Sevgili okyucularımız, bu haftaki konumuz 2016 Mali yılı Bütçesi’nin 9. Aylık gerçekleşmeleri.
Bililindiği üzere 2016 Bütçesi 4,515,312,880 TL olarak yasallaşmıştı. 2016 Mali yılı Bütçe gerçekleşmlerinin 9. Aylık Giderler Bacağına bakacak olursak (kaynak: //www.maliye.gov.ct.tr/i/mozka/butce/raporlar/GGG201609.pdf);
Giderler
• Toplam giderlerin % 57,77’si harcanmış (2015 mali yılının 9 ayın sonunda % 61,60),
• Mahalli giderlerin % 63,33’ü harcanmış (2015 mali yılının 9 ayın sonunda % 66,63),
• Personel Giderleri % 70,92’si harcanmış (2015 mali yılının 9 ayın sonunda % 72),
• Ekmesai Giderleri 6 ayın sonunda harcanan miktar 40,911,484 TL (2015 mali yılının 6 ayın sonunda harcanan miktar 41,483,796 TL), (Ek Mesai ödemeleri 3 ay geriden gelmektedir)
• Mal ve Hizmet Alım Giderleri % 66,21’i harcanmış (2015 mali yılının 9 ayın sonunda % 67,19),
• Cari Transferler (Maaş ve Benzeri Giderler) %66,26’sı harcanmış (2015 mali yılının 9 ayın sonunda % 69,76),
• Fon Giderleri Toplamının %76,68’si harcanmış (2015 mali yılının 9 ayın sonunda % 67,67),
• Döner Sermaye Giderleri % 57,14’ü harcanmış (2015 mali yılının 9 ayın sonunda % 63,12),
• TC Yardım ve Krediler Toplamı % 32,33’ü harcanmış (2015 mali yılının 9 ayın sonunda % 42,75) (TC-KKTC Ekonomik İşbirliği Protokolünü’nün geç imzalanması sonucunda gerçekleşme geçen yıla oranla epeyi düşüş göstermiştir.).
2016 Mali yılı Bütçe Giderler bacağının 9 aylık gerçekleştirmelerinin tümüne baktığımız zaman genel olarak giderlerin 2015 mali yılı 9 aylık gerçekleşmelerine oransal olarak düştüğünü söyleyebiliriz. Bu düşüşü tasarruf olarak algılamak sadece ve sadece yanıltıcıdır. Çünkü bilindiği üzere 2016-2018 “TC-KKTC Ekonomik İşbirliği Protokolü’nün” geç imzalanması sonrasında TC’den kullanılacak kaynak kullanılamamış ve Bütçe Toplam Gideri 2015 yılına oranla daha az gerçekleşmiştir. 2016 Mali yılında yine Ekmesai ödemeleri rekonun kırılması kaçınılmazdır. Çünkü 2016 mali yılının 6 ayı sonunda yaklaşık olarak 41 milyonluk KKTC hazinesi bir ödeme yapmıştır. Yıl sonuna kadar yapılacak olan 6 aylık ek mesai ödemeleri sonucunda toplam yaklaşık 95 milyonluk bir ödeme gerçekleşmesi muhtmeldir. Çünkü ödenmeyen 6 aylık periyod diliminde 2 aylık Bayram tatili sonucunda muazam bir mükelefiyet oluşmuş ve ekmesai ödemelerini yıl sonu rekor bir seviyeye çekecektir.
2016 Mali yılı Bütçe Giderler bacağının 9 aylık gerçekleştirmeleri içerisinde yer alan Cari Transferler ödemeleri altında bulunan Sosyal Sigortlar Kurumuna Hazine Yardımlarının sadece % 14,29’u kullanılmış, buna karşılık 2015 Mali yılınının 9 aylık kullanılan % 60,42 idi. Burda aklımıza takılan birkaç soru var. 1. Neden KKTC Maliyesi SSK’ya gerekli Cari Transferi aktarmıyor ? 2. Sosyal Sigortlar Kurumu’nun Mali yapısı düzeldi mi ? 3. Sosyal Sigorta Kurumu’nun Mali yapısı düzeldi ise neden har ay sonu borçlanmaya gidiliyor???
2016 Mali yılı Bütçe Giderler bacağının 9 aylık gerçekleştirmeleri içerisinde yer alan Cari Transferler ödemeleri altında bulunan Yurt içi ve Yurt Dışı Tedaviler ödeneğinin sadece % 24,61’i kullanılmış, buna karşılık 2015 mali yılınının 9 aylık kullanılan % 48,66 idi. Burda önemli bir tasarruf olduğunu söyeleyebiliriz. Özelde Sağlık Bakanı ve genel de ise Hastanalerimizde çalışan tüm sağlık çalışanlarımızın halka sağlık hizmetlerini bir tamam verdiğini rakamsal olarak görmekteyiz. Dolayısıyle yurttaşı başka hastahanelere sevk edilmediğini böylece ayrılan kaynak da da tasarruf edildiğini söyleyebiliriz.
2016 Mali yılı Bütçe Giderler bacağının 9 aylık gerçekleştirmeleri içerisinde yer alan Fon Giderleri altında bulunan Fiyat İstikrar Fonu Giderleri’nin % 84,44’ü kullanılmış, buna karşılık 2015 mali yılınının 9 aylık kullanılan % 72,78 idi. Bu da Hükümetin çiftçiye, naranciyeciye v.b gibi sektörlere olan mükellefiyetlerini hızlı ödemesinin bir göstergesidir.
2016 Mali yılı Bütçe Giderler bacağının 9 aylık gerçekleştirmeleri içerisinde yer alan Fon Giderleri altında bulunan Doğrudan Gelir Desteği ödemeleri Giderleri’nin % 75,14’ü kullanılmış, buna karşılık 2015 mali yılınının 9 aylık kullanılan % 68,01 idi.
KKTC Bütçesi altında yer alan Fon Giderlerindeki bu yüksek oranda harcama yapılmasını, hükümetin halkı memnun ederek olası bir seçimde başarı elde etmeyi düşünmesi olarak algılayabiliriz. Seçime hazırlık mı var????
2016 Mali yılı Bütçe Giderler bacağının 9 aylık gerçekleştirmeleri içerisinde yer alan Fon Giderleri altında bulunan Tarımsal KİT’ler Görev zararları ayrılan ödeneği aşarak % 120,08’ü kullanılmış, buna karşılık 2015 mali yılınının 9 aylık kullanılan % 89,48 idi. Buradaki artış Toprak Ürünleri Kurumu’nun mali yapsınıdan kayanaklanmaktadır. Bozuk bir mali yapı sonrasında Hükümet %3’lük bazı ithal ürünlere zam yapmış ve Toprak Ürünleri Kurumu’nun Mali yapısını sürdürülebilir bir yapıya kavuşturmaya çalışmıştır. Fakat muhalefet partilerinin başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesine giden %3’lük artış, hükümet tarafından geri alınmıştır. Halbuki, yapılması gereken kurumun küçülmesi idi. Küçülme derken, mevcut personel fazlalığını kamuya akatararak kurumu sürdürülebilir bir mali yapıya kavuşturarak akılcı bir mali politika ile sadece ve sadece sektörü denetleyen bir yapıya dönüştürülmesi için yasal düzenleme yapılması yeterli olacaktır.
2016 Mali yılı Bütçe Giderler bacağının 9 aylık gerçekleştirmeleri içerisinde yer alan Fon Giderleri altında bulunan Turizm Teşvik Fonu’nun % 28,69’u kullanılmış, buna karşılık 2015 mali yılınının 9 aylık kullanılan % 48,89 idi. Burada KKTC Turizmi’nin teşvik edilmesi için kurulan bu fon ile gerek Ülkenin Turizminin tanıtılması için reklam ve Fuar katılım bedelleri gerekse Yurt dışından gelecek olan her bir turist için verilecek olan teşvik ödemeleri gerçekleşmektedir. Fakat görüldüğü üzere lokomotif sektör dediğimiz Turizm ödemeleri geçen yıla oranla düşüş eğiliminde acaba turizm yatırımcılarımız memnun mu???
Yukarıda 2016 Mali yılı Bütçesinin 9 aylık gerçekleşme sonuçlarını sizlerle paylaştım. Haftaya ise 9 aylık gerçekleşen gelirleri ve 2017 mali yılı Bütçe yasa tasarısı üzerine görüşlerimi sizlerle paylaşacağım. Herkese mutlu ve sağlıklı hafta sonları....