banner564

Memleket gailesi, turizm sektöründe teşvikler ve gittikçe büyüyen endişe

İsmet ESENYEL- yorum

Memleket gailesi, turizm sektöründe teşvikler ve gittikçe büyüyen endişe
banner598

“Gün olur alır başımı giderim,
Denizden yeni çıkmış ağların kokusunda.
Şu ada senin, bu ada benim,
Yelkovan kuşlarının peşi sıra.
        ***
Dünyalar vardır, düşünemezsiniz;
Çiçekler gürültüyle açar;
Gürültüyle çıkar duman topraktan.
Hele martılar, hele martılar,
Her bir tüylerinde ayrı telaş!”

 Çok sevdiğim Orhan Veli şiiri ve Zülfü Livaneli yorumunda. Bu şiirinde Orhan Veli bir anda her şeyi boş verip, bir anlığına uzun bir yolculuğa çıkmaktan bahseder. 
Aslında Kıbrıs’ta memleket gailesi ve adamızın gelecek endişesi o kadar çok içimize işlemiş ki bazen de alıp başını gitmek istiyor insan. 
Bir diğer yandan, bu gaile o kadar çok ruhumuzu, benliğimizi sarmış ki korkunç derecede fiziksel olarak değil de ruhen yorulduğumuzu hissediyoruz. Doğruları anlatmaktan, insanımızın genelde duyarsız, çoğu zaman da çaresiz tavrına karşı isyan etmek istiyoruz ve elimiz kolumuz bağlı kalıyor. 
Herkeste bir boş vermişlik hâkim sanki. Yanılıyor muyum diye düşünüyorum ama galiba doğruyum.
Müthiş bir çaresizlik ve geleceği görememe korkusu yaşıyoruz... 
Güzel şeyler de olmuyor değil, hani. Öğrenciler gelmeye başladı, çarşı, sokak canlanıyor, turistler yavaş yavaş kendini göstermeye başladı. Adanın Kuzeyi bu ortama hasret kaldı açıkçası. “Allah sevdiği kuluna önce eşeğini kaybettirir sonra da buldururmuş”  kıymetini anlasın diye. Bizdeki de tam da bu hesap.
Operasyonel süreç içerisinde hazırlanmamız gereken çok önemli bir kış var.  Turizmde 2022 sezonunu kurtarabilmek anlamında. Odak noktası başka yerler. Bizim ülkemizde ise bitmek tükenmek bilmeyen bir siyaset hamleleri ve sahneleri kurgulanıyor. Kim takar ki turizm sektörünü? Kimin umurunda. 
Ülkemizde en az kırk sektörü besleyen doğrudan veya dolaylı katkı yapan (dünyada elli küsurat sektörü besliyor ama bizde öyle değil) sektör pusulasını kaybetmiş gemi (ülkemiz sandal) misali alacakaranlık içerisinde denizde yolunu bulmaya çalışıyor. Vaziyet felaket. Geminin kaptanları başka işler ile uğraşıyor, kimsenin bir şey yapabileceği yok. Er ya da geç alacakaranlık yerini sabahın ilk Işıklarına bıraktığında sandalımız karaya vuracak. Belki de çoktan vurdu bile…
Tüm hafta sektörün en kilit isimleri ile görüştükten sonra ümitlerim inanın ki bir o kadar daha azaldı. Turizm sektörümüz geleceğe dair ümitsiz ve tek kelime ile çaresiz.  Ne yapmak lazım? 
Tam da bu konulara kafa yorarken CTP Genel Başkanı Sevgili Tufan Erhürman Hükümetinde Başbakanlık Eski Müsteşarı Sn. Berkan Tokar dostumdan bir davet geldi. Hocam “CTP Naci Talat Vakfında kendi ayakları üzerinde duran bir ekonomi yolunda” adlı panel var, gelir misin diye davet etti. Bana da turizm teşvikleri ülkede uygulanmalı mı? uygulanmamalı mı diye on beş dakika konuşabilir misin? Seve seve gelirim dedim. Panelist olarak yine birlikte görev yaptığımız Devlet Planlama Örgütü Müsteşarımız Ödül Muhtaroğlu kardeşimiz ve akademisyen Yenal Süreç kardeşimiz de oturumda hazır bulundu. 
Entelektüel birikim ve çıkan sonuçlar 
Kendi adıma konuşayım böylesine milletvekilleri, Parti Başkanı ve eski başbakan, parti ileri gelenleri ama hepsinden en önemlisi entelektüel seviyesi yüksek kişiler ile bir arada olmayı özlemiştim.  Diğer arkadaşlarım kendi uzmanlıkları doğrultusunda yorumlarını yaparken, ben de turizm konusunda bilgi vermeye çalıştım. 
On beş dakikada ana hatları ile genel bir konuşma yapmayı tercih ederken hazırladığım turizm siyaseti, turizm kurtuluş reçetesi ve ayrıca kapsamlı turizm teşvik modelleri üzerinde metinleri tüm davetlilere dağıttım. On beş dakika değil böylesine derin bir çalışma ve güncel turizm modellemelerini tam gün ancak konuşur ve detay verebilir siniz. Yine de çok başarılı ve soru cevap şeklinde geçen bir süreç yaşandı. Böylesine bir ortam yaratıldığı için emeği geçen herkese de ayrıca teşekkür ederim.
Aklımda kalan bazı sorular? Turizm teşvikleri (operasyonel) anlamda verilmeli mi? 
Evet kesinlikle devam etmeli. Neden? Çünkü Adamız hala daha cease fire (ateşkes) altında ve mevcut siyasi ve ekonomik konjonktürel yapı bu teşvik modelinin uygulanmasını kaçınılmaz yapıyor. 
Peki diğer ülkelerdeki turizm sektörü neden teşviksiz ilerlerken biz ilerleyemiyoruz? Bizim ülkemiz hala daha siyaseten tanınmadığı için ülkeye turist getirebilmenin maliyeti çok yüksek de ondan. Ayrıca Türkiye uçak yakıt ücretini 2017 yılı sonuna kadar ülkeye turist getiren büyük destinasyonlardan turist çekebilmesi adına bu teşvikleri uyguladığını unutmayalım. Ayrıca Güney Kıbrıs Rum Yönetimi sırf ada turizmini belli bir noktaya çekebilmek adına Cyprus Airways`i kaybetmek adına yıllarca acenteciyi, operatörü ve otelciyi teşviklendirdiğini de unutmayalım. (Ulaşımda maliyetinin altında bilet sattıkları için.) 
Biz bu teşvikleri nasıl genişletebilir ve çağdaş hale sokabiliriz? Yeni destinasyonlar ve küçük orta boy işletmeleri de bu kapsamdan daha fazla pay elde etmek anlamında turizm endüstrisinin bütününe yani toplumun daha fazla kişisine ulaşmasına olanak tanıyabiliriz. Nasıl yapılacak bu iş? İşin ehli insanlar tarafından… Şu an için mümkün mü? Şüpheli, yani büyük soru işareti. Yani kaptanlar başka dertlerin peşinde, seçim, kurultay vs. 
Hadi becerdik, yaptık diyelim. Bu operatörleri batırma noktasına geldik geçmişte paralarını alamadılar… Bunu nasıl ödeyeceğiz? Müsaade ederseniz bunu da kendimize saklayalım. Biz biliyoruz ama çözümü bizde saklı.  
Teşvik programlarında reform şart. Etkin denetim mekanizması, tüm kesimlerin şeffaf denetlenmesi elzem. Ancak daha önce turizm ürünün stratejisini yazmak gerekli. Kim ne üretecek, hangi bölgede hangi turizm modeli uygulanacak, çağdaş tanıtma pazarlama faaliyetleri için neler yapılmalı vs.
2018 verilerini yakalayabilmek (en yüksek gelir, en fazla doluluk rakamları, en yüksek geceleme vs.) ancak 2023 sonunda gerçekleşebilir. Bunu bir plan ve program dâhiline sokarak, toplumun turizm algısı ve bilincini yükselterek yola en baştan başlamalı.
 Olabilir mi? Gün olur alır başımı giderim…
Turizm Hayattır. 

Güncelleme Tarihi: 10 Ekim 2021, 10:24
YORUM EKLE
SIRADAKİ HABER

banner471

banner474