Doğu Akdeniz Üniversitesi Kıbrıs Politikalar Merkezi, Euro Politika Dergisi ve Doğu Akdeniz Politika Derneği'nin işbirliği ile Merit International Hotels ana sponsorluğunda "2023 Güney Kıbrıs Başkanlık Seçimleri" paneli gerçekleştirildi.
Merit Diamond Hotel’de gerçekleşen panele konuşmacı olarak, Doğu Akdeniz Üniversitesi Kıbrıs Politikalar Merkezi Başkanı Prof. Dr. Ahmet Sözen, KKTC Eski Ekonomi ve Enerji Bakanı Özdil Nami, Emekli Büyükelçi Daryal Batıbay ve Diyalog Medya Grubu Genel Yayın Yönetmeni gazeteci Reşat Akar ile gazeteci Nikolaos Stelya konuşmacı katıldı.
Sözen: Rum tarafının uzlaşmaz tutumu etkili
Güney Kıbrıs Başkanlık Seçimleri bağlamında Kıbrıs Sorununun geleceği ve Doğu Akdeniz güvenliğinin de irdelendiği panelde, Rum kesiminin giderek iki toplumlu ve iki bölgeli federal çözüm modelinden uzaklaştığı ve mevcut statükonun devamına yönelik politikalar sürdürdüğüne dikkat çekildi.
Panelin moderatörlüğünü yapan Prof. Dr. Sözen, Türkiye’nin iki devletli çözüm dediğimiz politikaya dönüşünde Rum tarafının uzlaşmaz tutumunun etkili olduğunu vurguladı. Sözen, küresel bağlamda popülizm, küresel ısınma ve mülteci akımları gibi birbirini tetikleyen konuların küresel, bölgesel ve yerel etkilerini anlattı.
Sözen küresel bağlamda demokratik ülke sayısındaki gerilemelere dikkat çekerken, alternatif enerji kaynağı olarak öne çıkan yenilenebilir enerji kaynaklarının Güney Kıbrıs ve Türkiye seçimleri sonrasında, Doğu Akdeniz’de enerji işbirliğini ve Kıbrıs meselesini öne çıkaracağını ifade etti. Sözen, özellikle birbiri ile savaş halinde olan ve teması olmayan Lübnan ve İsrail arasında ABD’nin katkılarıyla sağlanan deniz yetki alanlarını sınırlandırma antlaşmasının, Kıbrıs ve Doğu Akdeniz için bir model olabileceğine dikkat çekti.
Akar: Enerji ve ekonomi politikaları yetersiz
Diyalog Medya Genel Yayın Yönetmeni Reşat Akar ise, siyasi konularda yaşanan gelişmeler ve Kıbrıs sorununun tarihi hakkında sadece gençlerin ve öğrencilerin değil, aynı zamanda turizm sektörü çalışanlarının bilgilenmesinin önemine dikkat çekti.
Kuzey Kıbrıs’ta uygulan tanıtım, enerji ve ekonomi politikalarının yetersiz olduğuna dikkat çeken Akar, Güney Kıbrıs’ın farklı bir yönetim anlayışı içinde olduğunu söyledi. Akar “Onlar bir yandan kendi halkını mutlu etmeye çalışırken, diğer yanda tüm dünyayı Kıbrıs konusunda kendi politikaları doğrultusunda yönlendirmeye çalışıyor” dedi.
Altyapı sorunlarının ve geleceğe yönelik enerji politikalarının bulunmamasının Kuzey Kıbrıs’a yönelik yabancı yatırımın gelmesini engellediğini vurgulayan Akar, Türkiye ile birlikte hareket edilerek bu gibi sorunlarının çözümü için politikalar geliştirilmesinin aciliyetine işaret etti. Akar, güneydeki seçimlerde 3 adayın öne çıktığını, özellikle ilk iki sıradaki adaylardan Nikos Hristodulidis ve Averof Neofitu’nun, Türkiye’nin garantörlüğüne karşı çıktığını belirterek “Hele yeni kabinede ELAM’a bakanlık verilmesi halinde çözüm umutları tamamen yok edilecek” dedi.
Batıbay: Birleşme ihtimali zayıf
Emekli Büyükelçi Batıbay, Kıbrıs sorununun siyasal bir çözüme ulaşarak, adanın yeniden birleşmesi ihtimalinin oldukça zayıf olduğunu belirtirken “Ancak mevcut statükonun devamı da Kıbrıs Türk tarafının aleyhine bir durumdur” dedi. Batıbay, bir tarafta uluslararası alanda tanınmış Avrupa Birliği üyesi olan bir devlet, diğer yanda ise uluslararası tanınmamış izolasyonlar altında bir Kuzey Kıbrıs bulunduğunu ve bunu çözüm yoluyla değiştirmek yolunda imkânların tıkanmış gözüktüğünü ifade etti.
Statükonun devamını öngören bir tutumu neden benimsediğimizi anlayamadığını belirten Batıbay, Rum tarafının federasyon istemediğini, Türk tarafının federasyonu zorlayarak ortaya irade koyabileceğini belirtti. Batıbay bunun da Kıbrıs Rum kesimi ve Türkiye’deki seçimler sonrasında federasyon hedefine müzakere ile olumlu sonuçlanmazsa izolasyonların kaldırılmasını ön koşul olarak benimsendiği birkaç haftalık yoğunlaştırılmış diplomasi ile gerçekleşebileceğini belirtti.
Nami: İki seçim de önemli
Statükonun nasıl değiştirilebileceği konusunda yorumlarda bulunan Enerji ve Ekonomi Eski Bakanı Erdil Nami ise, önemli olanın iki tarafını seçmeninin çoğunluğunun kabul edebileceği demokratik ve uzlaşı yoluyla benimseyeceğimiz bir çözüm bulunması olduğunu belirtti.
Nami, Türkiye'deki seçim süreci tamamlandıktan sonra temel konunun büyük ihtimalle ekonomi olacağını ve Türkiye’nin mutlaka başta ABD ve AB olmak üzere tüm ortaklarıyla tekrar ilişkileri geliştirmeye başlayacağını, özellikle Rusya savaşından sonra bölgedeki istikrarsızlığı aşmak için güçlü ve istikrarlı bir Türkiye'ye ihtiyaç duyulduğunu söyledi.
Bu noktada ilişkileri etkileyen önemli konulardan bir tanesinin Kıbrıs olduğunu yönünde değerlendirmelerde bulunan Nami, Müzakerelerin içeriğine değil süreç kurgusuna odaklanılarak Kıbrıs konusunun federasyon veya iki devlet temelinde bitirilmesi gerektiğini ve Türkiye'nin bölgedeki istikrarsızlık nedeniyle ihtiyaç duyulan gücünün bu konuda büyük yardımcı olacağına inandığını belirtti.
Stelya: Batılı ülkeler devreye girecek
Gazeteci Stelya ise konuşmasın 10 yıl önce yaşandığı Kıbrıs tarihinde eşi benzeri olmayan büyük bir enerji ve finans krizine değinerek başladı. Stelya o zamanlardan itibaren 2004 Annan planına destek sunan tek siyasi lideri olan Nikos Anastasiadis’in Kıbrıs'ın son 10 yılına damgasını vurmakla kalmayarak liderliği döneminde sivrilen siyasilerin ve diplomatların bugünlerde Kıbrıs Cumhuriyeti'nin cumhurbaşkanlığı için yarışmakta olduğuna değindi. Stelya, ekonomik anlamda başarılar elde eden Anastasiadis’in liberal açılımlarla dizginlemiş siyasal çizgisinin, federal bir çözümün gerçekleşmediği bir dönemde Kıbrıs Rum tarafındaki siyasi gelişmelerin ön planında olmaya devam edeceğini ifade etti. Batılı diplomatlar ile olan konuşmalarından aldığı izlenimlere değinen Stelya, Güney Kıbrıs ve Türkiye’deki seçimlerden sonra Batılı diplomatların Doğu Akdeniz’de devreye girmeye hazırlandıklarını iddia etti.
