KKTC Cumhurbaşkanımız Sn. Mustafa Akıncı ağustos ayında ülkemizdeki yolsuzluk iddialarının birinci sıraya yükseldiğini beyan etti ve siyasi düzeyde tedbir alınması yönündeki ihtiyacı vurguladı. Gezici araştırma şirketinin Mayıs 2017 döneminde yayınladığı ankette halkımız tarafından yolsuzluk, Kıbrıs sorunundan sonra ülkedeki ikinci büyük sorun olarak gösterilmişti. Göç, Kimlik ve Hak Çalışmaları Merkezi (CMIRS) üç ayda bir yaptığı anket çalışmasında “yolsuzluk” konusunu da inceledi. Anket sonucuna göre halk, ülkede yolsuzluğun yaygın bir gerçeklik olduğu görüşünü ortaya koydu. Bu bağlamda medyada yayınlanan suistimal ve zimmete para geçirme haberleri de yolsuzlukların arttığına işaret ediyor. Bu bağlamda içerisinde bulunduğumuz cari yılda kamu ve kamuya bağlı kurumlar kategorisinde Cumhurbaşkanlığı, Telekomünikasyon Dairesi, Güzelyurt Araç Kayıt Şubesi, Taşkent Kooperatifi, Gazimağusa Devlet Hastanesi, Gazimağusa Kooperatif Merkez Bankası DAÜ Şubesi, Binboğa Yem Fabrikası ve özel sektörde ise Aurasan Ticaret Ltd, Ektam Kıbrıs Ltd de kamuya nazaran daha düşük montanlı yolsuzluk haberleri yayınlandı. Bunlara ek olarak Ercan Havalimanı ihalesinde, KTHY binası yanındaki arazi tahsisi, sivilleştirilecek askeri arsa tahsislerinde ve benzeri kamu ihalelerinde yolsuzluk söylemleri ve iddiaları düzenli şekilde gündemden düşmedi. Türkiye’de ise son yılların en büyük yolsuzluklarından biri, ünlü meyve suyu içeceği Dimes Gıda Tic. AŞ’de yaşandı. Şirketin 21 yıllık muhasebe müdürünün son 5 yıl içerisinde zimmetine 16 milyon lira geçirdiği tespit edilince tutuklandı ve servetine el konuldu.  

 


 Gerek kamuda gerekse reel sektörde yapılan yolsuzluklar hayatımızı ekonomik perspektiften olumsuz yönde etkiler. Zira devletin ve/veya şirketlerin yapacağı yatırımları azaltır, mali bünyelerini zayıflatır ve kişi başına düşen gelir & yatırım dağılım dengesindeki eşitliği bozar. Böylelikle haksız kazanç elde etmiş zengin bireyler oluşurken, kurumlar fakirleşir, rekabet ortamı bozularak haksız rekabet koşulları oluşur ve vatandaşın yararına olacak sağlık, eğitim, sosyal yardım, maaş & ücret ve benzeri çeşitli alanlardaki yatırımlar azalmaya devam eder. 

   Merkezi Almanya’nın başkenti Berlin’de bulunan ve Türkiye’de ofisi olan Uluslararası Şeffaflık Derneği (Transparency International) 2016 yılına ait yayınladığı yolsuzluk endeksinde toplam 176 ülke içerisinde Türkiye 41’inci sırada, Kıbrıs ise 47’nci sırada yer aldı (KKTC için ayrı endeks mevcut değil). Endekste kamu hizmetlerine yönelik yolsuzluk algısının yüksekliği 0 puanla nitelenirken algı azaldıkça puan 100'e doğru ilerliyor. Bu çerçevede yolsuzluğun en az yaşandığı ülkeler Danimarka, Yeni Zelanda, Finlandiya, İsveç, İsviçre ve Norveç olurken, en yoğun yolsuzluk algısı ise Kuzey Kore, Güney Sudan ve Somali’de yaşanıyor. Keza bizim ise ülkelerin ortalamasının ortasında yer aldığımız söylenebilir. Bu ülkelerdeki farklılıklara ve ayrımlara yolsuzlukla mücadele tedbirlerinde yer verebiliriz. Yolsuzluğu önlemede ve yolsuzlukla mücadelede alınması gereken önemli tedbirleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;

 Kuvvetler Ayrılığının tesis edilmesi: Yasama, Yürütme, Yargının bağımsızlığı

 Denetim Sistemlerinin Kurulması: İcradan bağımsız şekilde denetim otoritesinin kurulması ve etkinliğinin artırılması.

 Yasal Reformlar: Kurumlardaki faaliyetlerin detaylı ve denetime açık şeffaf şekilde yazılı olarak mevzuat haline getirilmesi (Özellikle Tapu, Gelir dairesi, Vergi Dairesi, Polis, Yargı, ihale, finans ve nakit işlemler içeren diğer birimlerde ve/veya kurumlarda).

 Maaş ve Ücretlerin Tatminkar olması: Piyasa şartları, sorumluluk seviyesi ve enflasyona göre belirlenmesi

 Operasyonel Riskin Azaltılması: Kaliteli istihdam yapılması ve iç kontrol süreçlerinin tesis edilmesi

 E-Devlet ve Dijital ortamın kurulması: Ödemelerin ve kuralların sistemsel hale getirilmesi ve tüm gerçek ve tüzel kişiler için yeknasaklığın sağlanması ve kayıt dışılığın önlenmesi

 Cezalandırma: Yargıya taşıma sürecinin belirlenmesi, Yargı sürecinin hızlandırılması ve etkin ceza yaptırımın uygulanması  

 Medyanın tarafsızlığı ve şeffaflığı