Doğuştan veya sonradan çeşitli nedenlerle görme yeteneklerini kaybeden yüzlerce insanın yaşadığı KKTC, görme engelli bireylerin başkalarına bağımlı olmadan yaşamlarını sürdürebilecekleri yeterli olanağa sahip değil.
Resmi verilere göre KKTC’de görme yetersizliği olan 760 birey bulunuyor. Bu rakamın yarısından çoğunu erkekler oluşturuyor. Görme engelli bireylerin en yoğun olduğu yaş grubu ise 18-60...
Kıbrıs Türk Engelliler Federasyonu Başkanı Derviş Yücetürk ve KKTC Engelliler Dayanışma Derneği Başkanı Ömer Suay, Türk Ajansı Kıbrıs'ın (TAK) sorularını yanıtlayarak, görme engelli bireylerin karşılaştığı zorlukları anlattı, atılması gereken adımlara dikkat çekti.
Yücetürk, görme engelli bir birey olarak tek başına hareket etmenin en fazla zorlandığı konu olduğuna işaret ederek, ulaşım ve dolaşımın en büyük sıkıntı olduğunun altını çizdi.
Suay da, “Bir görme engelli olarak çevrede, etrafta bağımsız bir şekilde dilediğim bir şekilde hareket etmekte zorlanıyorsam bu benim değil çevrenin engelidir” vurgusu yaptı.
Görme engelliler için ne altyapı ne üstyapı var
Ulaşım ve dolaşımın sadece engellilerin değil, ülkenin genel bir sorunu olduğunu ifade eden Yücetürk, “Doğru dürüst yol yok, kaldırım yok, görme engellilerle ilgili ne altyapı ne üstyapı. Hiçbir düzenleme yok. Kendi mıntıkamda bunu aştım, arkadaşlarım da aşabiliyor ama mıntıkam dışında beyaz bastonla hareket edebilmek için maalesef bize hitap edecek ne bir yol ne bir kaldırım, ne sinyalizasyon, ne takip çizgileri var. Bina içlerinde ne ölçülü, dengeli basamak, ne de bize hitap eden asansör var. Tek başına hareket etme konusunda belki de engelli grubu içinde en çok sıkıntı yaşayan kesimiz biz” diye konuştu.
Yücetürk, ülkede görme engelliler için 2004'e kadar “eğitim var” diyemeyeceğini, görme engelli bireylerin yurt dışında eğitim gördüğünü söyledi.
Engelli bireyler iş istiyor
Yasa gereği devlet ve özel sektörde 25 kişi çalıştıran her bir iş yerinin 1 engelli istihdam etmekle mükellef olduğuna işaret eden Yücetürk, “İstihdam konusunda maalesef gerek devlet, gerekse özel sektör olarak ülkemiz sınıfta kalmıştır. Hâlâ 660 civarında istihdam bekleyen engelli var. Bunların yüzde 20'si görme engellidir” ifadelerini kullandı.
Yücetürk, 2006 yılından beridir tek bir engellinin kamuya istihdam edilmediğini de söyledi.
Bir retina yırtığı bile tedavi edilemiyor
Sağlıkta ülke olarak sınıfta kalındığını savunan Derviş Yücetürk, göz sağlığı konusunda bugün ülkede en basit bir ameliyatın bile yapılamadığını ileri sürdü. Hastaneler, kliniklerin var olduğunu ancak tam donanıma sahip olunmadığını savunan Yücetürk, “Bir retina yırtığı bile ülkede tedavi edilemiyor. Bu üzücüdür. Hastaları ya Rum tarafında ya da Türkiye’ye göndermek zorunda kalıyoruz” dedi.
Tam donanımlı bir göz hastanesi inşası için 5 yıldan bu yana kampanya yürüttüklerine işaret eden Yücetürk, plan ve projenin hazır olduğunu, birikmiş paraları ve Güvenlik Kuvvetleri tarafından Domuzcular Burnu’nda kendilerine tahsis edilen dört buçuk dönümlük bir de arazi bulunduğunu aktardı. Yücetürk, buna karşın, arazi için gelmiş geçmiş bakanlardan onay alamadıklarını söyledi.
Ömer Suay: En önemli sorun ulaşım
KKTC Engelliler Dayanışma Derneği Başkanı Ömer Suay da, “Bir görme engelli olarak çevrede, etrafta bağımsız bir şekilde dilediğim bir şekilde hareket etmekte zorlanıyorsam, bu benim değil çevrenin engelidir” vurgusu yaptı. Suay şöyle devam etti:
“Örneğin bugün ben Lefkoşa sokaklarına çıktığımda elime beyaz bastonumu alıp çok rahatlıkla hareket edebilirim. Bunu büyük oranda da başarabiliyorum ama karşılaştığım çok sayıda engel var. Kaldırımların düzensizliği, çevredeki engeller… Var olan kaldırımlarda da insanlarımızın belki duyarsızlık, belki bilinçsizlik sonucu yerleştirdikleri çöp konteynerleri, çiçeklikler ve park edilen arabalar benim için çok ciddi bir engel” dedi.
Ülkede Braille alfabesiyle yazılmış yeterli kitap yok
Braille alfabesiyle yazılmış ülkede yeterli kitap olmadığını söyleyen Suay, 2014 yılında dernek bünyesinde oluşturdukları bir görme engelli kütüphanesi bulunduğunu, 600 kitapla çalışmalarına başladıklarını kaydetti. Zaman geçtikçe bu konuda çok ciddi bir eksiklik olduğunu fark ettiklerini söyleyen Ömer Suay, her alanda Braille kitabına ihtiyaç olduğuna dikkat çekti.
Suay, kısa bir süre önce bu problemi aşmak için TİKA’nın katkılarıyla Braille kitapları basabilecekleri bir baskı cihazını kütüphanelerine kazandırdıklarını dile getirdi.
