Suna ERDEN
Mevcut elektrik tarifeleri ödenemez durumdayken yeni bir zammın daha gündeme gelmesi birçok kesimin tepkisine yol açtı. Kıbrıs Türk Ticaret Odası (KTTO) Başkanı Turgay Deniz, Ekonomi Bakanı Özdil Nami’nin önceki gün Diyalog’ta yer alan açıklamasını değerlendirirken “Bir zam daha gelecek olursa yıkım olur. Telafi etmek kolay olmaz” dedi.
Özdil Nami, KIB-TEK nizamnamesine göre, elektrik fiyatlarının her 2 ayda bir döviz kuruna göre yeniden belirlendiğini ve yeni bir zam ihtiyacının doğduğunu belirterek, konunun Bakanlar Kurulu’nda olduğunu söylemişti.
Son 2 ay içinde dövizin yüzde 34 civarında değer kazandığını belirten ekonomik uzmanlar ise “Böylesi yüksek oranda bir zam daha gelirse sadece vatandaşlar değil, hükümet de ciddi sıkıntılar yaşayacak” diyor.
Deniz, önümüzdeki hafta içerisinde hükümet ile ekonomik konuların ele alınacağı bir görüşme yapacaklarını söyledi. Kıbrıs Türk Otelciler Birliği (KTOB) Başkanı Fethi Özboğaç ise korkunç bir elektrik maliyeti ile karşı karşıya olduklarını ve sıkıntıların had safhaya yükseldiğini söyledi. Genç İş Adamları Derneği (GİAD) Başkanı Uğur Ergün de yeni bir zammı kabullenmenin mevcut ekonomik ortamda çok zor olduğunu ifade ederek, “Elektriğin bu kadar pahalı olduğu bir ülkede ne üretim yapabilirsiniz ne de farklı iş kollarında başarıya ulaşabilirsiniz” dedi.
Ne dediler?.. Ne dediler?..
Turgay Deniz: (KTTO Başkanı)
Bir elektrik zammı herkesi olumsuz etkileyecektir. Bu zamların bir anda yapılmaması ve zaman yayılması gerekir. Bir zam daha gelecek olursa yıkım olur. Telafi etmek kolay olmaz. Devletin azar azar yapması gerekir. Gerek işletmelerin gerek hane halkının dayanacak gücü kalmamıştır. Zaten dünyanın en pahalı elektriğini kullanıyoruz. Bir de bunun üstüne ard arda yapılan zamlar herkesin belini bükmektedir. Ekonomik örgütler olarak önümüzdeki hafta içerisinde bu konuları görüşeceğiz. Hükümet bir akım önlemler almıştır. Bunun devamının yapılması, söylenenlerin hayata geçirilmesi lazım. Dövizin etkilerinin azaltılması için hayatın iade ettirilmesinin kolaylaşması için neler yapılması konusunda biz de öneriler sunacağız. Farkındayız ki döviz artışı bizim elimizde değil biz ancak dövizin etkilerinin nasıl hafifletebileceğini düşünebiliriz. Birlik beraberlik içerisinde hareket etmek lazımdır. Yarın (Bugün) Ticaret Odası’nda toplantı yapacağız. Gerek hayat pahalılığı gerek marketlerdeki fiyatlar ile ilgili firmalarla görüşme gerçekleştireceğiz. Piyasada temel gıda ve ihtiyaç maddelerinin halka nasıl daha ucuza verilebileceğini konuşacağız. Toplantı sonucunda hükümete görüşme yapacağız.
Fethi Özboğaç (KTOB Başkanı):
Üyelerimiz zor durumda. Bir taraftan uçak bileti fiyatlarından dolayı otel ücretlerini aşağı çekiyoruz. Diğer taraftan elektrik sürekli yükseliyor. İki taş arasında kalan bir sektör. Otel kalitemiz, yemek kalitemiz güneyden çok daha iyi ama onların yarısı kadar dahi turist getiremiyoruz. Sıkıntılar had safhada. Korkunç bir elektrik maliyeti ile karşı karşıyayız. Sıcak günlerde müşteriye ‘klimayı kapat’ diyemiyoruz. Enerji tasarrufu yapamıyoruz. Zamlara bir şey yapılmıyorsa sektör kalkındırılsın. Devletin ana vazifesi turizmi kalkındırmak olmalı. Zam geliyor ancak sektör büyümüyorsa o zaman eriyip gideriz. Burada yapılması gereken ana olay turizmde daha organize tanıtım yapılmasıdır. Sürekli yabancı paralar karşısında Türk parasının düşmesi yakıtın da döviz ile alınması zamları kaçınılmaz yapıyor. Sürekli buna itiraz ediyoruz ancak bir şeye yaramıyor. Bunun tek çaresi daha iyi turizm yapmaktır. Sürdürülebilir bir turizm politikası ile olur. Zamlara karşı direnmemiz için turizmi kalkındırmamız lazımdır. Sürekli feryat etmek yerine çözüm aramamız lazım. Doğru ilacımız turizmdir. İşi gücü bırakıp bu sektörü geliştirelim.
Uğur Ergün (GİAD Başkanı):
Hükümetin elektriğe uygulamayı planladığı yeni zammı kabullenmek mevcut ekonomik ortamda gerçekten çok zor, fakat bu zammın son olmayacağını görmek pek zor değildir.
Ülkemizdeki elektrik üretiminin ham maddesi fueloil olup bu maddeyi dünya piyasalarından dolar bazında temin ediyoruz. Türk Lirası’nın da her geçen gün değer kaybettiği gerçeğinden hareketle maliyet artışı sebebiyle bunun faturalara yansıması bir noktada kaçınılmazdır.
Üzülerek belirtmek isterim ki elektrik üretiminde fueloil kullanımı artık dünyada en geri kalmış ülkelerin bile kullanımından çıkmış ve alternatif enerji üretim modellerine geçilmişken, dört mevsim güneşli Akdeniz’in göbeğindeki minicik bir ülkede bu çağ dışı metotları kullanmak ve bunun için fahiş bedeller ödemek bizleri isyan noktasına getirmektedir. Hem çevre dostu hem de mevcut yapıya alternatif onlarca üretim modeli varken sırf bir kurumu korumak maksatlı alternatif modellere kota koyup üretim faktörlerini teşvik etmemek mevcut zihniyetin ve statükonun devamından yana olmaktan başka bir şey değildir.
Elektriğin bu kadar pahalı olduğu bir ülkede ne üretim yapabilirsiniz ne de farklı iş kollarında başarıya ulaşabilirsiniz. Türk Lirası’nın kaygan bir zemin üzerinde her geçen gün değer kaybettiği bir ortamda ekonomik olarak giderek güçsüzleşen, alım gücü düşüp fakirleşen halkı korumak adına tedbirler alması gereken hükümetin hiçbir tedbir almadığını ve pasif bir şekilde gelişmeleri izlemekle yetindiğini görmek bizi büyük bir hayal kırıklığına uğratmıştır.
Başbakanımızın marketleri gezip fiyat kontrolü yaparak halkı fiyat farklılıklarını ihbar etmeye teşvik ederek bu şekilde ekonomiyi kurtardığını düşünmesi halimizin vahametini ortaya koymaktadır. İş insanları ve esnaf bu toplumun bir parçası, ekonomik yapının bel kemiği değil midir? Onlar da aynı geminin yolcusu, aynı zamanda birer tüketici değil midir?
Topluma ekonomik krizin tek sorumlusu gibi iş insanlarını hedef göstermek siyasi ve ekonomik aklımızın farklılıklarını göstermektedir. Hükümetimizi radikal önlemler alıp kısa ve uzun vadeli projelerle ekonomimizi güçlendirerek ülkemizi ucuzlatmak adına derhal faaliyete geçmeye davet ediyoruz. Aksi halde ülkemizi daha zor günler beklemektedir.
