Kıbrıs Rum liderliği ve Yunanistan, Türkiye’nin ada üzerindeki garantörlüğünün, özellikle de tek yanlı müdahale hakkının sonlandırılmasını şart koşarken, KKTC’nin önemli kurumları buna şiddetle karşı çıkıyor. 

Diyalog’a konuşan Kıbrıs Türk Ticaret Odası (KTTO) Başkanı Fikri Toros, Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası (KTEZO) Başkanı Mahmut Kanber, Emekli Polisler Derneği Başkanı Nurettin Çırakoğlu, Muhtarlar Birliği Başkanı Hüseyin Barbet, KKTC İş Kadınları Derneği Başkanı Şenay Ekingen ve Genç İşadamları Derneği (GİAD) Başkanı Cemal Gülercan ‘güvenliğin’ şart olduğunu belirtti.

Ne dediler?.. Ne dediler?..

Toros: Güvenliğimiz olmazsa anlaşma olmaz

“Garantiler hayati önem taşımaktadır tek kelimeyle bu şekilde ifade edebilirim. 28 Haziran tarihinde yapılacak Cenevre konferansında liderlerin diğer 4 ana başlık haricinde beşinci ana başlık da bu konudur. Diğer konularda dönüşümlü başkanlık, Kıbrıslı Türklerin kararlara etkin katılımı, mülkiyet gibi konular ne kadar hayati ise güvenliğimiz de o kadar hayatidir. Güvenliğimizin olmayacağı bir anlaşmanın da olacağına inanmıyorum.

Eğer Kıbrıs Rum tarafı sıfır asker sıfır garanti diye ısrarcı veya ön koşullu bir müzakere isterlerse,  zaten Cumhurbaşkanımız Akıncı böyle bir şeyi kabul etmeyeceğini açıklamıştır. Garantilerde esneme konusu tıpkı diğer başlıklarda olduğu gibi Dönüşümlü başkanlık, mülkiyet, Kıbrıslı Türklerin kararlara etkin katılımı güvenlik ve garantiler gibidir bence ayrı tutulmamalı. Ayrıca garantiler konusunda sadece bizim yani Kıbrıslı Türklerin ve Kıbrıslı Rumların konusu değildir Türkiye’nin de konusudur ve o konu müzakere edilmeye başlandığında bu ikili değil 5’li bir görüşme olacak. Dolayısıyla Türkiye’nin ve Yunanistan’ın da bu noktada tutumları önemlidir. Fakat güvenliğimizin olmadığı bir anlaşma olmayacağı kanaatindeyim.” 

Kanber: Garantilerde esnemeye gidilemez

Güvenlik ve garantiler toplum için ne kadar önemli ise benim için de o kadar önemli. Ne çözümü engelleyen güvenlik ve garantilerdir ne de bir an önce çözüm olmasını sağlayacak güvenlik ve garantilerdir. Soruna bütünlüklü bakmak gerekiyor. Ben Rumların böyle bir ısrarının olacağını düşünmüyorum. Eğer böylesi bir ısrara giderlerde çözümü reddediyorlar demektir bu.

Garantilerde esnemeye gidilmesi demek, garantör ülkelerin haklarından feragat etmesi demektir. Ben bunu hiçbir garantör ülkenin kabul etmeyeceğini düşünüyorum. O yüzden garantilerde esnemeye gidilmez.

Çırakoğlu: Akıncı görüşmelerden çekilmeli

Güvenlik ve garantiler birincil şartımızdır, olmazsa olmazımızdır. “Böylesi bir ısrarda Akıncı görüşmelerden çekilmeli, herkes yolunda yürümeli. Cumhurbaşkanı Akıncı masada yeteri kadar iyi niyetli davrandı. Böyle bir ısrarda Akıncı görüşmelerden çekilsin, herkes kendi yolunda yürüsün. Garantilerde esneme asla kabul edilemez.

Barbet: Güvenlik ve garantiler olmazsa olmazımızdır

Güvenlik ve garantiler olmazsa olmazımızdır. Güvenlik ve garantilerin esnetildiği hiçbir anlaşma kabul edilemez. Rumların böyle bir ısrarı olursa Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı bir kere daha geri dönmemek üzere masadan kalkmalı. Garantilerde esnemeye gidilmesi asla kabul edilemez. Böyle bir anlaşmaya Kıbrıs Türk halkı onay vermez, vermemeli.

Ekingen: Garantilerde genişleme yapılabilir

Güvenlik ve garantiler tabii ki önemli ancak en önemlisi bence toplumlararası güven. Güney Kıbrıs’ın böyle bir ısrar üzerinde duracağını sanmıyorum. Bu 1960’ların da gerisine gitmek demektir. Garantiler konusunda esneme değil, genişleme yapılabilir. İki tarafı tatmin edecek şekilde garantiler genişletilebilir diye düşünüyorum.

Gülercan: Tek yanlı müdahale hakkı kaldırılamaz

Garantiler konusu son derece hassas bir konu, olası bir çözümle birlikte bir barış ve iyi bir komşu toplum kültürü oluşturulana kadar garantiler olmalıdır. Çözümün ertesi günü garanti olmayacak demek olmaz. Çözümün ertesi günü garantiler kalkacak denilen bir anlaşmaya eminim ki bizim toplumdan kimse evet demez.

Müzakere etmek gerçekten zor ve büyük sorumluluk isteyen bir iştir. Karşınızdakinin sizden birçok talebi olabilir. Önemli olan bu talepleri ekibiniz ve ilgili siyasiler ile iyi değerlendirmeler yapıp sağlıklı kararlar üretebilmekte. Aksi halde sizin ve toplumunuz tarafından kabul görmeyecek şekilde gelen talepler karşısında masadan kalkan taraf olmak yerine karşı tarafa duruşunuzu ve kırmızı çizgilerinizi gösterip bu tür taleplere karşılaşmayı en başından önlersiniz. Fakat siz o duruşu sergilemezseniz sizden her türlü konuda birşeyler talep edip karşınıza gelebilirler.

İki toplumda geçmişte çok büyük acılar çekti ve bu acıların izleri halen daha iki toplumda görülebilmektedir. Garantiler konusunda esneme yapmak bana göre çok doğru bir yaklaşım değildir. Tek yanlı müdahale hakkının kaldırılması konusuna geçmişte Kıbrıs Türk toplumunun yaşadığı acı tecrübelere bakacak olursak destek vermek yanlış olur.”