Ömer KADİROĞLU
Ekonomik koşulların ağırlaştığı, uyuşturucu bağımlılığının arttığı ve boşanmaların dünya rekoru kırdığı Kuzey Kıbrıs’ta ‘psikolojik’ sorun yaşayanların sayısı ürkütücü boyutlara ulaştı. Diyalog muhabirinin sorularını yanıtlayan Barış Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’nin baş doktoru Abidin Akbirgün, ayda ortalama bin 400 yetişkin ve bin dolayında çocuğun psikiyatri polikliniğine başvurduğunu söyledi. Akbirgün, çocuk hastaların sayısında bir önceki yıla oranla yüzde 10-15 arası bir artışın görüldüğüne dikkat çekti.
Yatılı hasta sayısında 2020’ye oranla yüzde 30’luk bir artışın olduğunu söyleyen Dr.Akbirgün, ayda 45 kişinin başvuru yaptığını belirtti. Akbirgün, “Ciddi şekilde doktor yetersizliği, eleman eksikliği ve alt yapı eksikliği olan bir pozisyondayız” diyerek, yaşanan sıkıntıları ortaya koydu. Akbirgün, şizofren, madde bağımlılığı ve ağır kişilik bozuklukları nedeniyle toplumun yüzde 30’unun şiddete meyilli olduğuna dikkat çekti.
Akbirgün sorularımızı şöyle yanıtladı:
Soru: Hasta sayısını geçtiğimiz yıl ile mukayese ettiğimizde ortaya nasıl bir sonuç çıkıyor?
Yanıt: 2022 yılında yetişkin psikiyatri polikliniğine başvuran sayısı aylık bin 400, çocuk psikiyatri servisine başvuran hasta sayısı ayda 900’dür. 2023 yılında yetişkin psikiyatri servisine başvuran hasta sayısında bir artış yok ancak ilk 4 aya baktığımızda çocuk psikiyatri servisine başvuran çocuk sayısında yüzde 10-15’lik bir artış görünüyor. Genele bakıldığında ise çocuk psikiyatri servisine başvuran çocuk sayısında yüzde 80’lik bir artış görülüyor. Yetişkin hasta sayılarında artış gözlemlenmemesinin nedeni doktor sayımızın eksikliğidir. Doktor sayımızın artması ile yetişkin hasta sayısında da bir artış görülecektir. 2020 yılında daha fazla doktor vardı ancak şimdi daha az doktor olması nedeniyle hasta sayısı az gibi görünüyor çünkü gelen hastalara tedavi uygulayamadığımız için geri göndermek zorunda kalıyoruz.
Soru: Yataklı tedavide son durum nedir?
Yanıt: Yatılı tedavi olarak 2023 yılında ayda 45 hasta başvuru yapıyor. Yatılı tedavi gören hasta sayısında da 2020 yılına oranla yüzde 30’luk bir artış vardır. Burası tüm adaya hizmet veren bir hastane olduğu için ciddi şekilde doktor yetersizliği, eleman eksikliği ve alt yapı eksikliği olan bir pozisyondayız. Burada şizofrenler, madde bağımlıları, duygu durum bozukluğu olanlar, askerler üniversite öğrencileri ve çocuklar başvuruyor. Bunun yanı sıra tüm adli vakalar ve denetimli serbestlikler de buraya başvuruyor. Rakamlara bakıldığı zaman dikkat edilmesi gerektiğinin sinyalini görüyoruz.
Toplumun yüzde 30’u şiddete meyilli
Soru: Hastalar genellikle ne tür şikayetlerle size başvuruyor?
Yanıt: Toplumun yüzde 2’ye yakını şizofren ve şizofren benzeri hastalığa sahiptir. Buna madde bağımlılarını ve ağır kişilik bozukluklarını da eklersek toplumun yüzde 30’u şiddete meyilli olabilir ve buna dikkat etmemiz gerekiyor çünkü sürekli psikiyatrik tedavi altında olmaları gerekiyor. Adli psikiyatrinin ayrı, uyuşturucu madde tedavisinin ayrı ve psikozların tedavilerinin ayrı olması gerekiyor. Bu noktada da branşlaşmaya gitmek gerekiyor. Doktor sayısının artmasını bekliyoruz. Sayının artması ile daha iyi hizmetler vereceğiz.
Psikiyatride koruyucu ruh sağlığı çok önemlidir. Koruyucu ruh sağlığına girmezseniz çok zor olur. Yani bağımlı, bağımlı olmadan ilk başlarda sorunun başında müdahale edilmesi gerekiyor. Bu noktada da koruyucu ruh sağlığı önemlidir. Biz şu anda koruyucu ruh sağlığı hizmeti veremiyoruz.
Tedavi almaya gelen hastalar madde bağımlısı, sinirlilik, gerginlik, uykusuzluk ve tahammülsüzlük şikâyetleri ile geliyor. Akıl hastalıklarında iki faktör vardır. Bir genetik faktörler bir de çevresel faktörlerdir.
Antidepresan kullanımı arttı
Soru: Hastaneye başvurmadan ilaç kullanımı hakkında ne dersiniz?
Yanıt: İnsanlar artık dışarıda çok rahat antidepresan kullanıyor. Eşimle kavga ettim, patronla tartıştım diyerek antidepresan kullanımı yarardan çok zarar getiriyor. Antidepresanların yanlış kullanımı depresyonu daha da arttırır. Antidepresanın gereksiz yere kullanımı toplum için tehlikelidir. Antidepresanların kullanımının kontrol altına alınması gerekiyor. Yapısal olarak hastanemizde şu anda 3 doktor var ve bu sayının en az 6 olması gerekiyor.
İş sorunları ve ülke sorunlarına konsantre olunulduğu için yaşlıların ve çocukların sorunları görmezden geliniyor. Yaşlılar ve çocuklar yaşanılan stres, sürekli bir şeylerle meşgul olmak, politik gerilim falan derken çocuklar ve yaşlıların sıkıntılarını gözden kaçırıyoruz. Bir sürü insan anne babaları için kalacak yer arar durumdadır.
1932 yılından kalan ve yetersiz olan ruh sağlığı yasasının değiştirilmesi gerekiyor. Madde bağımlılığının sorun olduğunu neredeyse herkes kabul ediyor ancak AMATEM binası yarım kaldı tamamlanması gerekiyor. Gençlerde en büyük tehlike uyuşturucu kullanımıdır. Genç ve öğrencilerde ciddi şekilde uyuşturucu kullanım artışı vardır. Hastanemize başvuru sayısında artış var, doktor sayımızda düşüş var.
