Suna ERDEN
Yeniden Doğuş Partisi  (YDP) Genel Başkanı, Ekonomi ve Enerji Bakanı Erhan Arıklı, Diyalog’a samimi açıklamalarda bulundu.
Parlamenter sistemde iş yapmanın zor olduğunu, YDP’nin bir vekile sahip olduğu için elinin güçlü olmadığını ifade eden Arıklı, Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu’nda (KIB-TEK) geçmiş dönemlerde yaşanan yolsuzlukları gündeme getirdiğini ancak hükümet ortaklarından bu konuda destek görmediğini söyledi. Arıklı, “Pek fazla destek yok ama engel de olmuyorlar. Sebebi biz KIB-TEK’te geçmişte yapılan usulsüzlükleri ortaya çıkardık. Konuyu gündeme getirdik ve gerekli yerlere başvurduk. Hükümet ortaklarının o dönemlerde yönetimde elemanları vardı. Yapılan ya da yapılmayan şeyler de “Acaba bize bulaşır mı? Korkusu duyuyorlar” dedi. Bakan Arıklı, Başkanlık sistemine geçilmesi gerektiğini, bunun olması için de anayasal değişiklik yapılmasının şart olduğunu belirtti. 
Arıklı, bunu sağlayacak adımın ise KKTC’nin adının değişmesi olduğunu dile getirdi.
Bakan Arıklı, sorulara şu yanıtları verdi: 

Soru: Daha önce parlamenter sistemin değişmesi, Başkanlık sisteminin hayata geçirilmesi gerektiğini belirttiniz. Size göre sistem neden değişmeli?
Yanıt: Parlamenter sistemde Kıbrıs Türk halkının beklediği değişimleri, reformları yapamazsınız. Çünkü istikrar yok. Halk çok ciddi sıkıntılar içerisinde ama mevcut sistemde adım atmak çok zor. 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası Başkanlık sistemi üzerine kurulu. Güney Kıbrıs’ta şu an başkanlık sistemi mevcut. 
Yasama yürütme iç içe girdiği zaman anomaliler ortaya çıkıyor. Başkanlık sisteminde bir birinden ayrılacak. Yürütmenin içinde olmayacak. Başkanlık sisteminde parti çıkarları, yandaşlara çıkar sağlamak gibi ülke yönetimini kötü etkileyen faktörler ortadan kalkacak. Çünkü seçilme derdi olmayacak. O zaman ülkede çok şey rayına girecek.
Şu andaki sistemde ben dahil tüm bakanlar önümüzdeki seçimleri düşünüyoruz.

Soru: Başkanlık sistemine geçiş için ne yapılması gerekiyor?
Yanıt: Anayasanın değişmesi gerekiyor. 15 vekilin öneri vermesi, 35 vekilin de kabul yönünde oy vermesi halinde değişiklik yapılabilir ama bu parlamentoda zor. 

Soru: Şimdiki sistemde Anayasa değişikliği zor dediniz. Peki çıkar yol var mı?
Yanıt: Aslında var. Annan Planı’nda KKTC’nin adının Kıbrıs Türk Devleti olması öngörülüyordu. Eğer devletin ismini değiştirirsek, bir taşla birkaç kuş vurabileceğiz. Birincisi Annan Planı’ndaki ismi kullandığımızda uluslararası arenada tanınırlık açısından avantaj elde edeceğiz. İkincisi isim değişikliği gündeme geldiğinde Anayasayı da değiştirmek zorunda kalacağız. Böylelikle Başkanlık sistemine geçiş için zemin oluşturacağız.
Ayrıca Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 20 Temmuz Barış Harekâtı’nın yıldönümü nedeniyle KKTC’ye yaptığı ziyarette konuya değindi. Erdoğan, “Bizim için artık Güney Kıbrıs, Kuzey Kıbrıs yoktur” derken isim değişikliğine ihtiyaç duydu. Kısacası isim değişikliği artık Türkiye’nin de gündemindedir.

Soru: KKTC’nin isminin Kıbrıs Türk Devleti olması için girişimde bulunacak mısınız?
Yanıt: Önümüzdeki seçimlerden sonra YDP, devletin isminin ve Anayasanın değişmesi için var gücüyle çalışacak. Bunun için de güçlü olmamız lazım. YDP, önümüzdeki dönem için yeni oluşumlara gebe. Biz gerekli tüm adımları atacağız ama bana göre başkanlık istemini isteyen partilerin ittifak oluşturması ve ortak hareket etmesi gerekiyor. Bu yönde de çağrıda bulunacağız.

Soru: Parlamenter sistemde iş yapmanın, adım atmanın zor olduğunu söylediniz. Ne gibi zorluklarla karşılaştınız?
Yanıt: Yapmak istediğimiz birçok şeyi yapamadık. Şu anda buhar tribünleriyle elektrik üretiyoruz. En pahalı üretim şeklidir bu. Bu nedenle kademeli kesintiler yapıyoruz. Jeneratör almak için Merkezi İhale Kurumu (MİK) Yasası’nda değişiklik yapılması gerekiyor. Geçtiğimiz Mart ayının 15’inden beri bununla uğraşıyoruz. Maliye Bakanlığı müsteşar ve bürokratları çeşitli taleplerde bulunuyor; önce teknik konular öne sürüldü. Daha sonra Yasa Gücünde Kararname (KHK) çıkaramazsınız, MİK Yasası’nın değişmesi lazım dediler. Yasal değişiklik yaptık bu kez de Maliye Bakanlığı yasa tasarısı hazırlar dediler. Maliyenin bürokrasisini aşamıyoruz. Yeter ki maliyeden para çıkmasın. En pahalı elektrik mi üretilmiş, çevre mi kirlenmiş umursamıyorlar. Yeter ki kasadan para çıkmasın.
Hal Yasa Tasarısı için de çok uğraştık ancak onu komiteden geçiremedik. Ayrıca piyasadaki fiyatları denetlemesi için belediyelere yetki veren yasayı da geçiremedik.
YDP bir vekile sahip olduğu için adım atamadık. Çok uğraştık, büyük emekler sarf ettik ama olduramadık. 
Anladık ki; icraat yapacaksınız daha güçlü meclise girmelisiniz ve hükümette önemli bakanlıkları almalısınız. Mesela Maliye Bakanlığı’nı almamışsanız iş yapamazsınız.

Soru: Peki hükümet ortaklarınız yapmak istediğiniz icraatlar için size destek olmuyor mu? 
Mesela KIB-TEK konusunda birçok yolsuzluğu gündeme getirdiniz, uğraş verdiniz. Bu konuda size destek veren oldu mu? 
Yanıt: Pek fazla destek yok ama engel de olmuyorlar. Sebebi biz KIB-TEK’te geçmişte yapılan usulsüzlükleri ortaya çıkardık. Konuyu gündeme getirdik ve gerekli yerlere başvurduk. Hükümet ortaklarının o dönemlerde yönetimde elemanları vardı. Yapılan ya da yapılmayan şeyler de “Acaba bize bulaşır mı? Korkusu duyuyorlar.”  
Ayrıca biz üç parti aynı tabana hitap ediyoruz. YDP’nin herhangi bir konuda başarılı olması, diğer partileri etkiler. Örneğin YDP’nin büyümesi UBP’nin güç kaybetmesine neden olur. Rekabetten dolayı da destek yok ama engel de yok. 

Soru: Koalisyon hükümetinde yer almaktan pişmanlık duyduğunuz anlar oldu mu? 
Yanıt: Bu dönemi staj olarak kabul ediyorum. Bürokrasiyi tanıma açısından iyi oldu. YDP daha güçlü, daha donanımlı bir şekilde siyasi hayatına devam edecek. 

Soru: Önümüzdeki süreçte bizi nasıl bir ekonomik tablo bekliyor?
Yanıt: Pandemi nedeniyle tüm dünya ekonomik sorunlar yaşıyor. Covid belası yüzünden ne turizmin ne de ekonominin önünü tam olarak açamadık. 
Dolayısıyla bu dönemi mümkün olduğu kadar en az hasarla atlatmamız gerekiyor. Ekonomiyi canlandırmamız lazım. Turizmin canlanmasıyla birlikte bütçeye gelir sağlanacak. Şu anda bunları yapabilecek enstrüman yok. 
Gelirlerimiz geçmiş yıllara göre azalırken, pandemi için günde bir milyon lira harcıyoruz.
Sıkıntılı dönemi birazcık sabırla, tasarrufla aşabileceğiz. Eski alışanları devam ettirerek sürdüremeyiz. 2017-2018’lerdeki ekonomik verilere ulaşmak için 2022’nin ortalarını beklememiz gerekiyor.

Soru: Akaryakıta son birkaç ayda 4 kez zam geldi. Gündemde yeni zamlar var mı? 
Yanıt: Akaryakıt fiyatları bağımsız birim tarafından hesaplanıyor. 15 günde bir dünyadaki petrol fiyatları ve dövizi hesaplıyorlar. Şu anda petrol üretmeyen ülkeler arasında en ucuz akaryakıt bizde. Güneyden yüzde 50, Türkiye’den 20 daha ucuza akaryakıt satıyoruz. 

Çöpten elektrik üretilecek
Elektrik zammını mümkün olduğu kadar ötelemeye çalışıyoruz. Diğer taraftan da alternatif üretim için uğraşıyoruz. Mesela şu anda çöpten elektrik üretimi gündemimizde… İki hafta içerisinde şartnameyi hazırlayarak, Bakanlar Kurulu’na önerge sunacağız. Ama önce Güngör çöplüğünün bizim bakanlığımıza verilmesi gerekiyor. Eğer projemiz hayata geçerse sokaklardaki çöpler elmas değerinde olacak. Belediyeler çöplerden para kazanacak, çevre temizliği de sağlanacak. Çöplerden geri kalan posa da gübre olarak kullanılacak. 
Öte yandan önümüzdeki hafta Türkiye’ye yapacağım ziyarette kablo ile elektrik konusunda adımlar atacağız.