-23 Eylül ve 21 Haziran yıl içerisindeki iki ekinoks günüdür. 12 saat gündüz ve 12 saat gece, yani gün gece eşitliğinin yaşandığı gündür ekinoks. 23 Eylül’den sonra bulunduğumuz coğrafyada gündüz süreleri kısalıp, gece süreleri uzamaya başlar. İşte tartışmanın başladığı nokta da tam burasıdır…

Yaz saati uygulaması, kapsamında saatler ilkbahar başlangıcında bir saat ileri, sonbaharda ise bir saat geri alınır. Yaz saati uygulaması 1895 yılında Yeni Zelandalı bir böcekbilimci olan George V. Hudson tarafından önerildi ve o günden sonra birçok ülke bu uygulamayı benimseyerek kullanmaya başladı.

Yaz saati uygulaması tartışmalıdır. Gün ışığından daha çok yararlanmak için gündüz saatlerine bir saat eklenmesi, gün ışığında faaliyet gösteren ekonomik işletmelere olumlu yönde etki ederken, gün doğumu ile sona eren gece eğlenceleri gibi etkinliklere olumsuz etki yapmaktadır. 

Her ne kadar uygulamanın ilk hedeflerinden biri akşam saatlerindeki aydınlatma enerji tüketimini kısmak olsa da, günümüzde çağdaş ısıtıcı ve serinletici cihazların yaygınlaşmasıyla birlikte bu amacından sapmaya başladı. Teknolojinin gelişimi ile birlikte enerjiden elde edilen tasarruf azalınca, uygulama da tutarsız bir hal almaya başladı.

Yaz saati uygulaması, faydaları ve sorunları da birlikte getirmektedir. Birtakım bilimsel çalışmalar yaz saati uygulaması ile ilgili fayda ve sorunları ortaya koymaya çalışırlarken, kesin bir genellemeye gidilememiştir. Enerji kullanımı, ekonomik faaliyetler, kamu güvenliği ve sağlık konuları üzerinde yaz saati uygulamasının etkiler gözlemlenirken, farklı coğrafyalarda yapılan bilimsel yaz saati uygulaması çalışmaları arasında bir genelleme yapılamamıştır. Aynı coğrafyada farklı dönemlerde yapılan çalışmalarda da bir paralellik gözlemlenememiştir. Dolayısıyla yaz saati uygulamasının sağladığı faydalar yanında getirdiği sorunlar nedeni ile günümüzde daha tartışmalı bir durumdur.

Teknolojinin günlük hayatımıza girmesiyle birlikte, yaz saati uygulaması daha da sorunlu bir hal almaktadır. Saatleri bir saat geri aldığımız günü 25 saat, ileri aldığımız günü 23 saat olarak yaşantımıza yansıyor. Kişisel teknolojik cihazlarımızda bu sorunu kolayca çözümlerken, küreselleşen dünyada ülkelerin farklı uygulamaları nedeniyle, entegre olarak çalışan ekonomik faaliyetlerde sorunlar daha da karmaşık bir hal almaktadır.

George V. Hudson’nun önerisinden sonra birçok ülke bu uygulamayı benimseyerek kullanmaya başlamıştı. Fakat teknolojik gelişmeye bağlı olarak zaman kaydetmede, görüşmelerle yolculukların ayarlanmasında, faturalandırma, arşivcilik işlerinde, tıbbi cihazların ve iş makinelerinin kullanımı gibi konularda yaşanan sıkıntılardan dolayı günümüzde birçok ülke tarafından kullanılmaktan vazgeçilmiştir. İleri yaz saati uygulaması kutup bölgelerine yakın yüksek enlemlerde devam etmektedir. 

Türkiye’nin aldığı kararla sabit saat uygulaması ülkemizde de tartışmalı bir durum yaratmıştır. Fakat dünya ile entegre bir gelecek planlanması adına, ileri saat uygulamasını sadece Türkiye üzerinden değil, dünyadaki uygulamaları göz önünde bulundurarak yeniden değerlendirmeliyiz…

Herkese güzel bir hafta dileklerimle, iyi pazarlar.