Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Kıbrıs özel danışmanı Jane Holl Lute dün önce Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis, ardından Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile görüştü.
Akıncı’ya, Anastasiadis’in ‘Dönüşümlü Başbakanlık’ teklifini ileten Lute, olası bir çözümde Devlet Başkanı’nın Kıbrıslı Rum olacağını bildirdi. Lute’un ilettiği bu teklif, Türk tarafında tepkiyle karşılandı.
Rum haber kaynakları, Anastasiadis’in görüşmede ortaya koyduğu fikirlerden birinin, “Kıbrıs sorununun çözümünün ardından, dönüşümlü başbakan ile Kıbrıslı Rum başkan ve Kıbrıslı Türk başkan yardımcısının olacağı parlamenter bir sistem” olduğunu iddia etti.
İşte bu iddiaya Türk tarafının cevabı gecikmedi.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Barış Burcu, özellikle Rum tarafı dönüşümlü başkanlık yerine dönüşümlü başbakanlığı önerdiği ve bunun yerine de kalıcı daimi bir Rum Başkanın devletin başında durması gerektiği ve sembolik durması yönünde sanki yeni fikirler varmış gibi bir algı yaratılmaya çalışıldığını ifade etti.
Rum tarafının müzakerecisi Andreas Mavroyannis de yaptığı açıklamada, “Anastasiadis’in Lute’la yaptığı görüşmede, Kıbrıs sorununa en kısa sürede kalıcı bir çözüm bulunması için çalışma konusundaki kararlılığını yinelediğini, aynı zamanda görüşmede Guterres çerçevesi içerisinde yeni fikirler ortaya koyduğunu” söyledi.
Anastasiadis’in Lute’la çok iyi ve yaratıcı bir görüşme yaptığını dile getiren Mavroyannis, “Anastasiadis’in görüşmede Guterres çerçevesi içerisinde yeni fikirler ortaya koyduğunu ve bunları açıkladığını, aynı zamanda yetkilerin desantralizasyonu konusuna da atıfta bulunduğunu” belirtti.
Mavroyannis, Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis’in “siyasi eşitliği, BM’nin talep ettiği ve BM Genel Sekreterinin raporunda da kayda geçirildiği gibi kabul ettiğini net bir şekilde yinelediğini” öne sürdü.
Anastasiadis olumsuz tavrından vazgeçmedi
Rum tarafından yükselen iddialar ve Mavroyannis’in açıklamalarına karşı Türk tarafından cevap gecikmedi.
Akıncı’nın Lute ile yaptığı görüşmeyle ilgili açıklama yapan Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Barış Burcu, Rum tarafının iddialarına da değindi.
Sözcü Barış Burcu, siyasi eşitlik ve kararlara etkin katılım konusunda Rum Yönetimi Başkanı Anastasiadis’in olumsuz tavrından henüz vazgeçmediğini tespit etmiş bulunduklarını söyledi.
Barış Burcu, Rum tarafının geçmiş mutabakata saygı göstermediğini ve 30 Haziran’da Guterres’in sunduğu çerçeveyi aynen kabule hazır olmadığını belirterek, , “Lute’un görev tanımını tamamlayabileceği olanaklar mümkün görülmüyor. Bu, BM Genel Sekreteri Guterres’in önümüzdeki günlerde sunacağı raporuna da yansıyacak” dedi.
Olmazsa olmazlarımız var
Müzakerelerin yeniden başlayabilmesi ve Kıbrıs sorununa bütünlüklü bir çözüm bulunması yönünde ilk günden beri Cumhurbaşkanı Akıncı’nın olması gereken olmazsa olmazların altını çizdiğini kaydeden Burcu, şunları söyledi:
“Bunlar geçmiş mutabakatlara saygıdır, 11 Şubat 2014 ortak açıklama belgesine saygıdır ve aynı zamanda Crans Montana’da Sayın Guterres’in 30 Haziran’da sunduğu çerçevenin sulandırılmadan aynen kabulüdür. Her konuşmasında, her temasında Sayın Cumhurbaşkanımız bunların öneminin altını çizmiştir ve Sayın Anastasiades’e de bu yöndeki mesajlarını iletmiştir.”
Lute ile yaptıkları görüşmede siyasi eşitlik ve kararlara etkin katılım konusunda Rum Yönetimi Başkanı Anastasiades’in olumsuz tavrından vazgeçmediğini üzülerek tespit ettiklerini dile getiren Burcu, şöyle devam etti:
“Bu şu demektir, geçmiş mutabakatlara saygı gösterilmemektedir, 30 Haziran’da Guterres’in sunduğu çerçeveyi aynen kabule hazır değildir, bunu da tespit etmiş bulunuyoruz. Dolayısıyla bu aşamada üzülerek söylüyorum ki Sayın Lute’nin görev tanımını tamamlayabileceği olanaklar mümkün görülmemektedir. Sanırım bu durum 15 Nisanda Sayın Genel Sekreterin Güvenlik Konseyine sunacağı rapora da bu şekilde yansıtılacaktır.”
Burcu, Lute’un Anastasiades ile yaptığı görüşmeden sonra Rum müzakereci Mavroyannis’in yaptığı açıklamalardan kaynaklanan Rum basınında yer alan bir takım yorumlar bulunduğunu söyledi.
Burcu, özellikle Rum tarafı dönüşümlü başkanlık yerine dönüşümlü başbakanlığı önerdiği ve bunun yerine de kalıcı daimi bir Rum Başkanın devletin başında durması gerektiği ve sembolik durması yönünde sanki yeni fikirler varmış gibi bir algı yaratılmaya çalışıldığını anlattı.
Burcu şunları söyledi:
“Bilmenizi isterim ki bu doğru değildir. Müzakereler 15 Mayıs 2015’te başladı ve bundan 15 gün sonra, Rum tarafı bu öneriyi masaya tartışmaya getirmişti. Bu tartışıldı, reddedildi, sonradan kendileri de ikna oldular ki bu şekilde bir önerinin arkasında durmadılar, başkanlık sisteminde ve dönüşümlü başkanlıkta uzlaşılar üretildi. Şimdi bu hiç görüşülmemiş, sanki yeni bir konuymuş gibi bunu tekrardan gündeme getirip yani eski pilavı ısıtıp ısıtıp sunmak doğru bir yaklaşım değildir.”
Burcu, doğru yaklaşımın eski uzlaşılara sahip çıkmak olduğunu belirtti.
Siyasal eşitlik, dönüşümlü başkanlık, siyasal bakımdan eşitliği kanıtlamak üzere sayısal olarak eşit olunmayan federal organlarda en az bir olumlu oy ilkesinin uzlaşılmış hususlar olduğunu dile getiren Burcu, bu uzlaşılardan sapmamak gerektiğinin altını çizdi.
Bakanlar Kurulu’nun kompozisyonunun da uzlaşılmış bir husus olduğunu kaydeden Burcu, şöyle konuştu:
“Biliyorsunuz orada 7’ye 4 temsiliyet olacaktır. 7 Rum 4 Türk bakan olacaktır fakat herhangi bir kararın alınabilmesi için en az bir Türk bakanın oyuna ihtiyaç vardır ve bu şekilde uzlaşılmıştı, bir bu uzlaşılara sahip çıkılmasını istiyoruz. Biz bundan öteye ilerlemek istiyoruz mevcut durumdan gerilemek değil. Ama maalesef yeni bir şeyler sunuluyormuş gibi bırakın bundan öteye ilerlemeyi, mevcut durumu sarsıcı durumlarla karşı karşıya kalıyoruz. Bu doğru bir şey değildir.”
Kıbrıs Türk tarafı ve Cumhurbaşkanı Akıncı’nın durumunun çok net ve açık olduğunu kaydeden Burcu, ilerlemek istiyorlarsa mevcut durumdan öteye düşünmeleri ve ilişkilere bu felsefe ile bakmaları gerektiğini kaydetti.
