KKTC’de bazı kişiler anız (tahıl hasadından sonra tarlada kalan bitki sap ve atıkları)yakmanın yararlı olduğunu ileri sürüyor.
Ancak anız yakmanın zararlarının, faydalarından çok daha fazla olduğu, sürdürülebilir tahıl üretimi ve doğasal çevre bakımından sakıncalı olduğu kesin bir şekilde biliniyor.
Anız yakmanın başlıca zarar ve sakıncalarını şöyle sıralayabiliriz:
Doğal denge bozulur ve özellikle toprakta yaşayan ve bitkilere yarar sağlayan mikroorganizmanın yakılıp yok edilesi sonucu tahıl verimi azalır;
Toprağın karbon ve azot içeriği azalır ve böylece verimlilik düşer;
Canlıların toprakta bıraktığı ve bitkilerin yetişmesi için oluşturulan ortam yakılarak bozulduğundan, verim azalır;
KKTC’de tahıl veriminin düşük olmasında önemli rolü olan topraktaki organik madde miktarı daha da azalır.(En az %5 olması gereken organik madde oranı topraklarımızda %1’in altındadır)
Toprağı erozyona karşı daha hassas duruma getirir ve böylece en bereketli üst kısmının taşınması ile verim düşer.(Selçuk Üniversitesinden Prof. Kazım Çarmen’e göre Anız yakma, toprak erozyonunu %60-90 artırır).
Toprağın yorgunluğu artar ve tahıl üretiminde verimlilik azalır;
Toprağın su tutma kapasitesi azalır.(Pof. K.Çarmen’e göre anızlı tarlanın su yağmur sularını tutma kapasitesi % 37 anızı yakılanlarda ise % 9 dur.)
Hayvan otlatma alanları yok edilir;
Küçük canlıların yok edilmesi sonucu topraktaki pestisit ve benzeri toksit maddeler parçalanıp yok edilemez ve besi zincirine karışarak kanser riski artar;
Yabani hayvanların yuva v yavruları yakılıp yaşam ortamları yok edilir;
Orman, bahçe vb. yangınlarına yol açar;
Çıkan duman ve kanserojen etkisi olduğu bilinen is insanların sağlığını bozar;
Görüş mesafesini azaltarak trafik kazalarına sebep olur.
Tahıl üretiminde deneyimli çiftçiler bitki artıklarının sürümle toprak altına karıştırılmasının, organik madde ile humus sağlamada çok gerekli ve doğal kaynak olduğunu bildiği için anız yakılmasına kesinlikle karşıdır.
Ancak üreticilerin çoğu; toprağı daha çabuk ve kolay ekime hazırlamak ve yabancı ot, böcek ve benzeri zararlıların azaltılması gerekçesiyle anız yakma eğilimindedir.
Bu durumda, sürdürülebilir tarım için, ilkel ve zararlı bir uygulama olan anız yakma yerine, ekonomik kayıpları ve ekolojik felaketleri önleyen çevre dostu seçeneklerin, bulunması, tanıtılması ve KKTC’de yaygınlaştırılması gerekiyor.
Örneğin, toprağın hazırlanmasında bıçaklı döner çapa gibi parçalayıcı ve gömücü ‘Yeni Nesil Toprak İşleme Aletleri’ kullanılması sağlanmalı. Ayrıca ilgili Bakanlık anıza doğrudan doğruya tohum ekimine olanak veren, ‘Anıza Ekim makinası’ temini ve kullanımı için çiftçilere yardımcı olunmalı.
Bunların yanında Tarım Bakanlığı, tarla denemeleri ve demonstrasyonlarla, anız yakmanın zararlarını somut bir şekilde göstererek, üreticilerinin bu uygulamanın zararlı olduğunu anlamasını sağlanmalı.