Suna ERDEN-Hüseyin ÇİÇEK
Kıbrıs’ın güneyinde canlı hayvan sayısı kuzeyin çok üzerinde olmasa da Avustralya, Fransa, İngiltere ve Hollanda’dan kırmızı et ithal edilmesi, rekabeti artırıyor ve ortaya çıkan durum tüketiciye yarar sağlıyor. Güncel fiyatlara göre; kuzeydeki bir markette kuzu şişin kilosu yaklaşık 830 liradan satılırken, güneyde 11 Euro yani 330 liraya almak mümkün olabiliyor. 
Yine kuzeyde bir kilo dana kıyma 510 ile 600 lira arasında, güneyde ise 7,5 ile 9 Euro arasında satılıyor. Fiyatlar arasındaki ciddi farktan dolayı güneye gidenler hem kendileri, hem de eş ve dostları için kırmızı et alıyor. Güney ile kuzey arasındaki fiyat uçurumu hayvancılıkla geçimini sağlayan binlerce üreticiyi endişelendiriyor.
Ortaya çıkan bu durumdan oldukça şikayetçi olan hayvan yetiştiricileri, vatandaşın güneyden et almasındaki en büyük etkenin fiyatlar olduğunu kabul etse de suçu kar oranını yüksek tutan kasapta ve denetim yapmadığını iddia ettiği hükümette buluyor.
Hayvan besleme maliyetinin gün geçtikçe arttığını ifade eden üreticiler, piyasada etkin demetim olmadığı için kasapların gelişi güzel fiyat belirlediğini savundu.

Ne dediler…?

 Recep Gürdağ
“Kırmızı et alımının güneye kayması fiyatlardan dolayıdır. Kuzeyde kırmızı etteki pahalılık kasapların fahiş kar oranından kaynaklanıyor, halkımızı köydeki mandıralara davet ediyorum, gelsinler ve fiyatları yerinde görsünler, üreticinin hiç bir suçu yok.”

Kemal Darbaz
“Rum tarafında alınan etin olduğu belli değil. Bundan bir sene önce Rum tarafında 30 ton at eti bulundu ve imha edildi, Rum tarafı Avrupa Birliğinde olduğu için et ithalatı serbesttir, yani o taraftan et alanlar şunu bilsin ne yedikleri belli değildir. Bizdeki fiyat farkı da tamamen kasapların aç gözlülüğünden kaynaklanmaktadır. Bunun başka bir izahı yoktur.”

Memduh Gökçelik
“Güneydeki etin ne olduğu belli değildir, ne zaman dondurulup getirildiği belli değildir.
İnsanlar alıp pişiriyor ancak lezzet yok saman gibi tadı var. Buradaki fiyatların yüksek oluşu,  üreticinin ham maddeyi dolar üzerinden alması ve hayvanları TL üzerinden satılmasından kaynaklanıyor. 
Ayrıca kasapların da denetlenmesi gerekmektedir. 570 liraya et satan da var, 780 liraya satan da var.
Bunların denetlenip bir sisteme oturtturulması gerekiyor.
Zaten en büyük eksikliğimiz sistemsizliktir, denetim ve denge için de yetkililerin sahaya inmesi şarttır.”

Adil Onalt
“20 yıldır Hayvancılar Birliği’nde genel sekreterim ve 20 yıldır her yıl Ocak ile Mart ayı arasında et fiyatlarını konuşuruz.  Et fiyatları 3 aydır konuşuluyor, bu aylarda daralma söz konusu olur, şu an körpe kuzunun çıkma zamanıdır ve şu anki fiyatların da aslında geçen yıl Ocak ayına göre yüzde 25 daha pahalı olması gerekiyor.
Bizdeki fiyatlar Rum tarafıyla kıyaslanıyor, Rum tarafında 5 çeşit et vardır. Bunlar Avusturya, Romanya, Bulgaristan, kendi yerli ürünleri ve diğer ülkelerin donmuş ürünleridir.
Bugün eğer o taraftan yerli kuzu alacaksanız, bizden daha pahalıdır veya aynı fiyata alırsınız, çünkü orada da üretimde bir daralma vardır, ancak ithal alanlar yiyemiyorlar.
Öte yandan kırmızı ette kuzeyde süpermarketler ve kasaplar arasında büyük fark vardır. 
 Bazı kasaplar 450 TL’den bazıları ise 700 TL’den satış yapıyor.
Bunların denetlenmesi lazımdır, belediyeler veya Maliye Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı birimlerini piyasaya çıkarsın ve denetleme yaptırsın, denetleme olmayan bir memlekette yaşıyoruz.
Hiç bir şey denetlenmiyor, bu da halka yansıyor, halkta konuşuyor, denetleme olsa bu fiyatlar ki bana göre çok pahalı değil, herkesin yiyebileceği fiyatlardır, belki de bu şekilde konuşulmazdı.”

Mehmet Çetereisi
“Temel gıda fiyatlarının pahalı olması tamamen yönetilmeyle alakalıdır.
 Kimse üreticiyi ve kasapları suçlamasın, bizim girdi maliyetlerimiz bellidir, burası yerine güneyi tercih ediyorlar, hiç kimse merak etmesin bu ülkede hayvancılık sektörünü bitiriyorlar.
Bizi bitirecek olan da yönetimdir, bittiği zaman bize de ithal donmuş etler gelecek ve onu yiyeceğiz. Herkes bizdeki kuzu etini mumla arayacak.
Gerekli denetim yapılsın, tekrar söylüyorum böyle giderse bir kaç yıl sonra ithal et yiyeceğiz.
Aileleriyle birlikte 50 bin kişi hayvancılıkla geçiniyor. Eğer biz de bitersek ülke bitti demektir.”

Kuzeyde marketteki fiyatlar (kilo bazında)
Tosun kıyma 509,90 TL
Tosun az yağlı kıyma 544,90 TL
Tosun kuşbaşı 619,90 TL
Kuzu şiş 829,90 TL
Kuzu kol 649,90 TL
Kuzu pirzola 769,90 TL
Kuzu fırınlık 659,90 TL
Kuzu but 659,90 TL
Kuzu gerdan 619,90 TL
Tosun special kıyma 629,90 TL 
Tosun biftek 659,90 TL
Kıbrıs pastırma 534,90 TL 
Tosun julyen 624,90 TL

Güneyde marketteki fiyatlar (kilo bazında)
Kuzu pirzola: 15 Euro (495 TL)
Kuzu kol: 10 Euro (333 TL)
Kuzu but: 11 Euro (363 TL)
Yemeklik kuzu: 12 buçuk Euro (412 TL)
Kuzu şiş: 11 Euro ( 363 TL)
Kemikli dana eti: 8 buçuk Euro (280 TL)
Dana kıyma: 7, 36 Euro (242, 88 TL)
Dana Kuşbaşı: 9 buçuk Euro (313 TL)