Kuzey Kıbrıs’ta yaşamak giderek zorlaşıyor. Özellikle temel ihtiyaçların karşılanmasındaki zorluklar hayatı giderek çekilmez hale getiriyor. Yükselen pahalılığın en önemli bileşeni olan “gıda enflasyonu” almış başını gidiyor; beslenme bile zorlaştı. Sağlık hizmetlerine erişim de zorlaşıyor. Parası olan aileler çocuklarını özel okullara gönderirken dar gelirli aileler de özel ders ücretleri altında eziliyor.
KKTC hükümetinin verimsiz kamu harcamalarını görmezlikten gelmememiz gerekiyor. KKTC siyaseti partizan ve popülist harcamaları artıran bir yapıdadır. Partizanlık ve popülerce harcamalar yapmayan veya yapamayan hükümetlerin ömrü kısa oluyor. Ömrünü uzatmak isteyen hükümetler cebimizde ne varsa toplamaya ve harcamalarını sürdürmeye çalışıyorlar. Son günlerde tartışmaların odağına oturan kamu kaynaklı zamların nedeni de budur.
Bunun olacağını bize söylemişlerdi ama… Maliye Bakanı Berova, devlet gelirlerini arıtacaklarının “müjdesini” vermemiş miydi? Şimdi yaptıkları tam da budur: Devlet gelirlerini artırmak için ellerini cebimize atıyorlar.
Bu arada bazı özel tartışmalar yaşanıyor. Bazı ithal malların gümrük geçişinde alınan fonların pahalılığa neden olmadığını ileri sürenler bile var. Buna kargalar bile güler ama bizim gülecek halimiz kalmadı. Akıl veya bilim dışı tutumlar, iyi bir idare oluşmasının önünde engeldir. Bu da onlardan biridir.
Bugünlerde “bilim” denildiği zaman akla Arjantin Devlet Başkanı Milei gelmektedir. Milei, devletin zenginlik üretmediğini, sadece tükettiğini söyleyip dururken Arjantin’deki kamu harcamalarını kısmak için elinden geleni yapıyor. Aylık enflasyon ise %25’ten %1 dolaylarına indi. Halk desteğine zarar verecek şekilde kamu görevlilerinin sayısını azaltan Milei’nin halk desteğinin giderek artması ise önemli bir ders olacak gibi görünüyor. Ülke dibe vurmuşsa acı tedbirler almak halk desteğini artırabiliyormuş demek!
Siyasi yaşamdan elde ettiğimiz deneyimi, ekonomik sorunlar için önerilen çözüm yolları ile harmanlayarak şunu söyleyebiliriz: KKTC’de daha iyi bir yaşam sürmenin yolu, kamuyu partizanlık ve popülizmden arındırmak; vergi gelirlerini mümkün olduğunca azaltmak ve azalan kamu gelirlerini maksimim verimlilikle kullanmaktan geçer.
Gerisini boş verin; dikkate almaya değmez!
Bize daha iyi bir yaşam vadedecek olan partiler bu prensiplere dayanan projeler üretsinler de görelim!
KKTC Devletinin işe yarar hale gelmesi için kamu gelirlerinin azaltılması, azalan gelirlerini verimli şekilde kullanmanın yollarının bulunması gerekiyor…