Yaz aylarının gelişiyle birlikte, orman yangınları tüm Akdeniz ülkelerinde büyük bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Orman yangınları daha çok yaz aylarında orman varlığımızı tehdit etmektedir. Orman yangınlarını sadece yazın gelmesiyle, havadaki nemin azalmasıyla izah edilmesi mümkün değildir. Yıldırım ve benzeri doğal nedenlerle çıkan yangınlar bir yana bırakıldığında, orman yangınlarının çok büyük bir bölümü insan kaynaklı nedenlere bağlı olarak oluşmaktadır.
Orman alanları çevresel dengenin korunmasında önemli bir doğal kaynaktır. Belirli bir bölgeye ait ormanların durumu, o bölgenin ekolojik dengesinin de unsurudur. Coğrafyamızda büyük bir çevre sorunu olan orman yangınları, ekolojik dengenin bozulmasına neden olmaktadır.
Daha önceden konu ile ilgili yazılarım olmuştu. Konunun önemi ve de KKTC Orman Dairesi Müdürü Sayın Altay Fırat’ın bir coğrafyacı olması nedeniyle Orman Yangını Bilgi Sistemleri (OYBS) konusunu yeniden ele almak istedim.
Orman yangınlarının olumsuz etkilerini ortadan kaldırmak ya da azaltmak için yapılacak faaliyetlerde, bilgi yönetimi teknolojilerinin kullanılmasının çok önemli katkıları olacaktır. Coğrafi Bilgi Sistemleri bu amaçla kullanılacak teknolojilerin başında gelmektedir. Orman Yangını Bilgi Sistemleri, yangın öncesi ve yangınlarla mücadelede kaynakların etkin bir şekilde organize edilmesine ve yangına ait çok sayıda ve geniş bir yelpazede veri elde edilmesine yardımcı olmaktadır. Bunlar, yangın riski ve tehlikesi, genel vejetasyon tipleri, iklim, hava halleri, yangın istatistikleri, yerleşim alanları, yollar, yangına ulaşım zamanı, alternatif ulaşım yolları, yangınların çevresel etkileri ve yangın organizasyonunun söndürme kapasitesi gibi verilerdir. Ancak, elde edilen bilgileri depolayan, güncelleştiren, analiz eden ve istenilen formda ve zamanda kullanıcıya sunabilen teknoloji Coğrafya Bilgi Sistemi’dir. Coğrafya Bilgi Sistemi sayesinde gereksinim duyulan verilere ulaşmak hem oldukça hızlı, ekonomik hem de daha kolay olmaktadır.
Coğrafya Bilgi Sistemleri kullanılarak herhangi bir bölgede çıkabilecek bir yangının mevcut meteoroloji, topografya ve yanıcı özelliklerine göre nasıl bir davranış sergileyeceği sayısal ortamda belirlenebilir. Dolayısıyla yangın ilerlemesi doğru tahmin edilmesi sonucunda, doğru yerde ve zamanda hazırlık yapılarak zarar en aza indirgenebilir. Sadece yangın anında değil, yangın öncesi ve sonrası yapılacak çalışmalar için de son derece yararlı veriler elde etmek mümkün olacaktır.
Oluşturulacak Orman Yangınları Bilgi Sistemi, sayısal haritaların oluşturulmasından, analiz ve modellerin oluşturulmasına kadar tüm aşamalarda kullanılarak, karar vericilere hizmet edebilir. Bu özelliğinden dolayı Orman Yangınları Bilgi Sisteminin oluşturulması ve kullanılmasında Coğrafya Bilgi Sistemleri önemli bir araç olarak karşımıza çıkmaktadır.
Her yaz aylarında gündeme gelen, yangın söndürme helikopter alımı benzer olay karşısında yine gündeme gelecektir. Havacılık konusunda altyapımızın yetersiz oluşu nedeni ile yangın helikopteri alımı, idamesi veya kiralanması ülkemizin mali yapısına büyük yük getirecektir. Fakat Orman Yangınları Yönetim Sisteminin oluşturulması ve idamesinin maliyeti düşük ve daha kısa zamanda oluşturulabilecek bir sistemdir.
Güzel bir hafta dileklerimle, herkese iyi pazarlar.