Sonuç CEVİZCİ
Kuzey Kıbrıs’ın en gözde köylerinden biri olan eski adıyla Elye, şimdiki adıyla Doğancı’daki patates üreticileri acilen kurtarıcı bekliyor. Ülkenin en kaliteli patatesini yetiştiren bölgedeki üreticiler, plansızlık ve programsızlık yüzünden ürünlerin elde kaldığını belirterek, hükümetin bu konuya ilgi göstermesini istiyor.
Diyalog Halk Meclisi programına katılan Doğancı patates Üreticileri Birliği Başkanı Mehmet Bicen “ürettikçe batıyoruz” dedi. Programa katılan konuşmacıların görüşleri şu şekilde oldu:
Ali Çölaşan (Doğancı Muhtar):
Yol, kavşak, yeni tren yolu sorunları çözülmüş değildir. Bakanlıklara baksalar dosyalarla dolu yazılar var. Tapu sorunları inşallah çözülecek. Muhtarlık borç çekerek, kendimizin kazdığı bir köye ait içme suyu kuyusu vardı, Lefke’ye atanan kaymakam tarafından kuyu temizleme gerekçesiyle başka birine tahsis edildi. Üstelik boru döşeme izni verildi başka bölgelere su götürüldü. Köyümüz susuz kaldı. Bir arazimiz var, 100 yıldır bizdedir. Bir bölü 5 bin haritalarda hata var. Çözüm yolu yasal düzenleme olmalı.
Salih Tecel
UBP hükümetlerinin yapmış olduğu erozyon bu bölgede çok büyüktür. Taş köy dediğimiz yerde Rum’dan kalan araziler var ve 15 tane su motoru var. Herkes tarlasını sulamak istiyor ancak su alamıyor, bu kuyular peşkeş çekildi. Saati 35-40 TL’ye su almak zorunda kalıyoruz. Su kuyusu sorunu da var. Bazı şahıslara 3-4 tane izin verildi bazılarına hiç verilmedi. Köyde işsiz gençler var.
Salih Efendi
Ölçümler tapular konusu önemli sorun. Mal canın yongasıdır derler. Bilgisi olmayanın fikri var derler. Burada 150 kişi kaos içerisine girdi. İnsanlar maddi manevi zarara girdi yanlış ölçümler yüzünden. Tapucular 1 bölü 5’e göre ölçüm yapılamaz diyor. Tapuda kalem ucu kadar hata arazide 5 metre far keder. Tapumuz ayak birimi üzerine yapılmış bir sistemde. Ülkede 16 üniversite var, bilgisi olmadan gelen insanlar uzlaşın diyor. Tapudaki haritalar KKTC sınırlarını aşar ya da eksiktir.
Mehmet Kızıldere
Söylenen sorunların hepsi memleketi yönetenlerin bir kulağından girip bir kulağından çıkmıştır ki bir çözüm bulunamadı. 1980’de İngiliz vergi kadastrosu diye bir yasa yaptı. Bu yasa 1949’da yenilendi, 1998’de KKTC hükümeti TC ile yaptığı anlaşma çerçevesinde bir emirname yayınladı kadastro yenilensin diye ancak yapılamadı. Ülkedeki hayvan hastalıklarının kökü kazılması için devletin elindeki envanteri satılması gerektiği söylendi. Brucella hayvandan içene geçen bir hastalıktır. Hayvancıyı yok eden visna hastalığı da vardır. Bu konuda hayvancı düşünülmedi.
Osman Efendi
Tapu müdürleri ve yanında gelenler, sistemi istemeseniz de istemeseniz de yerleştireceğiz bu işi kapatacağız hesabı bir tavırda bulundular. Bir tarla vardı ölçüm yaptılar tarla geldi girdi bizim tarlaya üçgen şekilde. Mahkemelik olduk. Nasıl bir ölçüm yapılır insanlar bir birine girdi.
Recep Niyazi
Patates sorunumuz var. Toprak Ürünleri patatesi getirir üreticiye satar parasını eşin alır. Şimdi söküm zamanı, toprak ürünleri sanki de aydan indi haberi yok gibi davranıyor. Hükümet yıllardır hiçbir tedbir alamadı. Türkiye ve yabancı ülkelerden buzlu patates geliyor ülkeye. Kim engelleyecek bunu. Bakanların kahvecileri, şoförleri, özel kalemleri, müsteşarları var.
Ertay Badi
Lefke ağıl bölgesindeki problem bir türlü bitmiyor. Yol üzerindeki ağıllarda 1998’de koçan alan arkadaşlar biz mandıralarımızı yapınca yıkılma kararı alındı, mağdur olduk. Belediye ve iskân dairesinin hatasının sonuçlarının bedelini ödüyoruz. Karayollarına gittik, mahkeme kâğıdını yolladık. Bizi dava eden inşaat iznimiz olmadığı söylüyor. Devlet bize yardımcı olmazsa büyük sorunlar ortaya çıkacak.
Sami Asyalı
Bu bölgenin halkı 44 yıldır uğraşıyor. İnsanlar sorunlarını dile getiriyor ancak kime duyuracağız. Dünya kadar para alır hükümetler ancak hiçbir şey yapamıyorlar. Bu yerde tutunacak hiç bir şey yok. Babam karın tokluğuna İngiltere de yaşıyor. Birden apartman dikerler güneşi kapatırlar karanlık olur.
Mehmet Bicen
Bu ülkede birçok insan 50 yaşını geçti işsiz. Eğer sizin programlar olmasaydı bu halk isyan edecekti. Devlete hükümetlere güven kalmadı. Seçilmişleri de biz seçiyoruz. Sorunları dile getirmekten bıktık usandık. Ürettik sonra batıyoruz. Türklerden patates alan adamın Fabrikasına giden Rumlar adamı tehdit ediyor. Fabrika sahibi korktu adam kusura bakmayın alamayacağım dedi. Satılan mallarımız kaldı. Ülkede plansızlık, programsızlık hat safhada. Üretim fazlası bir ülkede 3 bin ton donmuş patates ithalatı var. Sanayi tip artırılmalı. Fonlar kotalar pahalı. Kısıtlı şartlarda ve pahalı üretim yapıyoruz, pazar içerisinde olmadığımız için sıkıntı yaşıyoruz.
Etem Tabak
Kooperatif Bankasında soygunculuk oldu ne arayan var ne soran. Dürüst insanların işi kalmadı artık bu ülkede. Hayvancı battı, adı bizim devlet olayların üstünü örtmeye çalışıyor. İnşaatlarda 9.30’a kadar işleme saati konuldu, asgari ücrete çalışın bakalım bu kadar saat geçinebilirseniz. Türkiye’de gelen suyu yönetemiyoruz. Dereler yün dolar bu dönemde. Yün fabrikası kurulması için izin istenildi ama verilmedi.
Ufuk Aslan
Hükümetler, kanunlar üretmeyin diyor. Rum Kıbrıslı Türklere malları 1 lira iseydi 5 bin verirdi. Kavgasız Kıbrıs Türkü’nü ada dan İngiltere’ye yollatırdı. Bir evim vardı kerpiç, 3 dönüm zeytin, 2 dönüm bağ, 1 dönüm tarlam vardı. Devlet bir hesap yaptı evde, tarlada, bütün mallar gitti. Devlet şimdi ölçüm yapar her bir tarafı farklı birine verildi.
Ali Atakan
Kuzey Amerika’nın en büyük okulundan mezunum. Çok iyi İngilizcem var ancak bir yere tutunamadık. Ülkemi çok severim ama 40 yıldan fazla süren bu statükonun bitmesini istiyoruz.
Abdurrahim Türkmen
Burada kooperatifleşme olması gerekiyor. İlkbahar patates üretim rekoltesi 4 bin bahar 3 bin rekoltedir. Şu anki patatesi ülkedeki oteller ve turizmde çalışan restoranlar tercih etmiyor. Ekonomiyi birinci sıraya koyması gerekiyor hükümetin. Ülkemizde meslek tanımı yok. Hibelerin esas amacına göre gitmiyor.
Mustafa Naimoğluları: (Hayvan Üreticileri Birliği Başkanı)
2016 yılında AB ile proje başlatıldı. Büyükbaşlarda ve küçükbaşlarda brucella tespit edildi ancak projede visna hastalığı yoktur. Tarım sigortası fonu mezbahaya giden küçükbaş hayvanları 4 TL desteklemede kilo başına. Ülkeye 50 bin tane damızlık hayvan getirilmesi gerekiyor. Hayvancılarımız haklarını korumalıyız. Siyaseti fakirin ensesinde kırbaç olarak mı kullanılacak? Üretim planlaması yapılmadığı için bütün üretimde sıkıntı var. Marketlerde 14 TL keçi sütü satılıyor. Koop Süt 3 bin paket keçi sütü yaptı 6TL’ye satacağız.
Biray Hamzaoğluları (CTP Milletvekili)
1974’den 94’e kadar Tek hükümet tek devlet yönetildik ve hiçbir şeyi doğru ve yerinde bırakmadık. Akil insanlar sorunudur mesele. Yönetmeyi bilmeyenler tarafından insanlar dövüldü. Köylünün elinden kuyular alınıp nasıl şahıslara peşkeş çekiliyor. İnsanların emekleri yıkılıyor. Spor Dairesinde bilet götürmeden para alan yöneticiler var.
