Tırnak yemek, çocuk ve yetişkinlerde sık görülen, sağlık riskleri yaratabilen bir alışkanlıktır. İnsanlar genellikle stres altındayken, sıkılmış, endişeli veya gergin hissettiklerinde tırnaklarını yer. Bunların hepsi aslında kaygı ile ilişkilidir. Ayrıca bu davranış duygusal veya ruhsal bozuklukların bir işareti de olabilir. Tırnak yemek alışkanlığı, kolay çözülebilir basit bir davranış sorunu gibi görünse de çözümü her zaman kolay değildir. Bu yüzden kararlı ve disiplinli bir tutum sergilemek alışkanlığı bırakmak için çok önemlidir. Davranışı tetikleyen faktörler her insan için farklı olabildiği için tedavi yöntemi de kişiden kişiye değişebilir. Önemli olan hastanın farkındalığının artmasıdır. En iyi yol davranışın ortaya çıkmasındaki nedenleri belirleyip onları ortadan kaldırmaktır.
Tırnak yemek hastalığı nedir?
Tırnak yeme alışkanlığı, geçici, nispeten zararsız bir davranış gibi görülse de uzun vadeli bir problem haline de gelebilir. Onikofaji olarak da isimlendirilen tırnak yeme hastalığı, tırnak ve tırnak etlerini kemirip kopartarak bu dokulara zarar veren, kronikleşmiş, kontrol edilemeyen bir alışkanlıktır. Parmak emme, burun çekme, saç bükme veya çekme, diş gıcırdatma ve çimdikleme gibi diğer “beden odaklı tekrarlayan davranış bozuklukları” ile birlikte sınıflandırılır. Tedavi için hem psikolojik hem de fiziksel faktörler birlikte değerlendirilmelidir.
Tırnak yeme nedenleri
Tırnak yemek, sıkıntılı anlarda daha da kötüleşen, duygudurum değişikliklerine karşı verilmiş bir tepki olarak görülür. Hastalığın temel nedenini belirlemek zordur. Ama bazı olası nedenler şunlardır:
Genetik yatkınlık: Bazı insanlarda beden odaklı davranış bozuklukları geliştirmeye karşı kalıtsal bir eğilim olabilir. Bununla birlikte bu kişilerin yakın aile üyelerindeki duygudurum değişiklikleri ve anksiyete bozukluklarının ortalamanın üzerinde olması genetik faktörlerin etkili olabileceğini gösterir.
Öğrenilmiş davranış: Bu aynı zamanda aileden öğrenilmiş bir davranış da olabilir.
Kaygı: Tırnak yemek alışkanlığı kaygı ile ilişkilidir. Çiğneme etkisi, depresyon, stres, gerginlik veya can sıkıntısını gideren bir davranış olarak değerlendirilir. Tırnak yeme alışkanlığı olan kişiler bu davranışı, kendilerini gergin, sıkılmış, yalnız, hatta aç hissettiklerinde veya korktuklarında yaparlar. Endişe ve stres tırnak yeme alışkanlığını tetikleyebilir.
Bebeklik dönemi: Bebeklik döneminde başparmağını emen kişilerde ilerleyen dönemlerde tırnak yemek görülebilir.
Tırnak yeme alışkanlığı nasıl başlar?
Tırnak yemek alışkanlığı genellikle 4 yaş civarında başlar ve ergenlik dönemine kadar artış gösterir. Yaşla birlikte azalsa veya dursa da bazı insanlar için yetişkinlikte de devam eder. Duygularla baş etmenin bir yolu olarak, endişeli, üzgün kişilerde ortaya çıkma eğilimindedir. Öğrenilmiş bir davranış da olabilir. Parmak emme, dudak ısırma gibi oral alışkanlıkların devamı olarak da ortaya çıkabilir.
Tırnak yeme alışkanlığı zararları
• Tırnak yeme, parmaklarda, tırnaklarda ve tırnak etlerinde doku hasarına neden olur.
• Ağız yaralarına, diş problemlerine, apselere, enfeksiyonlara, çene ekleminde
bozukluklara neden olabilir.
• Kronik olgularda tırnak yatakları zarar görebilir ve tırnak düşebilir. Tırnak yeme,
parmak ve tırnak etlerinde hasara neden olur.
• Çocuklarda, ön dişlerde maloklüzyon denilen, çenenin normal kapanmasını
engelleyen bir şekil bozukluğu oluşabilir.
• Tırnaklarını yutan kişilerde mide enfeksiyonu gibi sorunlar gelişebilir.
• Kişinin özgüvenini azaltabilir ve başkaları karşısında kaygılarını arttırır.
• Cilt ve tırnakların kötü görünümü utanç ve suçluluk duygusuna neden olur. Bu
durum aile ile ilişkileri ve sosyal yaşamı olumsuz etkiler.
Tırnak yeme alışkanlığı nasıl bırakılır?
• Tetikleyicilerinizi tanımlayın. Bunlar can sıkıntısı, stres, endişe veya farklı fiziksel
tetikleyiciler olabilir. Tırnaklarınızı yemenize neden olan durumları bularak, bunları azaltmak veya ortadan kaldırmak sorunu çözmenize yardımcı olabilir.
• Tırnaklarınızı kısa kesilmiş tutun.
• Tırnaklarınıza tadı kötü ve acı olan oje uygulayın. Kolaylıkla bulunabilen bu
ojelerin etkinliği çok fazla olmasa da bazı insanlarda işe yarayabilir.
• Düzenli manikür yaptırın. Tırnaklarınızın daha güzel görünmesi için para harcamak
onları yeme olasılığını azaltır. Buna alternatif olarak tırnaklarınızı bant veya çıkartmalarla kaplayabilir veya eldiven takabilirsiniz.
• Tırnak yeme alışkanlığını iyi bir alışkanlıkla değiştirin. Ellerinizi meşgul edecek
stres topu ve benzeri meşgaleler ile ellerinizi ağzınızdan uzak tutmaya çalışın.
