İstanbul'da düzenlenen 4’lü Suriye Zirvesi sonrası liderler ortak basın toplantısı düzenledi. Liderler Esad'ın geleceği konusunda anlaşamadı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Esed bize göre muteber bir isim değildir" dedi.
İstanbul'da, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ev sahipliğinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Başbakanı Angela Merkel'in katılımıyla Dörtlü Suriye Zirvesi düzenlendi. Soçi mutabakatının ardından İdlib'deki durum başta olmak üzere, sahadaki genel gelişmeler ve siyasi çözüm sürecinin ele alındığı zirve 2 saat 45 dakika sürdü. Suriye konulu dörtlü zirvenin ardından ortak bildiri yayımladı
Vahdettin Köşkü'nde gerçekleştirilen Suriye konulu dörtlü zirvenin ardından liderler, ortak basın toplantısı düzenledi.
Erdoğan: Akan kan durmalı
İlk sözü alan Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasına liderlere teşekkür ederek başladı. Erdoğan, şu ifadeleri kullandı:
“Bu önemli toplantı vesilesiyle dostlarımızı İstanbul'da ağırlamaktan duyduğum memnuniyeti özellikle ifade etmek istiyorum. Suriye konusunda istişarelerde bulunmak üzere davetimize icabet eden Sayın Putin, Sayın Macron, Sayın Merkel'e şahsım, milletim adına şükranlarımı sunuyorum. Toplantımızın ve aldığımız kararların Suriyeli kardeşlerimiz için hayırlara vesile olmasını diliyorum.
Öncelikli olarak hedefler sahada tam olarak ateşkesin sağlanması ve hâkim kılınması ile akan kanın bir an önce durdurulmasıdır. Ayrıca Suriye halkının meşru talepleri doğrultusunda bir siyasi çözüme ulaşılması, böylece ülkede istikrarın sağlanması noktasında neler yapılabilir, bunları etraflıca ele alma fırsatını bulduk.”
Suriye krizinden kaynaklanan sıkıntıların yükünü, Suriyeli siviller ile komşu ülkelerin çekmek zorunda kaldığını ifade eden Erdoğan, şunları söyledi:
“Öncelikle şu gerçeğin altını çizmekte fayda görüyorum. Suriye ihtilafının küresel bir sorun haline dönüşmesinin en önemli sebebi, uluslararası toplumun meseleyi yeterince sahiplenmemesidir. Maalesef çok uzun bir dönem Suriye krizinden kaynaklanan sıkıntıların yükünü, Suriyeli siviller ile komşu ülkeler çekmek zorunda kalmıştır. Birçok ülke durumun vahametini ancak krizin etkileri kendi sınırlarına ulaşınca idrak edebilmiştir. “
Esed ile olmaz
"Esed'in durumunu Suriye halkının iradesi belirleyecektir. Esed bize göre muteber bir isim değildir" diyen Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Esed’in durumunu belirleyecek olan irade Suriye halkının iradesidir. Suriye halkı kararı verecektir. Esed, bir milyona yakın vatandaşına kastetmiş bir insandır. Bize göre muteber bir konumda değildir. Oradaki katliamlar halen devam etmektedir. Türkiye’den başka sığınacakları kaçacakları başka yer yoktur. 10 maddelik muhtıra burada yeni bir süreci başlattı. Temennimiz o ki kalıcı ateşkesi sağlamış olduk.”
Putin: Suriye'nin toprak bütünlüğüne saygı duyulmalı
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın konuşması sonrası Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin açıklama yaptı.
Putin, "Suriye'nin toprak bütünlüğüne saygı duyulmalı. Suriye adım adım barışa doğru ilerliyor. Suriye'de çözüm ancak diplomasi yoluyla mümkün olabilir. Suriye radikal unsurlardan tamamen temizlenmeli. Mültecilerle ilgili bir konferans düzenlemeyi hedefliyoruz. Suriye'nin meşru hükümetine saygı duyulmalıdır" dedi.
Putin, "Türkiye tarafına bu toplantı için teşekkür ediyorum. Suriye’de durumun normalleşmesi için el ele çalışmaya devam edecektir. Gerekli reformların yapılması gerektiği kanaatindeyiz. Suriye topraklarının büyük bölümü teröristlerden arındırıldı, ülke adım adım barışa gidiyor. Suriye’nin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı duyulmalı, Suriye halkı kendi kaderini kendileri tayin etmelidir ”şeklinde konuştu.
"Suriye’nin meşru hükümetine saygı duyulmalıdır” diyen Putin,” Muhalefetle verimli bir diyalog kurulmalı, Suriye hükümetine de bu çağırıyı yapıyoruz. Gerekli şartlar oluşursa, Anayasa Komitesi çalışmalarına başlayacaktır. İran olmadan bu konu çözülemez” dedi.
Macron: Baskı devam etmelidir
Putin'in ardından Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron açıklama yaptı. Macron, "Önceliğimiz terörle mücadele" dedi.
Cumhurbaşkanı Macron, "Anayasa Komitesi'nin bir an önce toplanması gerekiyor. Suriye'de özgür ve şeffaf bir seçim yapılmalı. Suriyelilerin ülkelerine dönebileceği bir çözüm olmalı. İnsani yardım koridorlarının oluşturulması gerekiyor" şeklinde konuştu.
Macron sözlerini şöyle sürdürdü:
“Önceliğimiz terör ile mücadeledir. Terörist gruplara karşı mücadelemiz var. Terörle mücadeleyi sürdürürken, insani yardım konusunu da unutmuyoruz. Bu da bizi İdlib konusuna götürüyor. İdlib’e yapılacak bir saldırı insani konular konusunda kabul edilemez. Buradaki risk teröristlerin dağılması ve yeni mültecilere yol açacaktır. İdlib’de kalıcı ve sürdürebilir bir ateşkesin olmasına önem veriyoruz.”
Macron bir soru üzerine de “Beşşar Esad’ın iktidarda kalıp kalmaması kararı bize düşmüyor. Egemen hükümete saygı gösterilmeli ama uluslararası baskı devam etmelidir” dedi.
Merkel: Verimli bir çalışma yapıldı
Almanya Başbakanı Angela Merkel de "Nihai çözüm için çok önemli bir toplantı oldu. Sadece askeri değil, siyasi bir çözüm hayata geçirilmeli. Soruna BM kapsamında siyasi bir çözüm bulmalıyız" dedi. Merkel şunları söyledi:
"Bu davet nedeniyle teşekkür ediyorum. Üretken ve verimli bir toplantı oldu. İdlib’de ateşkes doğrultusunda verimli bir çalışma yapıldı. Bunun sürdürebilir olması için elimizden geleni yapmaya hazırız. Sadece askeri değil, siyasi bir çözüm hayata geçirilmeli. Kesinlikle kimyasal silahların kullanılmaması konusunda kararlı olduğumuzun bir defa daha altını çizmek istiyorum. Bütün Suriye halkının oy kullanabileceği bir seçim yapılmalıdır."
Merkel'den Esad sorusuna yanıt
Suriye Devlet Başkanı Esad'ın geleceğiyle ilgili soruya Almanya Başbakanı Angela Merkel de şu cevabı verdi: "Suriye halkı kendi geleceğine karar verecektir. Suriye rejimi çok sayıda insanı öldürdü. Siyasi çözüm diyoruz ama bu çok kolay olmayacaktır.”
Suriye zirvesinin İstanbul kararları
Suriye konulu dörtlü zirvenin ardından ortak bildiri yayımladı. Bildiride, Dörtlü Zirve'de Suriye ihtilafına dair son gelişmelerin ele alındığı ve Suriye ihtilafından kaynaklanan bölgesel ve küresel güvenlik ile istikrara yönelik risk ve tehditler karşısındaki ortak kaygıların ifade edildiği belirtildi.
Dörtlü zirve bildirisinde liderler; teröre karşı mücadeleye devam etme gerekliliğinin altını çizerken, etkili önlemlerin tam olarak uygulanması ve tüm ilgili tarafların hükümlere riayet etmesi suretiyle sağlanacak kalıcı bir ateşkesin önemini vurguladı
Liderler; mültecilerin ve ülke içinde yerlerinden edilmiş kişilerin Suriye'de ikamet ettikleri asıl yerlere güvenli ve gönüllü olarak geri dönüşleri için gerekli şartların tüm ülke genelinde oluşturulması ihtiyacına işaret ederek, geri dönenlerin silahlı çatışma, siyasi baskı veya keyfi tutuklamalardan korunması ve su, elektrik, sağlık ve sosyal hizmetler dahil olmak üzere insani altyapı gereksiniminin altını çizdi
Suriye'de kimyasal silah kullanılmasına karşı olduklarını teyit eden liderler, tarafların ilgili sözleşmeye riayet etmelerini istedi.
