Anılar ve elektrik, enerji…

Dikelya’daki santralin arıza yapması ile Kuzeyden Güneye elektrik verilmesi, iki tarafta haber oldu. Bu nedenle yaşadığım anıları paylaşmak istedim. 1974’ten 1994’e kadar Kuzeye elektrik, Güneyden geliyordu. Ancak o dönemin Kuzey egemenleri, bu elektriğe tek kuruş ödemediler. Yirmi yıl Denktaş – UBP iktidarına beleş elektrik veren Güneyin Bağnazları ise farklı ve demokratik barışçı dönüşüm hedefi ile Kuzeyde iş başına gelen DP-CTP koalisyonun ilk döneminde, Kuzeye verilen elektriği şakkadak kestiler. Bunun üzerine görüşme yapıldı. Onlara, “bundan sonra elektriği ödeyeceğiz. Diğer borçları da görüşürüz. Erken zamanda biz elektrik santralı kuracağız, o zamanda tüm adayı entegre eder, bir birimizle ortaklığı ada ve tüm insanları için geliştiririz” dedik. Bana sordular. Kaç ay sürecek? Dokuz ay dedim. Bana “değil dokuz ay, 19 ayda bu iş bitmez” dediler. Onlara “bakın sebep olacaksınız ve ada elektrikte de bölünecek“ dedim. Sonuçta toplumun ve Türkiye’nin ilgili birimleri ve teknik elemanlarının katkısı ile eğer ismini yazmazsam vefasızlık yaparım, Sayın Öner Gülyeşil’in katkıları ile yüz yirmi MW’lık Teknecik Elektrik Santralı bitti. Böylece, Kıbrıs Türk Halkı, elektriksiz kalmaktan kurtuldu. Ama 2006’ya kadar Kuzey ve Güney arasındaki genel elektrik bağlantısı kopuk kaldı. 
Sonrasında, Teknecik Santralının yedeksiz kalmaktan ötürü, 11 yıl yeterli bakımı görememesi nedeni ile bir ünitesinin kırılarak devre dışı kalması ile yeniden Kuzeyde elektrikte ciddi kriz ihtimali doğdu. Bunun üzerine o dönem, Güneyde Meclis Başkanı olan Müteveffa Sayın Dimitris Hristofyas ile görüştüm. Onun girişimleri ile CB olan Müteveffa Sayın Papadopulos’un ikna edilmesi ile Güney’den parasını ödeyerek, 40 MW’a yakın elektrik alarak, halkımızı elektriksiz bırakmadık. İki taraf böylece elektrikte yeniden entegre oldu. Kuzeyde bizde, kolları sıvayarak halkımızın katkısı ve Türkiye’den aldığımız destekle, süratle ihtiyaç kadar elektrik santrali aldık. Başta yüksek gerilim hatları olmak üzere, onlarca yeni trafo ve diğer yatırımları gerçekleştirdik. Normalde 2-3 yıl gerektiren bu yatırımları, 6-7 ayda yaparak, kendi ihtiyacımızı fazlası ile karşılar hale geldik. Bu süreçte Sayın Ahmet Uzun, Sayın Ahmet Hüdaoğlu, Sayın İsmet Akim ve diğer insanlarımızın emeklerini ve çabalarını hatırlamadan edemem. Bunun sonucunda yine Güney ve Kuzey entegre oldu. O dönem bu yatırımlar olunca, Sayın Ahmet Uzun bir demeç vererek, “artık ihtiyaç olursa Güneye de elektrik verebiliriz” demişti. Vay sen misin bunu söyleyen? Günlerce alay konusu yapıldık. Bunun üzerinden 3 yıl geçmeden Güneyde Mari’deki o meşum kaza nedeni ile elektrik santralleri devre dışı kalınca, istem üzerine Güneye, sorun giderilene kadar elektrik verdik. Ancak ne acıdır ki elektriğe, CTP yeniden iş başına ve Sayın İsmet Akim, Kıb-Tek’te gelene kadar, yatırım yapılmadı. Bu hala, devam ediyor.
Sözün özeti, adanın bütününde elektrik ve Doğu Akdeniz’deki enerji kaynakları ile ilgili olarak ne Kıbrıs Türk Toplumu ile Türkiye’yi Güneydekilerin dışlaması. Ne de Kuzeydekilerin, Kıbrıs Rum Toplumunu ve Yunanistan’ı, ‘yok hükmünde’ sayarak küçümsemesi ile elektrik ve enerji kaynaklarını sağlıklı olarak kendimiz, bölgemiz ve Avrupa için laiki ile değerlendiremeyiz. Bunun için yalnızca elektriksiz kaldığımızda değil, devamlı ortaklığa ihtiyacımız var. Buda işbirliği ve BM temelinde çözümden geçer.

,