ederken, beklenti oranların yükselme eğiliminin devam edeceği yönünde ekonomi aleyhinde ilerliyor. Yatırım ve finansman stratejilerinde mevcut durumun ve gelecek tahminlerin dikkate alınmasında son derece yarar var…
Tablo 1 ve 2: Yazar tarafından hazırlandı.

Tablo 3: Bloomberg HT.