Maliye eski Bakanı Zeren Mungan “Türkiye ile imzaladığımız protokollerin arkasında durmuyoruz” diyerek, bu yüzden yaşanan sıkıntılara dikkat çekti. Mungan, Diyalog’a yaptığı açıklamada kamu borçlarının 13 milyar 164 milyon liraya ulaştığını ve bunun kabul edilebilir limitlerin üzerinde olduğuu belirtti.

   Toplam borcun 4 milyar 730 milyon lirasının iç borç olduğunu belirten Mungan, KKTC’de özel teşebbüse yönelik bakış açısının olumlu olmadığını ifade etti. Mungan, KKTC’nin düzlüğe çıkabilmesi için yabancı yatırımcılara ihtiyaç olduğunun altını çizdi.

“İmzaladığımız protokollerin arkasında durmuyoruz”

Türkiye ile imzalanan ekonomik programların önemine dikkat çeken Mungan, “Bu mali protokol imzalanmazsa Türkiye’nin buraya kaynak aktarması mümkün değil. Türkiye’nin KKTC’den istediği bir şey yok. KKTC’nin iyi bir noktaya gelmesi için neler yapılması gerektiği hususu var ve bunun içinde ne kadar finansman sağlayacak, Türkiye’nin tespiti o noktada. Türkiye Cumhuriyeti ile yapılan protokolleri beğeniyoruz veya beğenmiyoruz yetkili kişiler tarafından imza atılıyor ve maalesef biz bu imzanın arakasında yeterince durmuyoruz” dedi.

“Kurallar ülkesi olamadık”

Mungan, Türkiye’nin KKTC’ye uyguladığı pozitif ayrıcalığın kurallar ülkesi olmayı zorlaştırdığını belirtti. Mungan konu hakkında şunları aktardı, “Aslında Türkiye ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasındaki ilişkilerle AB, Dünya Bankası IMF gibi benzeri kuruluşlarla dünyanın diğer ülkeleri arasındaki ilişkiler aynı şekilde değil. Aynı şekilde olsa belki biz bir yandan düzene girecektik ama bir yandan da rahat olmayacaktık. Bu pozitif ayrımcılık bizim güncel kısa vadeli durumlarda lehimize gibi göründüğümüz durum. Orta ve uzun vade de aleyhimize yani biz bir kurallar ülkesi haline gelme konusunda ciddi sapmalara gitmiş oluyoruz.”

“Özgür bir ilki başardı tebrik ediyorum”

Türkiye’den katkı almadan Ocak ayı ve 13. maaşları ödemeyi başaran Maliye yönetimini kutlayan Mungan bunun bir ilk olduğunu belirtti. Mungan konuşmasının devamında, “Şubat ayındayız ve mali protokol imzalanmadı ve Türkiye Cumhuriyeti’nden 2016 yılında kaynak aktarılmadı ve buna rağmen Maliye bu çarkı çeviriyor. Tebrik ediyorum Maliye Bakanı Birikim Özgür’ü ve Maliye Bakanlığında görev alan herkesi. Bu istisna bir yıldır. Şimdiye kadar her yıl mutlaka Ocak ayında Türkiye’den ciddi bir kaynak aktarımı sağlanmaktaydı. Maliye 2016 yılında kaynak aktarılmamasına rağmen 13. Maaşları, ocak ayı maaşlarını ve Şubat maaşlarını ödeyerek yoluna devam edecek. Maliyenin bunu üç yıl önce yapması mümkün değildi. İmkansız bir şeydi” şeklinde konuştu.

“Özel kesimin iş yapması istenmiyor”

Özel sektörün ülkede iş yapmasının istenmediğine de dikkat çeken Mungan, ekonomik büyüme için özel yatırımların şart olduğunu kaydetti.  

“Ülkenin büyüyebilmesi refah düzeyinin gelişebilmesi yatırımlarla ilişkilidir. Bunun içinde KKTC’nin ne kadar yatırım yapabileceği belli. Maalesef KKTC devleti bütçenin yüzde 1’i civarında kaynak ayırabiliyor. 4,5 milyar Türk Lirasına varan bütçe büyüklüğünün ancak 40-50 milyon Türk Lirası’nı yatırım için kaynak ayırabiliyor. Yüzde bir gibi bir kaynak ayırdığınız bir ülkede büyüme sağlayamazsınız mümkün değil” diyen Mungan, “Mutlaka Türkiye gibi büyük bir ülkeden katkı alacaksınız ya da dış sermayenin ülkeye gelmesiyle sermayeyi ekonomiyi büyüteceksiniz” dedi.

“İç borç faizleri sürekli artıyor”

Maliye Bakanı Zeren Mungan kamu iç borcunun GSYH’ye oranının yüzde 60’a, kamu dış borcunun GSYH’ye oranının ise yüzde 100’e ulaştığına dikkat çekti.  Maastricht Kriterleri’ne göre bu oranın %60 olması gerektiğine dikkat çeken Mungan, bu rakamı çok az sayıda AB ülkesinin tutturabildiğini belirtti. Yıllardır Devletin iç borçlanma gerçekleştirmemesine rağmen toplam iç borç faizlerinin artmaya devam ettiğini söyleyen Mungan, Türkiye’ye olan borçların ise Dolar üzerinden olduğunu hatırlattı. Kamu iç borcunun büyük bölümünün Bankacılık Sistemi ve İhtiyat Sandığına olan borçlardan oluştuğunu belirtti.

“Muhtemel bir çözüme hazırlanılmıyor”

Mungan olası bir çözüm durumunda Kuzey Kıbrıs’ta şu an bulunan sistemin yerle bir olacağını, Güney Kıbrıs’la rekabet edemeyeceğini belirtti. Çözümden sonrası için özellikle ekonomi alanında çalışmaların şimdiden başlatılması gerektiğinin altını çizen Mungan, “Anlaşma olması halinde ciddi bir rehabilitasyona ihtiyaç var. Bizim resmi kurumlarımız anlaşma ile ilgili yeterince dâhiliye sağlayamıyor. Cumhurbaşkanlığının bunu aşması lazım. İlgili Bakanlıklar anlaşma sonrası ne pozisyonda olacaklar hazırlar mı personel yönünden mevzuat yönünden hazırlar mı geleceğe yönelik ne kadar bir sürece ihtiyaç var belirlenmeli. Mevzuat ile ilgili teknik konularda eğitim konusunda ciddi hazırlıklara ihtiyaç var. Eğer bunları yapmazsak Rum’un elinde ne varsa Türkçeye çevirip uygulama noktasına geleceğiz. Kuzey Kıbrıs insanı için sıkıntıları beraberinde getirecek ve Rum’un ciddi tahakküm altına gireriz” şeklinde konuştu.