Beyin Çürümesi ( Brain Rot)

Oxford İngilizce Sözlüğü, 2024 yılının kelimesini Brain Rot olarak seçti. Türkçesi, Beyin Çürümesi. Bu ifade de sosyal medyada, bitmek bilmeyen ve genişleyen gezinme eğiliminin, zihni uyuşturan etkisi endişesi nedeniyle seçilmiş. EURO News’in bu açıklamayı veren haberinde ise bu kavramın, 170 yıllık bir temeli olduğu bilgisi de verildi. Bu; “ İlk kez 1854 yılında Henry David Thoreau’nun, Walden isimli eserinde geçmiş. Yazar, bunu, “ İngiltere patates çürümesini iyileştirmeye çalışırken, kimse beyin çürümesini iyileştirmeye çalışmayacak mı? ” diye yazmış. Bunu da Toplumun karmaşık, farklı fikirleri değersizleştirme eğilimine dönük eleştirisel bakış için kullandı. 
170 yıl önce ifade edilen bu kavramın, 2024’te yılın sözü olarak seçilmesi, yaşamın her alanında yaşadıklarımızı yansıtmaktadır. Bir bakın etrafınıza, her yaştan ne kadar çok kadın erkek göreceksiniz ki elindeki cep teline dikkatini vererek, bir parmağı ile telde geziniyor. Ansızın, belli ki bir şey dikkatini çekmiş olacak ki 15- 20 saniye durup, sonra parmağı ile gezinmeye devam ediyor. Siyasi alanda en değerli siyasal iletişimcilerin, siyasi partilere tavsiyeleri de önemli. Görüşlerini, eleştirilerini insanlara iletecekleri videolarının,” 1,5 dakikayı geçmemesini, çünkü 1,5 dakikayı geçenlerin izlenmediğini” söylüyorlar. Yalanda değil söyledikleri. Dolayısı ile değer kazanan ne oluyor? Kapak ve onun albenisi. İçerik, görüş, tez ve onun üzerine dayanacağı veriler, çözümlemeler ise havada bulut. Dini, ulusal duyguları, acı ve korkuyu öne alan ve zorlukları aşmaya dönük de içi boş, vaatleri kaşımak öne çıkıyor. 
Bütün bunlarda, zorlukları aşmak için ne yapacağımıza dair görüş, araştırma ve fikir geliştirme devinimi kısırlaşıyor. Dolayısı ile siyasal alan, algı yaratmak ve onu yönetmek meziyeti ile şekilleniyor. Bu ise siyasal alanın en önemli zafiyeti olan illa kazanmak ile birleşince, tüm demokratik, insani değerler de erozyona uğruyor. Bu beyin çürümesi ile birlikte; toplumdaki , devletteki çürüme de artıyor. Değerler, demokratik ve insani kurallar değil; mali, siyasi güç odaklarının kendi hikmetlerini temel alan kurallar öne çıkıyor. Kutuplaşma, bencillik, ben merkezcilik artıyor.
Bunlar olurken de yanlışa karşı meydan okuma ile daha iyi olabilir arayışı ve bunun gerçekleşmesi için gayret azalıyor. Bu azalırken ise, 170 yıl önce bu ifadeyi kullanan Sayın Henry David’in dediği gibi hala bu temele dayalı hareket etmeye çalışan insanları da değersizleştirme, itibarsızlaştırma da devam ediyor. Ancak beyin çürümesini, 2024 yılının ifadesi olarak seçen Oxford Sözlüğünün Başkanı Sayın Casper Grathwohl, gelişen bu beyin çürümesi için Z ve Alfa kuşaklarının farkındalık yaratma çabasında olduğunu da ifade etti. Bu işte önemli ve umut vericidir.. Bize de bu er geç yansıyacak. Çünkü Toplumumuzda var olan Batı karşılığına karşın, herkesin ve kesimin, batıda üretilen tüm teknolojik değerlere hastalık derecesinde tutkun olması gerçektir. Ama düşünsel ve demokratik değerlere ise, buna ters, hastalık derecesinde tepkili olan yapımız var. Belki, “ecdadımızın’ matbaa icadını, yüzlerce yıl sonra değerlendirme yanlışından ders alıp, demokratik alanda ve “ beyin çürümesine” karşı gelişen değerleri, 21.yy az biraz, gecikmeli de olsa takip ederiz.