Çiğdem AYDIN 

Vergi dairesi eski müdürü, hesap uzmanı Göksel Saydam, KKTC’de araç ruhsatlarının, bazı AB ülkelerinden daha pahalı hale getirildiğini belirterek, sistemin yanlış olduğunu ve düzeltilmesi gerektiğini söyledi.
  Diyalog’un sorularını yanıtlayan Saydam, özellikle 4’lü koalisyon döneminde ruhsatlara yüzde 30 gibi çok yüksek bir artışın getirildiğini anımsattı.
   Saydam sorularımızı şöyle yanıtladı:

Soru: Tecrübelerinize dayanarak bizdeki araç ruhsatları Güney’den daha mı pahalı daha mı ucuz? İngiltere ile kıyasladığımızda daha mı pahalı daha mı ucuz?
Saydam: Bizdeki son zamlarla daha pahalı oldu. Hem Güney’den hem de İngiltere’den. Tabi ki bunca zamanının ihmallerini ve aşırı yüklenmenin genel gerekçesi şudur: Geçmiş iktidarlar buradan vergi topluyor 2018 yılındaki hükumet (Serdar Denktaş Maliye Bakanı)  muazzam bir  artış yaparak seyrüseferlere  yüzde 30 zam yaptı. Hayat pahalılığını yüzde 30 öngörmüşlerdi o durum çok zıplattı bu rakamı. Bana göre, sistemi değiştirmek lazım hesaplama sistemi yanlıştır.  Dünya artık seyrüsefer ruhsatını almıyor Güney Kıbrıs ve İngiltere’de araba vergisi alınıyor. Tıpkı emlak vergisi gibi, ne demektir bu ağırlığa değil değerine bakılarak hesaplanır vergiler. Basit bir aile arabasının vergisi başkadır lüks araç sürerse başkadır. Ağırlık merhumu kalktı kıymet merhumu geldi. Bu doğru olandır. Bir de Avrupa Birliğinde yıpranma payı diye bir değer vardır çünkü araçlar değer kaybeder ona göre kıymet üzerinden motorlu araçların vergileri hesaplanır ve bu şekilde bir vergi alınır. Motorlu araç vergisi olması gerekiyor. İngiltere’de de Güneyde de bu şekildedir. Bizde hala daha ağırlığa göre gidiyor aracınız çok ağır ise arabalar yolları daha çok yıpratırmış mantığıyla o dönem de bitti artık. Avrupa’da aynı zamanda döndüler ve dediler ki emisyon miktarı belli bir rakamın üzerindeyse atıyorum 5 olacaksa ama sizin aracınız 7-8 -10 çıkarıyorsa çevre vergisi de alıyor kıymet üzerinden. Bu ikisi aynı anda uygulanır.
Soru: Sigorta ücretlerini nasıl bulursunuz? 
Saydam: Sigorta ücretleri tam bu zammın dönemine geldi. Sigortalar Birliği şöyle bir felsefe ile çıktı yola para kambiyo dairesi ile birlikte belirlenir ücretler bir çok kaza oluyor ve araç parçaları yurt dışından gelir bu nedenle de döviz yükselince zarar büyük oluyor mantığı ile yükseltirler.  450 TL zorunlu olan sigortayı 600 TL’ye çıkardılar. Güneyde sigorta ücretleri artış göstermedi döviz dengesi kendi kendini dengeler çünkü onlar döviz cinsinden maaş alır ülkelerine giren araç parçaları da döviz cinsinden vergileri de bu yüzden neredeyse 2-3 yıldır zam yapmadılar. Bu arada Sigortalar Birliği her kim ki, kaza yapmaz 2-3 sene yüzdelikte indirim yapılıyor. Örneğin yüzde 20 veya kaskolar ciddi bir yükseliş oldu bu bütün ihtilafları da balans yapardı şimdi bu pahalılıkla herkes maksimum zorunluyu çıkaracak. Fakat Sigortalar Birliğinin yaptığı bu zam Devletin de Maliyenin de işine gelir primlerin yükselmesi banka ve sigorta işlemleri vergisi alınır. Yani eğri gemi doğru sefer. İngiltere’de BSİV (Banka sigorta işlemleri vergisi) yoktur Rum tarafından da yoktur. Banka devlet adına parayı alır. Para kambiyo ısrarla 1 Ocakta yürürlüğe girmesi için gayret gösterdiler. Genelge ile yaptılar tüzük ile değil. Para kambiyo dairesi  gönderdi genelgeyi.
Soru : Çok miktarda sürat aracı var caydırmak için ne yapmak lazım? 
Saydam: Bunları caydırmak için ilk olarak ruhsat alana geçici ruhsat vereceksiniz. 1-2 yıl süreyle onu vukuatsız bitirirse asli ehliyet alacak. Süratten yakalanana doğrudan iptal edeceksiniz ehliyeti ve tekrar sınava girecek. Ekstradan bir başka sınav daha uygulanacak ve sürate endeksli olacak o sınav ve buna rağmen 1-2 sene de alamaz ehliyetini tekrar.  Fiili caydırıcı olacak cezalar. Bizim ülkede ve Türkiye’dedir her sene dolayalı vergilere ağırlık koyarlar bunun en büyük nedeni enflasyonun yarattığı paranın zayıflamasıdır. 
Soru : Güney Kıbrıs veya başka ülkelerde seyri seferlerde toplanan paralar doğrudan bütçeye mi gidiyor nasıl bir uygulama vardır? 
Saydam: Avrupa’da Seyrüsefer yoktur  ama “araç vergileri” bütçeye gider. Bütçeye gider ve oradaki tahsisat kadar harcanır. Ülkede ciddi bir planlama vardır guduru yapılmaz. Planlama neticesinde harcama yapılır. Bazen Araç vergilerinden toplanandan fazla yol güvenliği için harcama yapılır. Türkiye’de de bu böyledir.  Onlarda fonda yoktur. Yani özel maksatlar için. Gerçekçi verilere dayanır her yıl için alt yapı için ayrılır ve döner bütçeye gider. Biz ne yazık ki geçmişten beri karayollarını kapattık eskiden yol kenarlarındaki yabani otları bile biçerlerdi lise öğrencileri çalışıyordu. Hep hazırcılıktan bu hale geldik nasıl olsa Türkiye gelip yapacak denildi. Aynı paralelde planlama inşaat dairesi vardı okullarda lavabo bozuldu o daireden giderler yaparlardı kamu işlerini bir tek onlar yapardı zaten maaşlarını da devletten alırlardı. Dülgeri, teçizatçıları, elektrikçileri vardı ama ne yaptık tükettik şimdi ne yaparlar ihaleye çıkarlar teklif verirler. Kısaca Güney’de İngiltere’de her yıl önceliğe ve ihtiyaca göre bütçe hazırlanır bizde bir önceki yıla bakılır ve neredeyse aynı bütçe veya biraz azı eklenir ama ihtiyaca göre bakılmaz en büyük hata budur.