Saç boyama büyük olasılıklar dış görünüşte yapılan en radikal değişiklikler arasında ilk sırada yer almaktadır. Doğru saç boyası seçimi görünüşünüzü tamamen değiştirirken yanlış renkten kurtulmak uzun süre alabilir. 

Çeşitli kimyasallardan üretilen saç boyalarının piyasada bir çok alternatifi bulunuyor. Ancak bazılarının içerisinde bulunan aşırı kimyasallar saçlara zarar vererek yıpranmış görünüme ve saç derisi problemlerine sebep olabilir. 

Günümüzde pek çoğumuz artık saçlarını boyatmak için her ay düzenli olarak kuaföre gitmekteyiz. Kimimiz beyaz telleri örtmek için, kimimiz saçımızı farklı renkte kullanmak istediğimiz için… Hayatımızın bu kadar parçası olan bir uygulama hakkında ne kadar şey biliyoruz? Saçtaki beyazları kapatmak ya da farklı renkler kullanmayı seven kadınların sık sık tercih ettiği saç boyası saç döker mi ve saç boyasının zararları nelerdir sizler için araştırdım. İşte saç boyasının bilinmeyen zararları...

Saçı boyarken nelere dikkat etmeliyiz? 

Saçı oluşturan 5 temel element var:

• Protein yüzde 83-87
• Nem yüzde 3 
• Tuz
• Şeker 
• Yağ Asidi

Saç canlı bir organizma olmadığı için bu elementler korunmalı. Saçın ve cildin ideal pH seviyesi pH 4,5 – 5,5 arasıdır.

• Üç ana kimyasal boya var: Direkt, kalıcı ve ton sür ton boyalar.

Direkt boyalar saçı değiştirmez. Doğrudan saç telinin dış yüzeyine sabitlenirler. Boya negatif, saç pozitif yüklü olduğundan birbirlerine mıknatıs gibi yapışarak saça sabitlenirler. Bu boyalar saçın renginin açılmasına veya beyaz saçların örtülmesine izin vermez ancak saçta yansımalar sağlar.

Kalıcı boyalar olarak bilinen oksidasyon bazlı boyalar saç teline nüfuz eder. Bunlar, saçın ve özellikle saça rengini veren melaninin yapısını değiştirir. Bu boyalar iki bileşik ile iş birliği halinde etkilerini gösterir: oksijenli su (oksidan) ve amonyak (alkalin). Amonyak, saç teline kimyasal boyanın girmesine izin verecek şekilde saçın kabuğunu açar. Kabuklar açıldıktan sonra amonyak uçar.

Ton sür ton olarak adlandırılan boyalar ise, yukarıda anlatılan direkt boyalar ve oksidasyon bazlı boyaların ortalarında bir yerde bulunur. Amonyak içermezler ama oksijenli su içerirler.

Saç boyası saçları yıpratır mı?

Boyanın saça verdiği zarar boya tipine göre değişebilmektedir. Kalıcı, yarı kalıcı ve geçici boyaların saç üzerinde farklı etkileri vardır. Kalıcı saç boyalı uzun süre dayanması için kullanılır ve saçın rengi ancak alttan orijinal renkte saç telleri çıktığında değişmeye başlar. Diğer yandan yarı kalıcı saç boyaları 15-20 yıkanmaya kadar, geçici saç boyaları ise 5-10 yıkamaya kadar dayanabilir.

Bu boyalar arasında saça en çok zararı veren ve saçı yıpratan boya türü kalıcı saç boyasıdır. Kalıcı saç boyası sülfür oksidasyonu ile saça işleyerek istenen rengi almasını sağlar. Geçici saç boyaları ise saç teline tutunan boya parçacıklarından ibarettir ve saç teline nüfuz etmediği için yıpratıcı etkisi daha azdır. Çoğu saç boyası renk pigmentlerini değiştirmek için hidrojen peroksit içerir. Hidrojen peroksit saç pigmentlerinin rengini değiştirmek için kimyasal reaksiyon sırasında kullanılır.

Saç boyası saçı döker mi?

Hayır, saç diplerine kalıcı zarar verme ihtimali çok düşük olduğu için böyle bir durum beklenmez. Saç boyası, saç şaftı dediğimiz, saçın gövdesini boyar. Kafa derimizin içinde kalan bulbusa, yani kök bölümüne ulaşmaz. Bu nedenle kalıcı saç dökülmesi ihtimali pek yoktur. Yine de böyle bir durumdan şüphelendiğiniz takdirde dermatoloğunuza muayene olmanız gerekmektedir.

Gebelikte saç boyatılabilir mi?

Saç boyalarının anne karnındaki bebeğe zarar verdiği hakkında bilimsel kanıtlanmış bir bilgi yoktur. Fakat tercihen gebeliğin ilk üç ayını bitirdikten daha sonra, iyi havalandırılan bir odada ve yarım saatten uzun süre bekletmeden uygulanmalıdır.

Doğal boya saçı kuvvetlendirir mi?

Peroksit içermeyen tüm boyalar doğal ürünler olarak geçiyor. Tamamen organik olması için, içinde hiçbir kimyasal içermemesi gerekiyor. Ürün üzerindeki etiketlerden içeriklerine dikkat ederek alınabilir. Tamamen organik boyalarda açıcı olmadığı için saç tonunuza yakın renkler tercih etmelisiniz. Veya beyazları kapatmak için koyu tonlar kullanmalısınız. 

Kına en bilenen doğal saç boyasıdır. Avantajı çivit, papatya gibi diğer doğal boyaların saç sağlığına verebileceği tehlikelerin hiçbirini bulundurmaması. Hem saç boyası hem de dövme yapımında kullanılan kına; Kuzey Afrika, Orta Doğu ve Hindistan'da yetiştirilen bir bitkiden elde ediliyor.

Bu bitkiden elde edilen renkler sarıdan kırmızıya kadar değişirken esmer veya turuncu tonlarında. Bunlardan da maun ve kumral yansımalar elde ediliyor. Birçok doğal boya kına kullanılarak yapılıyor. Ancak, bu bitki fazla bir renk seçeneği sunmadığından bazı üreticiler kına ile çivit gibi farklı karışımlar yoluna gidiyor.

Organik saç boyası "organik" mi?

•    Doğal olduğu iddia edilen ürünlerde BDIH (kontrol edilmiş doğal kozmetik) sertifikası aranmalı. Sentetik koku, renk ve konserve edici madde parafin ve diğer petrol kökenli maddeler içermemeli.
•    Ambalajında "organik" yazan her boyanın organik olmadığı, özellikle kimyasal saç boyası kullanmaları kadın-doğum uzmanlarınca önerilmeyen hamile kadınlar bu konuda dikkat etmeli.

Saç boyası kanserojen mi?

•    Yiyip içtiklerimizin "içindekiler" listesine bakıyoruz ama vücudumuza sürdüğümüz bakım ürünlerinin, boyaların, krem ve parfümlerin içinde ne olduğuna bakmak pek aklımıza gelmiyor. Oysa, derimiz de üzerinde bulunan maddeleri kan dolaşımına aktarma kabiliyetine sahip.
•    Saç boyası üretiminde kullanılan kimyasallardan 22 tanesi Avrupa ülkelerinde yasaklandı. Amerikalı bir çevre örgütünün incelemesinde birçok saç boyasının "çok zararlı" olduğu görüldü.
•    Kafaya pek takmadığımız bu "içinde ne var" sorusu, Amerikalı çevre örgütü EWG'nin kafasına çok takılmış. Binlerce kozmetik ürününü inceleyip içinde hangi maddeler olduğuna bakmışlar.
•    Aslında bu gizlenen bir şey değil, küçücük harflerle de olsa çoğu ürünün üstünde yazıyor. Yaptıkları şey daha ilginç; içindekiler listesinde bulunan kimyasalların sicilini de dökmüşler.

Boyanın içinde bu maddeler varsa dikkat!

Bu 22 kimyasal maddeyi içeriyorsa saçınıza südüğünüz boya size zarar veriyor. İşte o liste:

• 6-Methoxy-2,3-Pyridinediamine
• 2,3-Naphthalenediol
• 2,4-Diaminodiphenylamine
• 2,6-Bis(2-Hydroxyethoxy)-3,5-Pyridinediamine
• 2-Methoxymethyl-p-Aminophenol
• 4,5-Diamino-1-Methylpyrazole
• 4,5-Diamino-1-((4-Chlorophenyl)Methyl)-1H-Pyrazole Sulfate
• 4-Chloro-2-Aminophenol
• 4-Hydroxyindole
• 4-Methoxytoluene-2,5-Diamine
• 5-Amino-4-Fluoro-2-Methylphenol Sulfate
• N,N-Diethyl-m-Aminophenol
• N,N-Dimethyl-2,6-Pyridinediamine
• N-Cyclopentyl-m-Aminophenol
• N-(2-Methoxyethyl)-p-phenylenediamine
• 2,4-Diamino-5-methylphenetol 
• 1,7-Naphthalenediol
• 3,4-Diaminobenzoic acid
• 2-Aminomethyl-p-aminophenol
• Solvent Red 1 (CI 12150)
• Acid Orange 24 (CI 20170)
• Acid Red 73 (CI 27290)17

Saç boyasının zararları nelerdir?

•    Saç boyasının içerisinde bulunan bazı pigmentler kansere neden olabilir. Avruğa'da yapılan bir araştırmaya göre; sık sık saç rengi değiştiren ve bu boyaları kullanan kişilerde "lenfoma kanseri" riskinin yüksek olduğunu açıkladı.
•    Saç boyalarının içerisinde bulunan PPD(parafenilendiamin) maddesi, saç köklerinde yara oluşmasına, kaşıntı, kızarıklık, şişlik, cilt derilerinde döküntü, göz kapaklarında şilşik gibi alerjik reaksiyonlara neden olabilir. 
•    Saç boyaları, saçlarda sertleşme, kuruma ve aşırı derecede dökülmelere yol açabilir. Düzenli olarak saç boyayan kişilerin saçların seyrelme ve bölgesel dökülmeler görülebilir.
•    Saç boyaları yalnızca saçlara değil, çeşitli sağlık problemlerine de neden olabilir.

Saç boyasının saçlara verdiği zararı azaltmak için ne yapmalıyız? 

•    Kalıcı boya yerine geçici boya kullanın. 
•    Kullandığınız boya ve diğer saç bakım ürünlerinin kaliteli olmasına özen gösterin.
•    Saçınızın tonlarına yakın veya daha koyu renkli boyalar seçin. Saçınızın renginden 3 tondan daha açık renkler saçı yıpratır.
•    Boya nedeniyle kuruyan saçları nemlendirmek için doğal yağlarla hafta 2-3 kez bakım yapın. 
•    Isıyla çalışan saç şekillendirici cihazları olabildiğince az kullanın. 
•    Saçlarınızı güneşten koruyun. Güneş, havuz ve denize uzun süre maruz kalmak saçı kırılgan, kuru ve yıpranmış hale getirir.
•    Boyadan sonra kızarıklık, kaşıntı gibi şikayetleriniz olursa hemen bol su ile boyayı uzaklaştırın ve tekrar boya uygulamadan önce dermatoloğunuza başvurun.

Bu maddelere dikkat ettiğimiz takdirde daha canlı ve sağlıklı ve aynı zamanda boyalı saçlara sahip olabiliriz.