Bazı Eski dostlar vardır hiçbir zaman sizin ekseninizden eksilmezler.
Onlar ile her zaman görüşmek durumunda değilsiniz.
Üç ayda bir bile görüşseniz yine başladığınız, bıraktığınız yerden devam edersiniz.
Geçenlerde Turizm sektöründe önemli hamlelere imza atmış ve çok takdir ettiğim bir dostumla görüştüm.
Kendisi yıllarca Turizm sektörüne emek vermiş Bu ülkenin Turizm sektörünü ayakta tutmaya çalışan, geçmiş zamanlarda yaptığı Turizm hamleleri ile gerçekten de herkesin takdirini kazanan bir dostum.
Gerçi sektörde herkes dostumuz, arkadaşımız büyüğümüz abimiz ama, bazı insanlar vardır sizinle gerçekten felsefe anlamında turizmi okuyabilme anlamında çok kıymetlidir.
Geçmişte ne olmuştu.
Tam tarihini hatırlamasam da bile 2011 veya 2012 sezonu olacak o yıldan itibaren turizmde Türkiye Cumhuriyeti hükümeti ile o zamanki ismi ile yardım heyeti arasında yapılan anlaşmalar vesilesiyle adaya gelen turistlere özellikle charter uçuşlara teşvik verilmeye başlandı.
Bu sistem öyle veya böyle biraz aksasa da gerçekten de Turizm sektörünü ülkemiz ekonomisi düşünüldüğü zaman belli bir orana getirmeye ve ülkeyi bir destinasyon olmasına yetti de arttı bile.
Sistem nasıl çalışıyordu. ?
Aslında sistemin çalışma mekanizması oldukça basit. Buradaki otelciler veya otel sahipleri tur operatörü konumuna soyunurken, yurt dışında bağladıkları büyük tur operatörlerinin uçakları ile adaya turist getirme hedefinden yola çıktılar.
Özellikle aslında off season ( düşük sezon ) dediğimiz daha fazla kış dönemini kapsayan bu Turizm hareketi uçakların peşinen operatörleri tarafından kiralanması paralarının alınması ve buna mütevelli gelecek olan turist başına devlet tarafından belli bir teşvikin ödenmesini kapsıyordu.
Dünya literatürüne baktığımız zaman, gerçekten de özellikle Turizm hamlesine aç destinasyonlar bu tarz Turizm hareketleri içerisine girmiştir. Akdeniz çanağında bulunan özellikle Malta ,Mısır, Tunus ,Yunanistan , ve Güney Kıbrıs yönetimi ve hatta Türkiye bu teşvik modelini uygulamakta idiler. Hala daha bazıları Malta , Mısır ,Tunus ,bu sistemi uygulamaktadır. Özellikle Türkiye 2018 yılı sonuna kadar bu teşvik modelini uygulamış, Charter uçuşlar yapan her operatöre uçak başına 6500 dolar teşvik ödemesi yapmıştır.
Devlet belli miktarlarda turist başına yaptıkları için sübvansiyeler ile hem buradaki operatörlere hem de otellere ve bir şekilde genelde de Turizm hareketini oluşturan bütün Turizm ekonomisine katkı koymakta idi.
Teşvik ( Sübvansiyon) devam etmeli mi?
Yazımın başına dönecek olursam bu dostum yıllarca teşvik sisteminin içerisinde yer almış ancak adını şu anda kendisi kullanmayalım belki farklı bir yola çekilir diye ismini vermek istemedi" teşvik sistemini durdurdular ülkenin Turizm sektörü yavaşladı zarar yalnız bize değil bütün ülke turizmine oldu dedi"
Evet , geçmişte turist başına devlet tarafından konulan Turizm teşviki ücreti 110 Euro'dan minimum 7 gün konaklama şartı , 70 Euro'ya düşürülmüş ve bir şekilde bu sistemde 3 yıl devam etmiştir. ( O dönemdeki TC Kıbrıs işlerinden sorumlu Bakanlık ile Turizm Bakanlığı müzakerelerini ben yapmıştım ) .
Özellikle ekim ayı itibarıyla başlayan bu Turizm hareketi mayısın ilk haftasına kadar devam etmekteydi. Bu sistematik Yapı içerisinde olan operatörler belki süreç içerisinde bazı işletme yapısı içerisinde ülke genelinin ekonomisini kapsayacak şekilde hareket etmemiş olabilirler ( çarşı pazarda az kalınması ,belli yerlerin turistlere götürülmesi vs ) ancak bunların hiçbiri Bu sistemin bozulmasına neden olarak gösterilecek büyük sorunlar değildi kanaatimce.
Hatta bir adım daha atayım, bazı acenteler sadece bu sistematik Yapı içerisinde ayakta durmayı başarabilmiş ve istihdam sağlamış ayrıca ülke turizmine de katkı koymayı başarmışlardır.
Bu güzel insan " Geçmiş alacaklarımız o dönemin kur değeri üzerinden hesaplanmış ve bizlere daha 2-3 yıl öncesi elde ettiğimiz hak edişler o dönemin kurları üzerinden hesaplanarak bizlere ödenmiştir " dedi
Böylelikle yurt dışında uçak ve operasyonu birinci elden yöneten büyük tur operatörleri, kendi operasyonlarını Kuzey Kıbrıs'tan çıkarmış ve başka ülkelere doğru operasyonu kaydırmışlardır.
Özellikle ülkemiz Kendi ayakları üzerinde durmakta zorlanan , ekonomisi tamamıyla eğitim ve turizm sektöründen gelecek olan mali kaynaklar ile beslenen ve dış ticaret açığını da bu şekilde kapatmaya çalışan bir ülke olarak; Turizm sektörü şu anda tıpkı Osmanlı İmparatorluğu'ndaki "Fetret devri " gibi durgunluk dönemine girmiştir.
Gönlüm arzu eder ki yeni operatörler ile Yeni bağlantılar kurulsun ve bir şekilde bu model tekrardan çalıştırılabilsin. Sakın yanlış anlaşılmasın , eskiden operasyon içerisinde olan bu kişiler kesinlikle bu sürecin tekrardan başlaması taraftarı değiller. Bu insanlara çünkü çok çektirildi çok zararlar verildi adeta birer günah keçisi durumuna sokuldular.
Devletimiz güçlüdür kaynak tekrardan yaratılabilir Türkiye Cumhuriyeti hükümetine Eğer ki bu model doğru bir şekilde anlatılır ise Kuzey Kıbrıs Türk turizmine koyacağı katkılar da bir şekilde daha doğru bir platformuna rahatlıkla oturtulabilir inancındayım.
Basit bir matematik
Çok basit bir matematik ile bir hesaplama yapalım.
Diyelim ki bu operatörler ile 100.000 kişilik 9 ayda turist getirilecek şekilde anlaşma yaptınız.
Kişi başı bu insanlara da 70 Euro teşvik verdiniz. Yani 140 Milyon TL ?
Toplam rakam 7 milyon Euro'dur.
Peki bu 100.000 kişiden ülkemizin kazanacağı para ne kadardır sorusunun cevabı? Kişi başı 700 Euro ülke kazansa? Bunun Euro karşılığı 70 milyon Euro, TL karşılığı ise 1Milyar 412 milyon TL dir. ( Bugünkü kur ) . Aradaki fark tamı tamına yüzde bindir. . ...
Böylesi bir katma değeri bir çırpıda söküp atmak, gerçekten de ülke turizmine vurulacak en büyük darbelerden birisidir. Ülkemiz dış dünyaya açılır, siyasetin sıkıntı içerisinde olmaz, ve bütün destinasyonlar gibi her gün uçaklar gidip gelir halde olursa , evet bu sistemi uygulamayın . Ancak, kendi nevi şahsına münhasır koşulları olan Kuzey Kıbrıs turizmi için bazı kıymetli hamlelerden kaçınmak gerçekten de intihar etmek gibidir. Çok basit bir şekilde anlatmaya çalıştım bunu da anlamayan olursa artık yapacak bir şey yok.
Turizm gerçekten de hayattır.
