Pelin YÜKSELAY

  Diyalog muhabirinin görüşlerine başvurduğu Motorlu Araç Satıcılar ve İthalatçılar Birliği Başkanı İbrahim Akın, KKTC genelinde 100 binden fazla aracın ruhsatsız ve muayenesiz dolaştığını belirterek bunun tehlikeli bir bomba olduğunu söyledi.

  Dövizdeki yükseliş nedeniyle ikinci el araç satışlarının dibe vurduğunu ifade eden Akın, bu yetmezmiş gibi kayıtsız kişilerin internet üzerinden satışlar yaptığına dikkat çekti. Akın, gittikçe artan bu gelişmenin, devlete vergi ödeyen galericilerin işini daha da zorlaştırdığını kaydetti.

  İbrahim Akın, alıcı bekleyen araç sayısı hakkında ellerinde herhangi bir verinin bulunmadığını belirterek, şöyle dedi:

  “Araç Kayıt Dairesi’ne gitsek, istatistiklere baksak, bu bahsettiğim sistemden dolayı galerilerde ve şahıslarda ya da bu işi yapan sokaktaki kişilerde kaç tane araba var, kimin adına var belli değil. 

Çünkü ilk sahibinin ismi yazar, belki de araç bu arada 10 defa el değiştirmiştir, dolayısıyla kimin elinde olduğu belli değil. Bunun başka sıkıntıları da vardır. Bir araç devrolmadığı zaman muayenesi ve seyrüseferi kontrol edilmemiş veya yapılmamış demektir. İşte onun için 2006 Kasım ayındaki istatistiklere baktığımızda 100 küsur bin araç seyrüsefer çıkartmadı veya muayenesiz geziyor. Bu durum tehlikeli bir bombadır aslında.”

İbrahim Akın, Diyalog’un sorularını şu şekilde cevapladı:

Soru: Son aylarda yükselen döviz kurları araç satışlarınıza nasıl yansıdı?

Cevap: Satışlarımız özellikle 2016 Kasım ayından bu yana, dövizin peyderpey yükselmesi ve ardından tavana vurması nedeniyle en alt seviyelerdedir. Galerilerin büyük bir çoğunluğu Kasım 2016’dan beridir geçen ayları 1-2 araç satışıyla, hatta bazen hiç satış yapamadan kapatıyor. Sıkıntılı bir dönemden geçiyoruz. 

Soru: Galericiler bu sıkıntılı dönemde neler yaşıyor?

Cevap: Biz galericiler olarak artık kardan vazgeçtik. Galericiler fiyatlarını çekebildiği kadar aşağıya çekmişlerdir. Şu an günü kurtarmak için çalışıyoruz, kar elde etmek için değil. Elimizden gelen fedakârlığı yapıyoruz. Yalnız biz bu fedakârlığı gösterirken şu da unutulmamalı; biz galerimizi açtığımız her gün, satış yapamasak bile para ödüyoruz. Siz bilir misiniz bu son 1 yıl içerisinde birçok galeri el değiştirdi, ya da isim değiştirdi. Sektör artık bu noktadadır. 

Soru: Bu noktaya gelinmesine sadece dövizin yükselmesi mi sebep oldu?

Cevap: Hayır bu noktaya gelinmesine sadece döviz sebep olmadı. Döviz sadece bir katkı oldu bizim yaşadığımız sıkıntıların üzerine. 

Soru: O zaman bu noktaya gelinmesinin ana nedeni nedir?

Cevap: 2. El arabaların elden ele, sokakta ya da internette satılması bizleri bu noktaya getirdi. Bu sistemin getirdiği bir sıkıntıdır. Bugün elimizde olan Yol ve Trafik- Araç Devirleri Yasası 1950’li yıllardan kalma uygulamaları içeriyor. Var olan yasaya küçük küçük tadilatlar yaparak bugüne kadar geldik. Bugün herhangi bir kişi oturduğu yerden internette araba satabiliyorsa ve bunun hiçbir şekilde bir kontrolü yapılmıyorsa, garantisi, vergisi, denetlemesi söz konusu değilse burada bir hata vardır. İnternetten araba satışlarının bir an önce durdurulması gerekiyor. 

Soru: Bunun bu kadar kolay olmasının sebebi nedir sizce?

Cevap: Altında yatan en büyük neden araç devir formlarının kişiden kişiye el değişerek, Araç Kayıt Dairesi’nde işlem görmeden yapılabilmesidir. Araç Kayıt Dairesi’ne gidilse bile alan-satan kişi için ayrı formlar ya da muhtar veya noter tasdiki istemiyor. Normalde alan ve satan kişiler muhtarın veya tasdik memurunun huzurunda imzalaması gerekiyor bunu. Fakat ne yazık ki böyle bir işlem olmuyor. 

Soru: Sıkıntıların aşılması için neler yapılması gerekiyor?

Cevap: Hükümetimiz burada şunu yapmalı; girdi maliyetlerimizin düşmesi amacıyla 3 aylık fiyat istikrar fonunda indirime gidilmeli. Yapılacak olan indirimle araç satışlarımızda ilerleme kaydedebiliriz. Bizim ülkemizde bir arabanın gümrüğü, bir memur maaşıyla eşdeğerdir. Özellikle de lüks araçlarda bu rakam daha da yukarılara çıkabiliyor. Ayda 10 araç satan bir galerinin, ayda 3 araç sattığını düşünün, böylesi bir durumda ne biz kazanırız ne de devlet kazanır. Dolayısıyla bu ticari zincir kopmuş olur. Bu zincirin hareket etmesi için devletin fonlarda indirim uygulaması lazım. 2. El satışların internetten veya elden yapılmasına gelince, biz hükümetle çok uzun zamandır bu konuda çalışıyoruz. Bu son hükümet döneminde Ulaştırma Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı ile yaptığımız çalışmalarda bayağı bir yol kat ettik. Daha doğrusu neredeyse yasanın yazılım aşamasındayız. Önümüzdeki hafta son toplantıyı gerçekleştirip, yasanın Meclis’e sunulmasını bekleyeceğiz. 

Soru: Bu yasa 2. el araç satışlarıyla ilgili ne gibi önlemleri içeriyor?

Cevap: Bu yeni sistemde bir kere tüm galeriler kayıt altına girecek. Hiçbir galeri tek bir arabasını dahi faturasız ve gider pusulasız ne alabilecek ne de satabilecek. Araç kayıtta bir araç devri yapılırken, galerinin faturası olmazsa işlem göremeyecek. Dolayısıyla yüzde yüz tüm galeriler kayıt altına girecek. Şahıslara gelince, bir şahıs aracını satabilecek mi? Evet satabilecek. Sattığı kişi ile araç kayıta giderse ve orada karşılıklı olarak memurun önünde devir formunu imzalarlarsa hiçbir sıkıntı olmayacak. Ancak bir şahıs arabasını satmak için bir başkasına verirse, yani derse ki ‘benim arabamı Ahmet’e veriyorum, kendi adına veya başkası adına satabilir’ işte o zaman notere gidecek ve vekâletname alacak. Bu vekâletnameyi alacak, bir yılda üç araçtan fazla vekâletle aynı şahıs araba satamayacak, 3 yılda da 5 araçtan fazla satamayacak. Satarsa da 3. araçtan ya da 5. Araçtan sonra KDV ödeyecek ve vergiye mahsup olacak. İkincisi vekâletle yapılan satışlarda araç kayıtta Vergi Dairesi’ne bir beyan formu imzalayacak ve diyecek ki ‘doğrudur bu vekâleti ben alıyorum ve bu yükümlülüğü kabul ediyorum’. Çünkü biliyorsunuz vekâletnamelerde vekâleti veren kişinin bilgileri var, vekâleti alanla ilgili sadece ismi ve kimliği var. Ancak bu sefer Araç Kayıta gittiğinde bunun Vergi Dairesi’ne bildirimi için bir form imzalayacaklar. Dolaylı olarak bu sefer o da kontrol altına girmiş olacak. Gerçekten vekâlet aslında nasıl olur, bir kişi kime vekâlet verir, eşine verir, çocuğuna verir, en yakın olduğu kişiye verir. Peki, bir yılda kaç tane vekâletle araba satılıyor acaba? Bence 30 tane değil. Ama gerçekten vekâlet ihtiyacı olan ki bunlarda yurt dışında olanlardır. Onlardan vergi de almasın hükümet. Ancak o da bir yılda 3 araçtan fazla satarsa o da vergisini ödesin.