Geçen Hafta Kamu Maliyesinin 2015 Mali yılına ait gerçekleşen Giderlerini incelemiştik. Bu haftaki köşe yazımda ise Kamu Maliyesinin 2015 Mali yılına ait gerçekleşen Gelirler Bacağını inceleyip, siz okuyucularımızla paylaşacağım...
2015 Mali yılı Gelirler Bütçesi 3,709,000,000 TL idi. 2015 Mali yıl sonu gerçekleşen gelir ise 3,737,743,305 TL gerçekleşti. Bu da öngörülen Genel Bütçe gelir hedefinin yılsonunda örtüştüğünü göstermektedir. Yani Kamu Maliyesinde toplanan gelir oranı %100,77’dir. Bu oran 2014 yılında %105,39 idi. Yani 2014 Mali yılının gelirler olarak 2015 yılına oranla daha başarılı olmasının altında yatan yegâne şey, TC’den Reform destekleme için verilen kaynağın 2014 yılında alınması idi.
2015 Mali yılı Gelirler Bütçesi 3,709,000,000 TL idi. 2015 Mali yıl sonu gerçekleşen gelir ise 3,737,743,305 TL gerçekleşti. Bu da öngörülen Genel Bütçe gelir hedefinin yılsonunda örtüştüğünü göstermektedir. Yani Kamu Maliyesinde toplanan gelir oranı %100,77’dir. Bu oran 2014 yılında %105,39 idi. Yani 2014 Mali yılının gelirler olarak 2015 yılına oranla daha başarılı olmasının altında yatan yegâne şey, TC’den Reform destekleme için verilen kaynağın 2014 yılında alınması idi.
2015 Mali yıl Bütçe Gelir ödeneği ve yılsonu gerçekleşen gelirleri aşağıdaki tabloda inceleyelim;
Yukarıdaki tabloda yer alan 2015 Mali yıl sonu gerçekleşmelerine ait Gelirleri detaylandıracak olursak;
• 2015 Mali Yılında Vergi Gelirleri 2.146.107.710 TL olarak gerçekleşmiştir. Bunun 558.197.062 TL’si Gelir Vergisi, 220.962.838 TL’si Kurumlar Vergisi, 312.225.028 TL’si Dahilinde Alınan Katma Değer Vergisi, 69.525.551 TL’si Mülkiyet Üzerinden Alınan Vergiler, 49.298.467 TL’si Gümrük Vergileri, 436.865.599 TL’si İthalattan Alınan Katma Değer Vergisi, 13.548.711 TL’si Uluslararası Ticaret ve Muamelelerden Alınan Diğer Vergiler, 100.051.902 TL’si Motorlu Taşıtlar Vergisi, 136.915.405 TL’si Harçlar ve 248.487.146 TL’si Diğer Vergi Gelirlerinden oluşmaktdır. Kamu Maliyesinin en büyük paya sahip olan Gelir vergilerindeki 2014 yılına oranla tahsilat oranı daha yüksek gerçekleşen tek gelir ödeneği, Uluslararası Ticaret ve Muamelelerden Alınan Vergidir. Bu aslında Kamu Maliyesini yönetenlerin başarısı değil, global piyasalarda kaynaklanan ve TL’nin değer kaybetmesi sonucunda ithal edilen ürünlerin KKTC’ye girişi esnasında daha yüksek fiyatla gümrüklenmesi ve ithalat esnasında doğan KDV ödemesidir. Bu artış, ülkedeki vatandaşın alım gücünün zayıflamasına sebepiyet vermekle birlikte ülkenin rekabet edebilirliğini de zayıflatmaktadır. Öteyandan ise bu artış, Kamu Maliyesinin yıl sonu bütçe açığının azalmasına kaynak olmaktadır.
• 2015 Mali Yılında Fon Gelirleri 601.069.280 TL olarak gerçekleşmiştir. Bunun 535.058.244 TL’si Fiyat İstikrar Fonu Gelirleri, 777.134 TL’si Faiz Farkı Fonu Gelirleri, 34.321.165 TL’si Turizm Teşvik Fonu Gelirleri, 4.193.696 TL TL’si Eski Eserler Fonu Gelirleri,19.486.771 TL’si Spor Fonu Gelirleri, 2.467.585 TL’si Organize Sanayi Bölgeleri Fonu Gelirleri ve 4.764.744 TL’si Emekli Sandığı Fonudur. Fon gelirlerinde 2014 yılına oranla daha fazla artış Teşvik Fonu Gelirleri ile Eski Eseleri Koruma Fonu gelirleridir. Bu artış ülkeye gelen turist sayısının artış olduğunu ve bunu sonucunda kültürel miraslarımıza daha fazla gerek restorasyon gerekse bakım-onarım ve temizliklerini eksiksiz yapmamızı gerektirmektedir. Çünkü Bilakiz Müze ve Ören yerlerinden toplanan gelir 2014 yılına oranla %23 oranında artış sağlanmış olup, gelen turiste daha temiz daha bakımlı Müze ve Ören Yerlerini göstermeliyiz ki memnun ayrılan turist sayesinde gelecek yıl daha fazla turist daha fazla gelir toplayalım....
• 2015 Mali Yılında Döner Sermaye Gelirleri 7.634.761 TL olarak gerçekleşmiştir. Bunun 2.325.167 TL’si Orman Dairesi Döner Sermaye Gelirleri, 88.360 TL’si Tarımsal Araştırma Döner Sermaye Gelirleri, 4.474.802 TL’si Devlet Üretme Çiftlikleri Döner Sermaye Gelirleri ve 446.163 TL’si Tarım Dairesi Döner Sermaye Gelirleridir. Döner sermayelerden en kötü şekilde yönetilen veya başarısız olan Devlet Üretme Çiftlikleri Döner Sermaye Gelirlerinden toplanan gelirdir. Bütçe ödeneği için önerilen gelir miktarının nerde ise %90’ını karşılamıştır. Halbuki diğer Döner Sermaye Gelirleri bütçe gelirinin çok üzerinde tahsilat gerçekleştirmiştir.
• 2015 Mali yılında Toplam TC Yardım ve Kredileri Bütçe gelir ödeneği 1,022,000,000 TL, geçen yıldan devir (2015 tadil Bütçe Geliri) ile Toplam TC Yardım ve Kredileri bütçe gelir ödeneği 1,473,806,435 TL’dir. Bu gelirin yıl sonu gerçekleşme miktarı 820.384.455 TL’dir. Yani 2015 Mali yılı Bütçe öngörüsünün yıl sonu gerçekleşme oranı %80,27’dir. Yada 2015 Mali Yılı Bütçe tadil miktarının yıl sonu gerçekleşme oranı %56’dır. Yani TC’den KKTC’ye gerek Hibe gerekse Kredi olarak verilen kaynaklar kullanılamamıştır. Halbuki Global Dünya Piyasaların etkisi ile 2015 yılında tavan yapan ekonomik sıkıntının ülkemiz coğrafyasında da hissedildiği bir zamanda kullanılamaması gerek ülke ekonomisine gerekse ülke insanına yapılan en büyük kötülüktür. Bu kaynağın kullanılmaması veya kullandırılmamasının altında yatan en önemli unsurlar;
TC-KKTC Ekonomik İşbirliği Protoklerindeki ev ödevlerimizi zamanında yapmamamız sonucunda Kamu Maliyesine verilmeyen reform ödeneği (yapmayacaksak tahhütde bulunmamız gerekirdi.),
KKTC’nin alt yapısının moderinizesi ve bakım-onarımı için TC Yatırım Bütçesi doğrultusunda verilen kaynağın etkin,verimli,rasyonel ve zamanında projelendirilip sonuç odaklı olmamasıdır.
Sonuç olarak 2015 Mali yılı gelirleri dolaylı vergiler bakımından zengin dolaysız vergiler açısından son derece kıt geçtiği bir yıl olmuştur. Halbuki 2014 yılında KKTC Bakanlar Kurulu tarafından onaylanan “Kayıtdışı Ekonomi ile Mücadele Eylem Planı” hazırlanmış olup, üzerinden iki yıl geçmesine rağmen yürürlüğe konmamıştır. Bu eylem planı hazırlanması için verilen kaynak bu ülke insanının kaynağı olup, birileri zengin olsun diye verilmedi. Hadi Kamu Maliyesini yönetenler, Kamu Maliyesinin daha etkin, daha rasyonel, daha verimli, daha adil ve daha şeffaf yönetilmesi sizi bekliyor.... tabii ki sözde değil özde...