Anıl IŞIK
2024 yılı Kıbrıs sorununun çözümüne yönelik yeni bir girişim başlatmak için çaba sarf eden BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Kıbrıs’ta resmi müzakereler için taraflar arasında ortak zemin arayışında bulunması için kişisel bir temsilci atadı. Bu girişim, 2017’de Crans Montana’da görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanmasından sonra önemli bir gelişme olarak değerlendirildi. Ancak temsilci, ortak zemin bulunmadığını Genel Sekreter’e rapor etti.
2024 yılında yaşanan bu gelişmeler ışığında Yeni Yıl, Kıbrıs konusunda olası yeni gelişmelere gebe…
Tatar ile Guterres New York’ta
Cumhurbaşkanı Tatar, New York’ta BM Genel Sekreteri Guterres ile görüştü. Tatar, Kıbrıs Rum tarafının “Kıbrıs'ta yeni bir müzakere süreci başlayacakmış" gibi algı yaratmasını eleştirdi, ortak zemin bulunmadığını belirtti. Guterres, AB Zirvesinde Kıbrıslı Rum lider Hristodulidis’le görüşmüştü.
5 Nisan’da, Azerbaycan ile KKTC arasındaki ilişkilerde önemli bir adım atıldı. Azerbaycan Milli Meclisinde, Azerbaycan-Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Parlamentolar Arası İlişkiler Çalışma Grubu kuruldu. Tatar, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’i arayarak teşekkür etti.
17-18 Nisan AB Zirvesinin sonuç bildirisinde Türkiye bölümü açıklandı.
KKTC’ye “direkt uçuşlar”ın başlaması çağrısı
Mayıs ayında Liderlerle üçüncü tur görüşmeler yapan Holguin, “çözüm için sorumluluk liderlerde” dedi. Tatar, önceki görüşmelerinde egemen eşitliğin kabulü ve “3D” taleplerinin karşılanması şartıyla müzakerelere başlanabileceği dile getirdiğini, Holguin’in bunlarla ilgili bir açılım olamayacağını belirttiğini açıkladı.
Aynı günlerde, 50 İngiliz siyasetçi, dönemin Dışişleri Bakanı David Cameron’a mektup göndererek, KKTC’ye direkt uçuşların başlaması talebinde bulundu. İngiltere’nin eski dışişleri bakanlarından Jack Straw ve Muhafazakar Parti üyesi milletvekili Iain Duncan Smith de buna destek verdi.
Simon Aykut’un tutuklanması
Haziran’da KKTC’de İskele bölgesindeki yatırımıyla tanınan inşaat şirketi Afik Group Direktörü Simon Mistriel Aykut, “KKTC’deki Rum taşınmazlarını yasadışı kullandığı ve satışını gerçekleştirdiği” iddiasıyla Güney Kıbrıs'ta tutuklandı Rum yönetimi, KKTC'deki Rum mallarını alan, satan ve satışına aracılık edenlere karşı kovuşturma başlattı. Şu ana kadar 2 Alman, 2 İsrailli, 2 Macar ile 1 KKTC vatandaşını gözaltına aldı, bazıları teminatla serbest bırakıldı, Simon Aykut dahil bazıları ise hala tutuklu bulunuyor.
Erdoğan ile Miçotakis aynı anda Ada’da
Temmuz başında, Holguin, Genel Sekretere sunacağı rapor öncesinde liderlerle yurt dışında ayrı ayrı görüştü. Tatar, müzakerelere başlamak için KKTC’nin tanınmasını şart koşmadıklarını ancak egemen eşitliğin ve “3D” taleplerinin yerine getirilmesi gerektiğini vurguladı. Holguin, görev süresinin sonunda yayımladığı açık mektubunda, her iki topluma “liderlere çözüm için baskı yapın” çağrısında bulundu.
12 Temmuz’da Cumhurbaşkanı Tatar, Birleşik Krallık ile KKTC arasında doğrudan uçuşlar için kampanya yürüten Muhafazakar Parti üyesi milletvekili Iain Duncan Smith’i kabul etti.
Cumhurbaşkanı Tatar ile Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan, 20 Temmuz Barış ve Özgürlük Bayramı’nın 50. yıl dönümü kutlamalarına katıldı. Öte yandan, Yunan Başbakanı Kiryakos Miçotakis’in, 20 Temmuz’da, KKTC’deki kutlamalara katılan Erdoğan ile aynı anda adayı ziyaret etmesi dikkat çekti. Güney’deki “kınama” etkinliklerine katılan Miçotakis, 20 Temmuz’da Kıbrıs’ı ziyaret eden ilk Yunan Başbakanı oldu.
Ağustos ayında, Ortadoğu’da gerilim yükseldi
Ağustos ayında, Ortadoğu’da gerilim yükselmeye devam ederken ABD ve İngiltere donanmalarına ait amfibi hücum gemileri Kıbrıs açıklarına görüldü. Cumhurbaşkanı Tatar, Rum yönetiminin tek taraflı adımlarla adayı hedef haline getirdiğini söyledi. Türkiye MSB kaynakları ise, gelişmeleri dikkatle izlediklerini ve KKTC'nin güvenliğine yönelik her türlü tehdide karşı önlemlerin alındığını açıkladı.
TMK’nın ikinci büyük ödemesi
Eylül’de, AİHM’in, mülkiyet hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle tazminat ödenmesi kararı verdiği (Rock Ruby kararı) bir Kıbrıslı Rum’un TMK’ya yaptığı başvuru dostane çözümle sonuçlandı. Ödenen tazminat, TMK’nın bugüne kadar yaptığı en büyük ikinci ödeme oldu. Avrupa Konseyi Delegeler Komitesi de, Rock Ruby kararıyla ilgili icra sürecinin kapatılmasını onayladı. Cumhurbaşkanı ve Dışişleri Bakanlığı, TMK’nın etkin bir çare olduğunun teyit edildiğini vurguladı. 20 Aralık itibarıyla, TMK’ya 7 bin 896 başvuru yapıldı, 1,905’i sonuçlandırıldı, 502 milyon sterlinden fazla tazminat kararı verildi.
Liderler yemekte buluştu
7 Ekim’de Kapalı Maraş’ın bir bölümünün ziyarete açılmasının 4. yıl dönümünde tören düzenlendi. 15 Ekim’de New York’ta BM Genel Sekreteri’nin ev sahipliğinde Cumhurbaşkanı Tatar ile Rum lider Hristodulidis, gayriresmî akşam yemeğinde bir araya geldi.
Tatar ve Yılmaz’dan ortak mesaj
15 Kasım’da Cumhurbaşkanı Tatar ve Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, KKTC’nin 41’inci kuruluş yıl dönümü etkinliklerinde bir araya geldi. Tatar ve Yılmaz, federal çözüm modelinin geçerliliğini yitirdiğini, çözümün egemen eşitlik ve eşit uluslararası statü temelinde olabileceğini ifade ettiler.
Starmer’in Güney Kıbrıs’a “tarihi” ziyareti
10 Aralık’ta İngiltere Başbakanı Sir Keir Starmer, Güney Kıbrıs’ı ziyaret ederek, Kıbrıslı Rum lider Hristodulidis ile bir araya geldi. Starmer, 53 yıl aradan sonra Güney Kıbrıs’ı ziyaret eden ilk İngiliz Başbakan oldu.
KKTC yoluna devam. Hiç bir şey olacak degildir.