İktisadi ve Mali Protokol

Geçtiğimiz hafta Türkiye Cumhurbaşkan Yardımcısı Sayın Cevdet Yılmaz ile KKTC Başbakanı Sayın Ünal Üstel Ankara’da İktisadi ve Mali Protokol imzalandı. Önemli bir olay. Bir kere Türkiye ile KKTC arasında her alanda işbirliği ve diyalogun önemi vardır. Ancak bu değer maalesef yıllar içinde farklı noktalara gitti. Gönül bağı giderek, “alan – veren” ilişkisine ve “ buyuran- uyan “ anlayışına doğru yol aldı. Bu durum ise gönül bağına zarar vermeye başladı. 
Nitekim söz konusu Protokol imzasından sonra, Başbakan Sayın Ünal Üstel abartılı bir tanımlama ile bu olayı duyurdu. “ Tarihin gördüğü en büyük Protokol” dedi. Evet, 16 milyar TL düzeyinde proje ve hibe desteği önemlidir. Ama bunu böylesi abartılı bir takdimle duyurmak doğru değildir.
Çünkü, Kuzey Kıbrıs’ta yaşayan KKTC vatandaşları tarihin gördüğü en ağır enflasyonu yaşıyor. Ayrıca Gıda Enflasyonu ise Dünya Bankası Raporuna da yansıdığı gibi, tarihlerinde ilk kez, Avrupa’daki en büyük enflasyonu yaşıyorlar. Üstelik tarihlerinde yaşamadıkları başka büyüklükler de var .
Kriminal vakalardaki artış. Her gün yüz yüze geldikleri sağlık, eğitim ve kamu yönetiminde artan kalite düşüklüğünü ve hizmet alamama rezaletini. Artan partizanlığı, diplomadan tutun pek çok alanda ortaya çıkan skandalları da yaşıyorlar. 
Yani tarihte görmediğimiz pahalılık, enflasyon ve ekonomik sorunları yaşarken, ciddi sosyal proplemlerde yaşıyoruz. İnsanlar kendilerini yaşadıkları topraklarda ilk defa yabancı gibi his etmeye başladı. Bu yüzden tarihte ilk defa, bu muteber toplumda renk, din, dil farkı nedeni ile insanlara karşı negatif psikoloji yükseldi.
Dolayısı ile eğer Başbakan Sayın Ünal Üstel, Protokolün imza töreninde o abartılı tanımlamasının yanında söylediği, “ KKTC’nin kendi ayakları üzerinde durması hedeftir “ doğru sözünde samimi ise, öncelikle, bu ülkede her kesimin; enflasyonun %95 ile tarihin gördüğü en yüksek noktada olduğunun nedenlerinin sorgulanmasına zemin yaratması gerekir. Üstelik bu soru şununla birlikte ele alınmalı. Neden KKTC’de enflasyon %95 iken; Türkiye’de %75? Çünkü biz de TL kullanıyoruz. 
Ayrıca başka bazı gerçeklere de rahatlıkla bakmak lazımdır. KKTC, Türkiye’den 2022 yılında 1 milyar 518 milyon ABD Dolarlık ithalat yaparken, bu miktar, 2023 yılında 1 milyar 971 milyon ABD Doları olarak gerçekleşti. İhracatımız ise 129 milyon ABD Doları oldu. Yeşil Hat Tüzüğü ile Güneye sattığımız ihracat ürünleri ise 16 milyon EURO düzeyinde. 
Bunları neden yazdığımı bir nokta ile takviye etmek isterim. Geçtiğimiz günlerde Özbekistan’ı ziyaret eden Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın ziyareti nedeni ile iki ülke arasında 3,5 milyar dolar olan Ticaret hacmini; 5,5 milyar dolara yükseltmek amacı ifade edildi. Nüfusu 36 milyon ve yüz ölçümü de 447,400 km kare olan Özbekistan’ı Anadolu Ajansı, Türkiye’nin Dış Ticarette en büyük 4. Ortağı olarak yansıttı. Bu garibime gitti. Çünkü 2022’de Özbekistan’a Türkiye’den yapılan ihracat, 1 milyar 877 milyon ABD Doları olarak gerçekleşti.
Türkiye’den KKTC’ ye yapılan ihracat ise 2022 de Bir milyar 518 milyon ve 2023 te ise Bir milyar 971 milyon ABD Doları oldu. Yani adımız; spor dahil, hiç bir yerde geçmediği gibi, ihracat yapılan ülkeler arasında da geçmez. Çünkü başka bazı ülkelere yapılan kadar ihracat yapılan yer olmamıza karşın, hala ilişkimizi “ alan-veren” anlayışı ile izah etmeye çalışan hamasetci bir yaklaşımla, gerçeği göz ardı eden KKTC yöneticileri var. Dolayısı ile bu zihniyet; bu ülkenin halkını, “ kendi ayakları üzerinde durma” doğru hedefine yönlendiremez. 
Sayın Üstel’e son olarak şunu da söyleyip yazıyı noktalayım. Kıbrıs Türk halkı tarihte kendi iradesinin ve kendini yönetme dinamiğinin bu denli yara aldığı bir dönemi de yaşamadı. Evet, Türkiye’nin desteği, ilgisi önemlidir. Ama bunu geliştirecek olan, hamaset dolu söylemler değildir. Bu, gerçeklerin ele alınacağı; karşılıklı samimi sorgulamalarla ortak çıkarları demokrasi, halk iradesi temelinde karşılıklı saygı ile ele almakla artar. Gönül bağı, paradan değerlidir.