Eski siyasiler konuşuyor

Özlem ÇİMENDAL

Kısa bir dönem Başbakanlık görevi yapan, Meclis eski Başkanı Sibel Siber, Kuzey Kıbrıs’ta yaşam kalitesinin sürekli azalma gösterdiğine dikkat çekerek, yönetim yetersizliğinden söz etti. Diyalog’a konuşan Siber, kurumsal yapı ve etkin denetimin şart olduğunu ifade etti.

Elektrik sorununun bu şekilde çözümlenemeyeceğine dikkat çeken Siber,
“Kıb-Tek’i yıllardır yolsuzluklar, peşkeş ve rüşvetle duyuyoruz. Yine kendi hükümet dönemimde sayıştayı göreve çağırmıştım. Bugün de değişen bir şey yok” dedi ve bu sorunun toplumda travma etkisi yarattığını kaydetti.

Meclis Eski Başkanı Sibel Siber sorularımızı şöyle yanıtladı:
Soru:    Kıbrıs Türk halkının geleceği konusunda ne yapılmalı?

Yanıt: Güzelim adamızda yaşayan vatandaşlarımızın yaşam kalitesi çok düşük. Ülkenin ve halkın tüm sorunların temelinde yönetim zafiyeti ve liyakatsız işleyiş var. Ülke bütçesini yönetenler kendi ailesinin bütçesini yönetiyor gibi yönetmeli. Kurumsallaşmamız gerekiyor. Ancak bu şekilde bu halk özgüvenini kazanabilir ve aidiyet duygusu gelişir. Elektrik kesintileri tüm toplumda travma bırakıyor. İnsanları öfkeye boğdu. Umutsuzluğa sürükledi, mutsuz ediyor. Bir an evvel sosyal devlet anlayışının yerleşmesi gerekiyor.
Soru: KKTC yerine Kıbrıs Türk Devletine dönüş konusunda ne düşünüyorsunuz? Böylesi bir isim değişikliği ne getirir, ne götürür?

Yanıt: Devletin varlığını ve geleceğini belirleyen isimler değildir. KKTC veya Kıbrıs Türk Devletleri ismi ile eleştirildiğimiz yapı da değişecek mi? Annan Planı döneminde bir Anayasa değişikliği arzusu olmuştu. Şimdi sadece isim değişikliği ile bu konu anlamlı gelmiyor.
   Soru: Anayasada ne tür değişiklikler olmalı? Mesela sendikalara sağlanan haklar? Yargıç sayısının kısıtlanmasını öngören maddenin kaldırılması? Milletvekillerine bakanlık yolunun kapatılması? Başkanlık sistemine geçilmesi gibi konularda ne düşünüyorsunuz?

Yanıt: Anaysa değişikliği konusunda meclis başkanlığım dönemimde oldukça yoğun çalışmalarım olmuştu. Yargının gecikmesi bugün Yüksek Mahkeme Başkanı’nın da şikayetleri arasındadır. Meclis çalışmaları ve düzenlemelerin yapılması için çok mesai harcamıştık. Ancak o zaman anti kampanya yürütüldü ve halk tepki gösterip bu değişikliğe hayır dedi. Anayasada bir değişiklik gerekli, demokratik ve hukukun üstünlüğünü üst sıralarda tutarak değişikliğe gidilmedi. Başkanlık sistemi olacaksa güçlü bir parlamento olmalı, güçler ayrılığı olmalı. Tüm yetkilerin tek bir kişide toplanması doğru değil. Yine ben görevdeyken sistem çalıştayı yapmıştık. Bu çalıştaydan şu anki sistemin Anayasa’da yapılacak düzenleme ile düzeltilmesi gerektiği ortaya çıkmıştı.
   Soru: KKTC’nin birçok yasasının önemini yitirdiği veya eksik kaldığı söyleniyor ama bu konuda bir adım da atılmıyor. Sizce bu tür sorunlar Kurucu Meclis ile çözülebilir mi?

Yanıt: Bu sorunu ancak mevcut meclis çözebilir. Acilen bir hukuk komisyonu oluşturulmalı. Biz kendi dönemimizde bunun da çalışmasını yapmıştık. Gerekli yasaları hukukçular siyasi irade ile birlikte yasaları hazırlayarak çağdaş şekilde ve hızlıca hayata adapte edebilir. Ancak benim bu önerim de komitede kaldı. Bugün bir Hal Yasası bile ülkede 10 yılda hayata geçebildi. Bu her şeyin özeti sanırım. Muhalefete de eleştirim var, şikayetçiyiz ama mevcut duruma da tuğla örmeye devam ediyoruz. Acilen emekli yargıçlar ve ilgili çevrelerle hukuk komisyonu oluşturularak yasalar ele alınmalı ve gerekli değişiklik yapılmalı.
Soru: Elektrik sorunu nasıl çözülebilir? Bu konuda ne tür adımlar atılmalıdır?

Yanıt: Elektrik sorunu kronikleşti ve sürdürülemez bir durum aldı. Bunun hem teknik hem de siyasi yönü var. Kıb-Tek’i yıllardır yolsuzluklar, peşkeş ve rüşvet ile duyuyoruz. Yine kendi hükümet dönemimde sayıştayı göreve çağırmıştım. Bugün de değişen bir şey yok. Bu demokratik bir hukuk devletine yakışmıyor. Sorumlular ceza almalı. Kurumsallığın ve liyakatın olmadığı bir kurum olarak yine Elektrik Kurumu karşımıza çıkıyor. Devlet artık Kıb-Tek’ten elini çekmeli ve bu işlere karışmamalı. Teknik kurumlar liyakat ile yönetilmeli.
   Soru: Hükümetlerin öncelikle ele alması gereken 5 konu başlığı verebilir misiniz?

Yanıt: Hükümetlerin sırasıyla sosyal devlet, sağlık, eğitim, güvenlik ve son olarak da denetim konularını ele almalı. Bunların içine her şey giriyor. Aslında sorunların da temelini teşkil ediyor. Kurumsal yapı, güçlü ve etkili denetim şart.

(Yarın eski bakanlardan, DP eski Genel Sekreteri Mustafa Arabacıoğlu)