Çiğdem AYDIN

    Kuzey Kıbrıs’ta arkası kesilmeyen tüp gaz ve akaryakıt zamlarından sonra elektrik ücretlerine yüzde 30’a varan oranlarda zam gelmesi, fırıncıları harekete geçirdi.

   Elektrik faturalarını ödeeyemez duruma geldiklerini belirten fırıncılar, yeni yıla girer girmez ekmeğe zammın kaçınılmaz olduğunu söylediler.

   Diyalog’a konuşan fırıncılara göre, tüm ekmek çeşitlerine zam yapmak zorunlu hale geldi. Fırıncılar “bunu kimse durduramaz” diyerek, ana sorununun akaryakıt ve elektrik giderleri olduğuna dikkat çektiler.

    KKTC’de 28 çeşit ekmek üretildiğini ve en fazla somun ekmeğe talep olduğunu belirten fırıncılar, zam oranının Fırıncılar Birliği tarafından belirleneceğini ifade etiler. Fırıncılar,300 gram olan somon ekmeğin halen 1 lira, 600 gram olan diyet ekmeğin de 2 lira 25 kuruş olduğunu belirtti.

   “Uzun yıllar ekmek üretimiyle uğraşıyoruz ama bu kadar kötü bir yıl görmedik” diyen fırıncılar, tüketimin yüzde 20 dolayında azaldığını vurgulayarak, bu durumun gelir azlığından kaynaklandığını söylediler.

Fırıncılar ne dedi?

Olgun Şah (Göçmenköy Halk Fırını sahibi)

   “1967’yılından beridir fırıncılık yapıyorum. İlk kez bu kadar kötü bir dönem yaşıyorum. Hükümet aldığı bir kararla fırıncıları şehir içinden sanayi bölgesine taşıdı. Bu tesisin maliyeti bana 3 milyon TL’ye mal oldu. Hükümet 2 yıl önce geçici elektrik verdi ve hala geçici elektrikle ekmek üretiyorum. Son yapılan elektrik zammıyla beraber bu ay  27 milyarlık bir elektrik faturası bekliyorum hala daha bana elektrik bağlamadılar. Bir de üzerine yüzde 30 zam. Mazot fiyatları arttı. Ekmeğe uzun zamandır zam yapmadık. Dolayısıyla ekmeğe zam yapmak kaçınılmazdır. Hükümet elektrik veya mazot konusunda bizlere farklı bir tarife uygularsa, bizde milf porno ona göre zam konusunu gözden geçiririz.”

Celal Bozan (Lala Ekmek Fabrikası sahibi)

 “Bu işi1995 yılından beri yapıyorum. Modern tesisleri kurduk. Hijyenik ortamda üretimimizi gerçekleştiriyoruz. Ama şimdiki kadar kötü bir ekonomi görmedik. Ekmek üretimimiz yüzde 20 düştü. Ülkede yaşanan ters göç üretimi de düşürdü. Arz talep dengesi KKTC’de yaşayan Türkiye kökenlilerin ülkelerine dönmesiyle azaldı. Fırında en çok somon ekmek üretimi yapıyorum. Bin 500 TL günlük giderim var. Bizler fırıncılar olarak son bir yıldır ekmeğe zam yapmadık ama hükümetin elektriğe yaptığı yüzde otuzluk zam ve mazota yapılan otomatik zamlar üretim kapasitemizi ciddi şekilde etkiledi. Yapılan zamlar da göz önüne alınarak ithal ham maddelerin de fiyat artışını düşündüğümüzde ekmeğe yeni yılda zam yapmak kaçınılmazdır. Hükümet köylerde kara fırınlarda yapılan ekmeklerin pazara çıkarılarak satılmasına engel olmalıdır. Ekmek yapmak ciddi bir iştir ama ne yazık ki kaçak ekmek yapıp araçlarının arkasında satanlar engellenemiyor.”

Menteş ve Bayram Ezdaş (Azbom Ekmek Fabrikası)

 “Yıllardır ekmek üretiriz. 2009 yılından bu yana da Lefkoşa Sanayi Bölgesi’nde fabrikamızı kurduk. Ağırlıklı olarak hastanelerle çalışıyoruz. Genelde Roll ekmek, çavdar ve diyabetik ekmek üretimi yapıyoruz. Bunun dışında piyasaya sandviç ekmeği, hamburger ekmeği üretimimiz de oluyor. Ancak, özellikle son zamanlarda elektriğe, mazota ve ekmeğin ham maddelerine yapılan zamlardan dolayı üretim azalmaya başladı. Ekonomik daralmanın yaşanması kaçınılmazdır. Hükümet bir dönem karar alarak ekmeğin gramajı ve fiyatlandırmasını Fırıncılar Birliği’ne devretti. Anlayacağınız ateşten gömleği buyurun siz giyin dediler. Maliyetlerimiz ciddi şekilde artış göstermiştir, dolyısıyle ben de Fırıncılar Birliği’nin yönetim kurulunda olarak yeni yıldan sonra yapacağımız bir toplantıyla ekmeğe zam yapma kararı ve ne kadar olacağı ile ilgili bir karar üretmek zorunda kalacağız. Biz de zam yapmak istemezdik ama maliyetlerimiz çok yükseldi. Devlet bize un sübvansiyesi yapıyor ama ekmek sadece unla olmuyor. Bu ay Bin 500 TL ödediğim elektrik faturası yapılan yüzde otuzluk zamla 5 bin TL olarak bana geri dönecek. Yani bir personel maaşı kadar zam yapıldı. O nedenle hizmetimizi sürdürebilmek için zam kaçınılmazdır.”