Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF)bir heyetin çözümün ekonomik boyutu kapsamında gerek güney ve gerekse Kuzey Kıbrıs’ta incelemelerde bulunmak ve yerel yetkili makamlarla istişare etmek amacı ile adaya gelecekleri bazı gazetelerde geçen hafta içinde yer aldı. 26 Kasım 2015 tarihinde ise konuyla ilgili bilgilendirme K.K.T.C. Dış İşleri Bakanlığı resmi sitesinde de yayınlandı. Tüm yayınların detayında Güney Kıbrıs gazete haberlerine konuyla ilgili atıfta bulunuldu. IMF heyetinin temaslardaki amaç ve ana hedeflerinin Kıbrıs’ın yeniden birleşmesi senaryosunda çözümün maliyetinin hesaplanması ve ekonomik yapının sağlıklı ve Avrupa regülasyonlarına entegre haline gelerek sürdürülebilirliği olduğuna atıfta bulunuluyor. Bu bağlamda Kıbrıs’taki tarafların talebi üzerine makroekonomik ve mikroekonomik büyüklüğünün ölçülmesi ve özellikle K.K.T.C.’nin ekonomik haritasının çıkarılmasının gerekli olduğu düşünüldüğü savunuluyor.
IMF heyeti bu hafta içerisinde K.K.T.C. Merkez Bankası ve Yerel Banka Üst Düzey yetkilileri ile temaslarına başladı. Ekonomik analizler çerçevesinde son derece önemli bir yapı olan bankacılık ve finans sistemi ile ilgili olarak veriler alındı ve genel ekonomik görünümün ortaya çıkmasında yardımcı olacak olan analizlerin yapılmasına olanak sağladı. Zaten en güncel analitik ve istatistiksel veriler bankacılık sektöründe düzenli ve periyodik olarak yayınlanmakta ve kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Zira Avrupa Birliği standartlarına uyum sağlama ve ekonomik entegrasyon konusunda en hızlı ve verimli sektörlerden birisi bankacılık sektörüdür. Bunun sebebi ise yasal mevzuatın uluslararası bankacılık ve finans standartlarını belirleyen Basel Komitesinin çıkardığı kriterlere paralel olarak takip edilmesi ve ayrıca Merkez Bankası denetim ve gözetim faaliyetlerinin yaptırım teşkil eden bir seviyede yürütülmesinden kaynaklanmaktadır.
Güney ve Kuzey Kıbrıs bankacılık sektörünün yıl sonu verilerinin henüz tamamlanmamış olmasından dolayı en güncel verileri taşıyan yılın üçüncü çeyrek verileri üzerinden genel önem arz eden finansal hacim ve rasyoları aşağıdaki tabloda görüleceği üzere kıyaslamaya tabi tuttuğumuzda bizim sektör büyüklüğünün güneyin büyüklülüğünün sadece % 6,98’i oranında kaldığı gözlemlenmektedir. Ayrıca bankalarımızın özkaynakları toplam banka sayısının neredeyse iki katı olan güney bankalarının özkaynaklarının (sermaye) % 6,60’ına tekabül etmektedir. Ancak güney tarafta yaşanan ekonomik krize müteakip olarak bankalar plase ettikleri kredileri tahsil etme sürecinde ciddi şekilde sıkıntı yaşadıkları gözlemlenmektedir. Bu bağlamda donuk kredilerin toplam kredilere oranı bizde % 6,58 civarında iken güney Kıbrısta hiç hoş olmayan bir tablo görülmekte ve kredilerinin neredeyse yarısının donuk hale geldiği ve yüksek seviyede kredi riski taşıdığı müşahede edilmektedir. Hal böyleyken kredi riski Güney Kıbrıs bankalarının karlılıklarına da önemli derecede olumsuz yönde tesir etmiştir.
Genel ve objektif inceleme gözüyle iki taraf arasındaki bankacılık sistemini kıyaslamak ve gerekli eksikliklerimizi tamamlayarak ev ödevimizi yapmak IMF heyetinden önce aslında bizim işimiz olmalıdır. Tabii ki bazı yönlerden resmi tanınmamışlık ve uygulanan ambargolardan ötürü küresel finans piyasalarına entegre ekonomilerde uygulanan bazı önemli enstrümanlar ya kullanılamamakta yada adaletli rekabet koşullarının üzerinde maliyetler olarak yerel bankalarımızın karşısına çıkmaktadır. Mevcut koşullar çerçevesinde olduğu gibi ileride de büyüklük açısından olmasa bile, verimlilik, karlılık, sağlıklı büyüme ve sürdürülebilir rekabet açısından Kıbrıslı Türkler olarak iyi bir rol oynayabileceğimize gönülden inanıyorum. Ancak reel sektörde faaliyet gösteren diğer kurumlarımız içinde bağımsız ve yetkin otoriteler tarafından kontrol ve gözetim ortamı hazırlanarak kurumsallaşma sürecinin hızla başlaması gerekmektedir. Herkese iyi haftalar, güzel günler ve hayırlı işler dilerim.