İbrahim DİRAN (TAK) 

Yerel Yönetimler Müdürü Erkan Tekeli, tüm belediyelerin topladığı çöplerin 3 yıl içerisinde çöpten elektrik üretecek bir tesiste işlenmeye başlanacağını açıkladı. Erkan Tekeli, Türk Ajansı Kıbrıs (TAK) muhabirine, katı atıklardan yararlanılması ile ilgili yürütülen çalışmalar hakkında bilgi verdi.

Tekeli, Güngör Düzenli Çöp Depolama Alanı’nın, çıkan çöp miktarının beklenenin üzerinde olmasından dolayı, ömrünün öngörülenden kısa olacağını, bu nedenle çöplerden elektrik elde edilen yeni bir tesis üzerinde çalışmalarını sürdürdüklerini belirtti.

“Ülkemiz bir çöplük”

Tüm belediyelerce toplanan çöplerin ayrıştırılarak düzenli olarak Güngör çöp depolama alanında depolanmasının öngörüldüğü, Avrupa Birliği tarafından finanse edilen projeye rağmen, 28 belediyeden 19’unun vahşi depolama yaptığını kaydeden Erkan Tekeli, “Ülkemiz maalesef bir çöplük. Örnek verecek olursak Güzelyurt Kalkanlı OTDÜ civarı çöplük, İskele alanı çöplük. Bu tablo karşısında dehşete düşülür” dedi. Tekeli, peynir altı sularının bir kısmının, yapılmaması gerektiği halde, Haspolat Arıtma Tesisi’ne bir kısmının da derelere boşaltıldığını belirtti.

“Yılda 200 bin ton çöp vahşi olarak depolanıyor”

Güngör’e 9 belediye tarafından getirilen çöplerin, ülkede üretilen çöplerin yüzde 56’sına tekâmül ettiğini kaydeden Tekeli, “Bu, yılda 200 bin ton çöpün vahşi olarak depolandığı anlamına gelmektedir” dedi.

Güngör çöp depolama alanının ek hücreler açılmadığı takdirde en çok iki yılda dolacağını belirten Tekeli, çöpten elektrik üretecek tesisin hayata geçirilmesine kadar Güngör Çöp Depolama Alanı’nda en azından ikinci bir hücrenin yapılması gerektiğini ifade etti. Güngör Çöp Depolama Alanı’nın, proje aşamasında iken, tüm belediyeler tarafından toplanan çöplerin ayrıştırılması halinde 2033 yılına kadar depolama kapasitesi öngörüldüğüne işaret eden Tekeli, ancak çöp miktarının beklenenin üzerinde olmasından dolayı, metal ve plastikler toplandıktan sonra depolansa dahi ömrünün 2020’dem öteye gitmesinin mümkün olmadığını belirtti.

Çöp depolama yönteminden vazgeçiliyor

Avrupa’da çöp depolama yönteminden vazgeçildiğini ve çöplerin ayrıştırılmasıyla birlikte yakılma veya oksijensiz ortamda yok edilme uygulamasına yönelimin arttığını ifade eden Tekeli, “Kurulacak tesisin gaz salınımı AB standartlarının atlında olacak, bu yöntemler Paris ve Viyana gibi şehirlerde uygulanabiliyorsa bizde neden uygulanmasın” dedi.

5 bölgede istasyon kurulacak

Tekeli, çöplerin bertaraf şeklinin şirketler tarafından sunulacak olan projelere bağlı olduğunu, bunun yakılma yöntemi ile elektrik üretimi veya çöplerin oksijensiz ortamda tutularak ortaya çıkacak gazla elektrik üretimi şeklinde olabileceğini ifade etti.

Proje kapsamında 5 bölgede daha çöp aktarma istasyonu kurulacağını kaydeden Tekeli, peynir altı suları, hayvansal ve tıbbi atıkların da yeni sistemde kullanılma olasılığı bulunduğunu söyledi. Yeni tesiste sadece 9 değil tüm belediyelerin çöplerinin kullanılacağını kaydeden Tekeli, “Memleket çöp felaketinden kurtulacak” dedi.Tesis için ihaleye çıkma aşamasına gelindiğini, bu süreçte en küçük bir detayı dahi atlamamaya özen gösterdiklerini kaydeden Tekeli, sistem yap-işlet-devret şeklinde olacağı için devlet bütçesinden herhangi bir meblağ çıkmayacağını ifade etti. Tekeli, direktörlüğünü Kıbrıs Türk Yatırım Geliştirme Ajansı’nın (YAGA) yaptığı, İçişleri Bakanlığı, Çevre Koruma Dairesi, Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu olmak üzere üç ayaklı olan projenin en geç üç yıl içerisinde hayata geçmesini öngördüklerini bildirdi.

Kusetoğluları: Güngör’ün 10 yıl ömrü var

Çevre Koruma Dairesi Müdürü Hasibe Kusetoğluları da TAK muhabirine konuyla ilgili yaptığı açıklamada, Güngör’de 9 belediye tarafından toplatılan çöplerin düzenli olarak gömüldüğünü, ancak 19 belediyenin hala daha vahşi depolama yaptığını vurguladı. Güngör Çöp Depolama Alanı’nın hücre sistemi ile tasarlandığını, ancak hükümetin çöpten elektrik üretme çalışmaları nedeniyle Avrupa Birliği’nin ikinci hücrenin yapılması için kaynak vermediğini kaydeden Kusetoğluları, birinci hücrenin 2015 Aralık ayında dolmasının beklendiğini, çöplerin ayrıştırılması ve diğer hücrelerin yapılması halinde bile Güngör’ün ancak 10 yıl daha fazla ömrü olacağını kaydetti.

Çıkan çöplerin beklenenden fazla olması nedeniyle Güngör Çöp Depolama Alanı’nın beklenenden daha kısa sürede dolacağını belirten Kusetoğluları, “9 belediyenin çöpü ile dolacağı öngörülmemişti, ayrıştırma sistemi kurulmadı” dedi.