2018 beş aylık KKTC bütçe giderleri 

 Sevgili okyucularımız, bu haftaki konumuz 2018 Mali yılı Bütçesi’nin 5. Aylık Bütçe giderleri üzerine olacaktır. 
Bililindiği üzere 2018 Mali yılı Bütçesi 5,815,800,000 TL olarak yasallaşmıştı. Fakat geçen yıldan devir eden ödenekler ile 2018 Bütçe tadili 6,705,477,586 TL’dir. 2018 Mali yılı Bütçe gerçekleşmlerinin 5. Aylık Giderler Bacağına bakacak olursak (kaynak: //www.maliye.gov.ct.tr/maliye/f?p=100:77:0::NO:::);
GİDERLER
• Toplam giderlerin % 30,56’sı harcanmış (2017 mali yılının 5 ayın sonunda % 33,80 idi.),
• Mahalli giderlerin % 33,20’si harcanmış (2017 mali yılının 5 ayın sonunda % 36,06 idi.),
• Personel Giderleri % 37,96’sı harcanmış (2017 mali yılının 5 ayın sonunda % 39,56 idi.),
• Mal ve Hizmet Alım Giderleri %27,67’si harcanmış (2017 mali yılının 5 ayın sonunda % 38,62 idi ),
• Cari Transferler (Maaş ve Benzeri Giderler) % 38,14’ü harcanmış (2017 mali yılının 5 ayın sonunda % 39,35 idi.), 
• Fon Giderleri Toplamının % 37,38'si harcanmış (2017 mali yılının 5 ayın sonunda % 39,17 idi.),
• Döner Sermaye Giderleri % 37,38’i harcanmış (2017 mali yılının 5 ayın sonunda % 30,10 idi.),
• TC Yardım ve Krediler Toplamı % 13,24’ü harcanmış (2017 mali yılının 5 ayın sonunda % 21,70 idi.) (TC-KKTC Ekonomik İşbirliği Protokolünü’nün geç imzalanması sonucunda gerçekleşme geçen yıla oranla epeyi düşüş göstermiştir.).
2018 Mali yılı Bütçe Giderler bacağının 5 aylık gerçekleştirmelerinin tümüne baktığımız zaman genel olarak giderlerin 2017 mali yılı bütçesinin 5 aylık gerçekleşmelerine oransal olarak düştüğünü söyleyebiliriz. Bu düşüşü tasarruf olarak algılamak sadece ve sadece yanıltıcıdır. Çünkü bilindiği üzere 2016-2018 “TC-KKTC Ekonomik İşbirliği Protokolünün” geç imzalanması sonrasında TC’den kullanılacak kaynak kullanılamamış ve Bütçe Toplam Gideri 2017 yılına oranla daha az gerçekleşmiştir. TC Yardım ve Krediler Toplamı 2018 Bütçe Tadil ödeneği 1,654,230,510 TL’dir. Fakat 2018 Mali yılı Bütçesinin 5 aylık gerçekleşen gider oranı %13,24’dür. 2017 de 5 aylık gerçekleşme oranı % 21,70 idi. Protkolün geç imzalanması kaynakların düşük oranda kullanılmasını hatta sadece savunma giderlerinin ödenmesi için kullanılmasını sağlamıştır. Fakat her zamankinden daha çok Kıbrıs Türk toplumu “TC Yardım ve Kredilerine” ihtiyaçı vardır. Çünkü 2018 yılında yaşanan ekonomik kriz (TL’nin değer kaybetmesi, enfalsyon....) ülke insanını derinden etkilemiştir. O kadar bir ekilemiştir ki ekonomi nerde ise durma noktasına gelmiştir. TC tarafından, KKTC Bütçeseine aktarılan bu kaynaklar gerek Kamu Maliyesine gerekse Reel Sektöre aktarılan bu ödenekler ekili ve verimli kullanılarak piyasaya sıcak para akışını hızlandıracak ve Kıbrıs Türk halkı bir noktada nefes alacaktır..... Tabii ki herkesin bildiği gibi protokülün şartlarına uyarak bu kaynaklar KKTC hazinesine aktarılmaktadır. 5 ayın sonunda gördük ki, bu kaynaklar kullanılamadı!!!
2018 Mali yılında yine ek mesai ödemeleri rekorun kırılması kaçınılmazdır. Çünkü 2017 Bütçe gerçekleşme rakamı ek mesai ödemelerinin 113.657.901 TL idi. Bu yıl 5 ayın sonunda % 8,91 oranında enflasyon gerçekleşmiştir. Yıl sonu en iyi ihtimalle %18-20 oranında enflasyon beklentisi muhtemeldir. Bu da 2018 Mali yılı sonunda ekmesai miktarının rahatlıkla 135 milyon civarınında olacağıdır. Hâlbuki bütçenin kanayan yarası olan ekmesai sorunun hızla hükümet tarafından çözülmesi adil gelir dağılımı açısından da son derece önemlidir. Hep söyleneni tekrarlayayım ekmesai sorunu nasıl çözülür ?? vardiya sistemine geçerek bu ekmesai sorunu çözülebilir. Bu da hem rotasyon hem de fazladan personel alımı gerektirecektir.
Ayrıca 2017 bütçe gerçekleşme verilerindeki personel giderleri 1,570,870,486 TL olarak gerçekleşti. Bu yıl yani 2018 Mali yılı Bütçe Personel Giderleri için öngörülen ödenek 1,689,681,400 TL idi. Yani 2017 yılına oranla kamuda çalışan Personel ödemeleri için % 8 oranında bir artış öngörülmüştür. Fakat 5 ayın sonunda TÜFE % 8,9 gerçekleşmiş ve 2018 yılı için öngörülen artışı (12 aylık) 5 ayın sonunda %0,9 oranında geçmiştir. Ayrıca cari transferler (maaş ve maaş benzeri ödemeler) noktasında 2018 Mali yılında 2017 mali yılı gerçekleşme rakamlarına oranla % 6’lık artış öngörülmüştü. Fakat 5 ayın sonunda TÜFE % 8,9 gerçekleşmiş ve 2018 yılı için öngörülen artışı (12 aylık) 5 ayın sonunda % 2,9 oranında geçmiştir. Bu bağlamda 2018 Bütçesi gider ödenekleri Makro ekonomik veriler iyi tahmin edilemedeiğinden dolayı personel giderlerinde yaklaşık 150 milyon TL ve cari transfer ödemeleri (maaş ve maaş benzeri ödemelerde) yaklaşık 200 milyon TL açık gerçekleşecektir. Yani 2018 Mali yılı Bütçesi iyi öngörüde bulunulmadğından ötürü sadece personel ve cari transfer ödemelerinin sonucunda 350 milyon TL açık oluşacaktır. Bana göre bu en iyi senaryodur!!! 
2018 mali yılı Bütçe giderler bacağının 5 aylık gerçekleştirmeleri içerisinde yer alan Cari Transferler ödemeleri altında bulunan Yurt içi ve Yurt Dışı Tedaviler ödeneğinin sadece % 49,49’u kullanılmış, buna karşılık 2017 mali yılınının 5 aylık kullanılan oran sadece % 17,87 idi. Burda önemli bir harcama olduğunu söyeleyebiliriz. Geçmiş yıla oranla nerde ise 3 kat artış gerçekleşmesindeki yegane neden nedir??? Buna en güzel Sağlık Bakanlığı cevap vermelidir. Geçen yılki tasarruf bu yıl niye yok......
2018 Mali yılı Bütçe Giderler bacağının 5 aylık gerçekleştirmeleri içerisinde yer alan Fon Giderleri altında bulunan Turizm Teşvik Fonu Giderlerinin % 10,61’i kullanılmış, buna karşılık 2017 mali yılınının 9 aylık kullanılan % 22,90 idi. Burada KKTC Turizmi’nin teşvik edilmesi için kurulan bu fon ile gerek Ülkenin Turizminin tanıtılması için reklam ve Fuar katılım bedelleri gerekse Yurt dışından gelecek olan her bir turist için verilecek olan teşvik ödemeleri gerçekleşmektedir. Fakat görüldüğü üzere lokomotif sektör dediğimiz Turizm ödemeleri geçen yıla oranla düşüş eğiliminde acaba turizm yatırımcılarımız memnun mu???
Yukarıda 2018 yılı mali bütçesinin 5 aylık gerçekleşme sonuçlarını sizlerle paylaştım. Yarın ise 5 aylık gerçekleşen gelirleri ve 2018 mali yılı bütçe yasa tasarısı üzerine görüşlerimi sizlerle paylaşacağım. Herkese sağlıklı ve mutlu haftalar.......