Aytuğ TÜRKKAN 

Yenierenköy Belediyesi’nin batak durumuyla ilgili perde gerisinde fazla istihdam yapması ve tahsilat yapamamasıyla suçlanan eski Başkan Özay Öykün içini Diyalog’a döktü. 

Öykün, özelde Yenierenköy’ü, genelde de bir çok kırsal belediyenin CTP’nin iktidar olduğu, Ferdi Sabit Soyer’in Başbakanlık yaptığı dönemdeki yanlış politikaların batırdığını savundu. 

Yapılan hatalı uygulamaları anlatan Öykün, yeni geçen belediyeler yasasının da yaraya merhem olamayacağını belirtti. Öykün, “sorun ancak belediyelere verilen devlet katkı payının vatandaş nüfus ve belediyelerin hizmet verdiği sınırlar göze alınarak dağıtılması yöntemiyle çözülür” dedi 

Uygulama değişti, yüzde 30 kayıp oldu 

   Sorunların 2006 yılında yapılan sayımla başladığını ifade eden Öykün şöyle konuştu:

   “2006 sayımından önce belediyelere verilen katkı payı belediyelerdeki vatandaş nüfus sayısına göre veriliyordu. 2007 yılında bunu öğrencileri ve çalışma izinlileri de rakama ekleyerek vermeye başladılar. Bu da büyük şehir belediyelerine rant sağlamak için yaptılar.  Bu uygulama ile Yenierenköy Belediyesi gibi diğer kırsal kesim belediyeler devlet katkı payı bütçelerinin yüzde 30’u oranında azaldı. Bu çok büyük bir rakamdır. Eylem yaptık, Ferdi Bey bu kaybın bir yıl ödenmesini ve sonrasında bu uygulamanın düzeltileceğine ilişkin bakanlar kurulu kararı çıkardı. Ama sonrasında ayni uygulama devam etti ve belediyeler battı.”

Bir nüfus sayımı daha olursa belediyeler yeniden batar

   2008 yılında köyleri belediyelere bağlama dönemi geldiğinde bunun düzeltileceğinin söylendiğini  anımsatan Öykün, böyle bir adımın 2008’de de atılmadığını anlattı. 

   Öykün belediyelere vurulan darbelerin bunla da bitmediğini ifade ederek sözlerini şöyle sürdürdü:

   “2011 yılındaki sayımda ki sonuçları 2012’de açıklanmıştı, sonucu da 2013 bütçesine yansıdı. Örneğin Yenierenköy 2012’ye göre 2013 yılında 191 bin 750 lira daha az para aldı. Çünkü bizim nüfus ayni kaldı, öğrenci sayısı büyük şehirlerde arttı. Para da oralara gitti. Şimdi bir sayım daha yapılırsa, belediyeler bir kez daha batacak” 

İntibak komisyonu yüke yük kattı 

Kırsal belediyelerin hizmet verdiği alanların büyük belediyelere göre çok daha fazla olduğunu ifade eden Öykün, “fazla personel aldı” eleştirilerinin bu anlamda haksız olduğunu söyledi.

Devlet katkı payının düşürülmesinin dışında kırsal belediyelerin kaynaklarının da yanlış kararlarla sömürüldüğünü savunan Öykün, “Mesela bir intibak komisyonu oluuştu ve belediyeler kamu görevlileri yasası oluşturuldu. Bize (Yenierenköy Belediyesi) 23 kişinin memur yapılmasını dikte ettiler. Böylelikle bu uygulamayla kasaya ayda 25 bin TL’lik ek bir külfet geldi” dedi. 

Mağusa’da 144 TL, bizde 40 kuruş 

Bunlarla da kalınmadığını anlatan Özay Öykün, çıkarılan Karpaz emirnamesi ile bu bölgedeki belediyelerin gelirlerine ciddi bir darbe vurulduğunu belirtti. 

“Emirname öncesinde kuru bir arazinin dönümü için 3.3 TL alırdık vergi olarak. Emirname çıktıktan sonra devlet bu rakamı 40 kuruşa çekti. Yenierenköy’e bağlı 12 köyün özel mülkünün yüzde 80’i bu emirnamenin içine girdi. Bir andaki değersizleştirmeyi anlayabiliyor musunuz? 8,25 kat emlak vergisi kaybına uğradık bu uygulama ile. Düşünün bir de artık bu bölgelere inşaat da yapılamaz… Düşünsenize Mağusa’da bir dönüm arazinin vergisi 144 TL’dir. Bizde ise 40 kuruş. Benim 360 dönüm bulmam lazım onun 1 dönümüne denk gelebilmesi için. Bu nasıl adalettir!”

KIB-TEK ile sorun sıkıntı yarattı!

Özay Öykün, Yenierenköy sınırlarında üretilen ürünlerin tartı nedeniyle vergilerini Mağusa ve İskele’nin aldığını belirterek bunu da eleştirirken, dönemin hükümetinin belediyelere bir darbe de elektrik konusunda vurduğunu hatırlattı.

“2008 yılının şubat ayında Bakanlar Kurulu’nun aldığı bir karar var. Buna göre sokak lambalarının bakım onarımını belediyeler yapacak, enerji parası da maktu ücretten karşılanacak. Maktu ücretlerin de fiyatı yükseltildi ve uygulama devreye girdi. Biz 12 köyün sokak lambalarının tamiratı için yeni 2 personel aldık. Bir şoför bir de liftli araba aldık. 2 yıl sonra KIB-TEK elektrik parasını belediyeler bize ödemedi dedi. Oysa maktu ücretten alınacaktı bu.  Yasa geçmedi dendi bize ama uygulamaya geçilmişti. KIB-TEK bu parayı aldı vatandaştan. Buna bir de belediyelere borç yazdılar.” 

Yeni yasa da çare değil… 

İçişleri ve Çalışma Bakanı Asım Akansoy’un Yenierenköy Belediyesi’ndeki sorunu çözebilmek için maaşlardan kesintiyi gündeme getirmeye çalıştığını söyleyen Öykün bu uygulamayı eleştirdi. 

“Fazla para mı verildi çalışana, hayır. Belediyenin bu noktaya gelmesinde hata hükümetlerin aldığı kararlardır. Yapılan haksızlıklara ve hatalara bakıp çözüm üretilmelidir hükümet. Şimdi kırsal kesimlere ekstra 0.25 oranında devlet katkısı verilecekmiş. Bu  sorunu çözmez. Katkı payı yüzde 10 olsa da sorunu çözmez. Sorun ancak devlet katkı payının vatandaş nüfusa ve belediyelerin hizmet verdiği alana göre dağıtılmasıyla çözülür. Bu uygulamaya geçilmeden, yeni geçen belediyeler yasası da batışı kurtarmaz. 2018 başında eski borçların ödenmesi gündeme gelecek, ödeyemeyecek ki belediyeler. Ödeyemeyince katkı payı kesilip yatırılacakmış. Belediyeler 2018 başında yeniden patlayacak”