Çiğdem AYDIN

Kuzey Kıbrıs’ta uyuşturucu ve alkol kullanımı, trafik kazaları, şiddet olayları, alacak-verecek davaları ve boşanmalarda yaşanan dikkat çekici artışlara paralel olarak ruh ve sinir hastalıklarında patlama yaşanıyor. Özellikle son bir yılda Barış Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’ne başvuran hasta sayısının 21 bin 188’e ulaşması, tehlikenin boyutlarını ortaya koyuyor.

   Diyalog’a konuşan Hastane Başhekimi Dr. Abidin Akbirgün, 2015’te 18 bin 540 olan hasta sayısının 2017’de 21 binin üzerine çıkmasını, daha çok uyuşturucu ve alkol kullanımındaki artışlara bağlıyor. Akbirgün, tedavi gören hastalardan 6 bin tanesinin çocuk olduğuna dikkat çekiyor.

Kuzey Kıbrıs’ta genellikle kalp ve kanser hastalıklarındaki artışlar konuşulurken, psikolojik rahatsızlık nedeniyle hastaneye başvuranların sayısındaki patlama dikkatlerden kaçıyor. Elde edilen bilgilere göre; geçtiğimiz yıl içinde Barış Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’ne başvuranların sayısı 21 bin 188 kişiye ulaşırken, özel kliniklere ve yurt dışındaki hastanelere başvuranların sayısı ise bilinmiyor. Diyalog muhabirine konuşan Hastane Başhekimi Dr. Abidin Akbirgün, 2017 yılı içerisinde 315 kişinin yatılı tedavi gördüğünü ifade etti. Bu rakamlara ek olarak 122 kişinin ise denetimli serbestlik hizmeti aldığını söyledi. Akbirgün, poliklinik hizmeti alanların 6 bininin ise çocuk olduğunu belirtti.

Rakamlar ürkütücü

Akbirgün, ülkemizde uyuşturucu ve madde bağımlılığından dolayı son 5 yılda Barış Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’nde yatılı tedavi görenlerin oranının da yüzde 68 70 civarlarında artış gösterdiğini kaydetti. Abidin Akbirgün, Diyalog’a yaptığı açıklamada,  hastanede tedavi görenlerden çok, dışarıda kişilik bozuklukları olan bireylerin daha fazla olduğuna dikkati çekti. Hastanede çalışan personel sayısının da yetersiz olduğuna işaret eden Akbirgün, 1932 yılından kalan Ruh Sağlığı Yasası’nın da değişmesi gerektiğini ifade etti. Akbirgün, Diyalog’un sorularını yanıtladı.

Diyalog: 2016 -2017 yıllarında kaç kişi psikolojik rahatsızlık için başvuru yaptı ? 

Akbirgün:  2015 yılında 18 bin 503 kişi, 2016 yılında ise 18 bin 540 polikliniğe başvuru yaptı. Bunların yaklaşık 4 bini çocuktu. Genelde yatılı hastalarda rahatsızlıkları noktasında rakam vermek daha kolay… Fakat polikliniğe başvuranlar genel olarak kontrol amaçlı geliyorlar.2017 yılında da 21 bin 188 kişi poliklinik hizmeti aldı, bunların 6 bini çocuktu. 122 kişi ise Denetimli Serbestlikten yararlandı. 

Diyalog: Polikliniğe başvuranlar genellikle hangi problemlerden dolayı başvuru yapıyor? 

Akbirgün: Çoğunluğu madde bağımlısı. Örneğin, alkol bağımlıları çoğunlukta… Günlük stresler, aile içi sorunlar için başvuranlar, adli psikiyatri vakalar, tutuklular bize geliyor. Cezai ehliyeti var mı yok mu? Biz tespit ediyoruz ve bu belirttiğim poliklinik rakamlarının içinde bunlar da yer alıyor. Genelde duygu- durum bozuklukları ve madde bağımlılıkları çoğunluğu oluşturuyor.  

Diyalog: Yatılı olan hastaların şu anda kaçı kadın kaçı erkek? 

Akbirgün: 2015 yılında 314 kişi yatılı tedavi gördü. Bunların 122’si madde kullanımı bozukluğu, 113’ü şizofreni benzeri hastalıklar, 50 tane duygu- durum bozukluğu (depresyon türü hastalıklar) ,10 Nevroz (takıntılar, panik atak, anksiyate bozuklukları) 5 kişi ağır kişilik bozukluğu (vurma, kırma, saldırganlık, aşırı tepki, eşini döven, trafikte kavga vs… ) Bu hastalar toplumun en büyük sorundur ve zaman zaman yatırmak zorunda kalıyoruz. Fakat bunlar akıl hastası değiller. Bunların cezai ehliyeti vardır. Dört kişi de rentaldeternasyon (zeka geriliği) hastası var. Ama Alzamier ve zekâ geriliği olan kişilerin hastaneye yatmalarına gerek yoktur. Burası onlar için bir yer değildir. Onlar akıl hastası değildir. 2016 yılında 313 yatılı tedavi alırken, 2017 yılı içerisinde ise bin 556 kişi psikoloğa göründü. 2017 yılında 21 bin 188 kişi de poliklinik hizmeti aldı, Bunların 6 bini çocuktu. 122 kişi ise Denetimli Serbestlikten yararlandı.  Şu anda yatılı tedavi gören 95 hastamız vardır, 32 ‘si kadındır, bazıları şizofren, bazıları akut ,bazıları ise kişilik bozukluğu olan hastalardır.

Diyalog: Hangi hastalıklarda artış vardır? 

Akbirgün:  Genelde 4-5 senelik verileri incelediğimizde panik atak, nevrotik durum, duygu- durum bozukluğu, depresyonda artış yoktur… Artış görülen rahatsızlıklar madde kullanım bozukluğudur. Daha çok bizdeki olan kişilik bozukluğudur. Ama o akıl hastalığı değildir. O apayrı bir olaydır. Bizde akıl hastalıkları değil, kişilik bozukluklarıdır artış gösteren. Kişilik bozuklarının da ceza-i ehliyetleri vardır. Kendi isterse tedaviye gelir, istemezse gelmez. Yani diyelim ki bir insan çok kıskanç ve eşini çok kıskanıyor, bu da paranoyaya dönüyor. Onunki kişilik bozukluğudur. Bu davranış şekilleri de kişilik bozukluğudur. Veya hiçbir kural tanımaz, “ ben her şeyi bilirim” der, acitasyon ya da manipülasyon yapar. Bunlarda anti- sosyal kişilik bozukluğudur ve akıl hastası olmadıkları için de dışarıdadırlar. Bunlar kendilerine değil topluma huzursuzluk yaratırlar. Asıl sorun budur ve bunları akıl hastanesine koyamazsınız. Kendi kendilerine karar vermelidirler ve tedavi istemelidirler. 

Diyalog: Kaç servisiniz var? 

Akbirgün: Şu anda üç servisimiz vardır. Kronik Servis, Kadın Kronik Servisi ve Erkek Kronik Servisi… Kronik Serviste değişiklik yapıyoruz; biri Erkek Kronik Servisi olacak biri de Kadın Kronik Servisi… Bir de Klinik Servisimiz var. Kronik Servis genelde bakıma ihtiyacı olan akıl hastalarının kaldığı yerdir. Kimsenin sahip çıkmadığı, daha çok bakım evi gibi hizmet veriyor orası.

Diyalog: Doktor sayısı yeterli mi? 

Akbirgün: Normalde Dünya Sağlık Örgütü, ülke nüfuslarına göre doktor sayısını belirler. Şu an bizde personel yetersizdir. Normalde 4 psikiyatri uzmanı, bir klinik şefi, bir de başhekim olması gerekiyor. Yani toplam 6 tane psikiyatrist olması gerekiyor. Ama şu anda hizmet veren 2 tane psikiyatrist ve ben Başhekim olarak 3 kişiyiz.. Teşkilat Yasası’nda şu anda 6 olması lazım. Yasamızın da yenilenmesi lazımdır. Ruh Sağlığı Yasası 1932 yılından kalmadır. 

Diyalog: Madde ve alkol bağımlılarının oranı nedir? 

Akbirgün: Toplumun en büyük sorunu şu anda madde ve alkol bağımlıdır ve hızla büyüyen bir trend vardır.2011 yılında 40’ı alkol, 10’u madde bağımlısı 50 kişi varken,  2012 yılında 43 alkol, 35 madde bağımlısı toplam 78 kişi vardı. 2013 yılında 45 alkol, 31 madde bağımlısı sayısını, 2014 yılında 59 alkol bağımlısı, 47 madde bağımlısı oranı izledi. 2015 yılında alkol bağımlısı 46 kişi, madde bağımlısı 77 kişi varken, 2016 yılında da 74 alkol bağımlısı, 57 madde bağımlısı bize başvurdu. Artan rakamlara bakıldığında alkol ve madde bağımlılığı konusunda acil önlem alınması gerektiği ortaya çıkıyor.

Foto:AKBİRGÜN

Bakan Besim, Barış Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesini ziyaret ederek bilgi aldı

Hekim eksiği giderilecek

Sağlık Bakanı Filiz Besim, Barış Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesini ziyaret etti. 

Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, 180 yataklı, KKTC’nin ikinci büyük hastanesi olan Barış Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’nin Başhekimi, idarecileri ve çalışanlardan alınan bilgiler ve ziyaret sırasında gözlemlemelerde ciddi alt yapı sorunları, hekim, hemşire personel eksiklikleri, idare amiri eksikliği ve güvenlik yetersizliği tespit edildi. Tespit edilen ve daha sonra oluşabilecek sorunların en erken sürede minimize edileceği sözünü veren Filiz Besim; tüm sıkıntılara karşı görevlerini canla başla, en iyi şekilde yapmaya çalışan personele teşekkür etti.