Bazı belediyelerin çalışanları henüz maaş alamadı

Özlem ÇİMENDAL
Kuzey Kıbrıs’ta hükümetin uygulamaya koyduğu yüzde 56.76’lık hayat pahalılığını personel maaşlarına yansıtan belediyeler zor durumda. Devletten katkı paylarını alamadıklarını söyleyen belediye başkanları maaşları ödeyemediklerini, ciddi bir krize girdiklerini belirtti…  
Akaryakıt ve elektrik gibi giderlerinde büyük maliyet yükü altına girdiklerini ifade eden başkanlar, “Hükümet gerekli önlemi almazsa bir ay sonra maaş ödeyecek belediye kalmaz” dedi.
Diyalog’a konuşan LTB Başkanı Mehmet Harmancı, “Yeni maaşların belediye kasamıza getirdiği yük ayda yaklaşık 9 Milyon Türk Lirası’dır” derken Güzelyurt Belediye Başkanı Mahmut Özçınar, 4 milyon TL gibi ek bir maaş yükü altına girdiklerini söylüyor. Mehmetçik Belediye Başkanı Cemil Sarıçizmeli ise “Gelir gider dengemiz darmadağın, açık her geçen ay büyüyor” dedi…

Bazı belediyeler katkı paylarını henüz alamadı

Yüzde 56,76’lık hayat pahalılığını maaşlara yansıtan belediyelerin bir kısmı çalışanların maaşını öderken, bir kısmı ise henüz maaşları ödeyemedi. Devletten aldıkları katkı paylarını zamanında alamadıklarını söyleyen bazı belediye başkanları, Diyalog’a yaptıkları açıklamada, son olarak maaşlara yansıyan yüzde 56,76’lık hayat pahalılığı oranı ile birlikte işlerin daha da içinden çıkılmaz bir hal aldığını dile getirdi. 
Belediye başkanlarının bazıları, aldıkları katkı payı ve kendi öz kaynakları ile ortaya çıkan rakamı çalışanlara bulup buluşturup ödediklerini söylerken, bazıları ise henüz daha katkı paylarını alamadıkları için çalışanlarına ödeme yapamadıklarını kaydetti. 
“Ciddi oranda külfet”
Hükümet ile geçen Perşembe yaptıkları toplantı neticesinde, yüzde 56,76’lık HP’nin yarattığı farkın bu hafta sonuna kadar kendilerine ödeneceği sözünü de aldıklarını kaydeden belediye başkanları, “Eğer bu olmazsa bu aydan sonra tüm belediyeler sıkıntıya girecek ve maaş ödeyemez duruma gelecek” dedi. 
Öte yandan maaşları ödeyen ve ödeyemeyen belediyeler tek bir noktada hemfikir: “56,76’lık oran belediyelere ciddi oranda ek bir külfet getirdi.”
Belediye başkanlarından bazıları da Maliye Bakanlığı görevinden istifa eden Ulusal Birlik Partisi Gazimağusa Milletvekili Atun’un, “Hayat pahalılığının maaşlara kesintisiz yansıtılması ben görevden istifa ettikten sonra para bulunduğu için değil mahkemenin ara emri verme olasılığı yüzünden belediyelerin alacağı kaynağın geciktirilmesi ile olmuştur” açıklamasına tepki göstererek, durumun açıklandığı gibi olması halinde eyleme gideceklerini kaydetti. 
Başkanlar ne dedi:
Lefkoşa Türk Belediyesi (LTB) Başkanı Mehmet Harmancı:
“Biliyorsunuz ki yerel yönetimlerin kendi ekonomik faaliyetlerini sorunsuz devam ettirmeleri için iki ana kalemi vardır. Birincisi Devletin yerel gelirlerinden aldığımız pay (tüm Belediyeler için yüzde 9.25) diğeri de 51/95 sayılı belediyeler yasası ile elde edilen gelirler. Maalesef 51/95 sayılı yasa çıktığı günden itibaren özellikle yerel yönetimlerin gelirlerini güncellemesi gereken kalemler KKTC Cumhuriyet Meclisi tarafından güncellenmediğinden buradan oluşan kayıplar devasa boyuta ulaşmıştır. Örneğin temizlik vergisi yıllık o tarihten itibaren 120 TL’dir. O tarihten itibaren döviz ve hayat pahalılıklarını hesapladığınızda bu rakamın korkunç derecede komik kaldığı ortada. Mazot ve elektrik giderlerimiz korkunç boyutlara geldi. Buna rağmen ayakta kalmaya çalışıyoruz. Maaşlarımızı her zaman olduğu gibi bu ay da ayın ilk iş gününde yani bugün ödeyeceğiz lakin bu sürdürülebilir değil. Devletin Diyalog Gazetesi’nde 6 Temmuz’da yayınlanan açıklamamızın gereklerini acilen yerine getirmesi gerekiyor. Yeni maaşların kasamıza getirdiği yük ayda yaklaşık 9 milyon Türk Lirası.”

Lapta Belediyesi Başkanı Mustafa Aktuğ: 
“Yüzde 56,76’lık HP oranı belediyelerin maaş ödemelerine ciddi anlamda bir yük getirdi. Belediyelere devlet katkı payı gerçek oranlar üzerinden verilmedi. Perşembe günü toplantı yaptık, dile getirdik. Bu hafta içerisinde geriye dönük ödemelerin de yapılacağı, HP’nin yaratmış olduğu ek ödemeyi de bize yapacaklarını ifade ettiler. Biz henüz daha maaşları ödeyemedik, katkı payını bekliyoruz. Salı ya da Çarşamba günü ödeme yapabileceğimizi düşünüyoruz. Belediyeler zor durumda. Yatırım ekstra ödemeler hariç çalışanların maaşları şu anda bize net yüzde 56’lık bir yük getirdi. Bu da 1 milyon ek külfet demek. Bu sadece maaşlar için. Belediyelerin gideri sadece maaş değil, akaryakıt giderimiz de ciddi boyutta. 2018 Temmuz ayında 70 bin TL olan akaryakıt giderimiz, 2022 Temmuz ayında 410 bin TL’ye çıktı. Araç tamir giderleri 80 binlerden 160 binlere çıktı. Hizmet giderlerimiz arttı ama gelirlerimiz aynı kaldı.”
Yenierenköy Belediye Başkanı (Vekalet) Kufi Tolga 
“Vekaleten geldiğim süre olan 5 ay boyunca maaşları belediyenin kendi öz kaynaklarından ödedim. 840 bin TL olan katkı payımız borca kesildi. Yüzde 56’lık artışla Yenierenköy Belediyesi bu maaşları kesinlikle ödeyemez. Eğer ki istifa eden eski Maliye Bakanı Sunat Atun’un açıkladığı gibi, hükümetin kamu ve emeklilerden yapacağını açıkladığı kesintilere bulduğu kaynağın; belediyelere yapacak olduğu katkı paylarından karşıladığı doğru ise biz eyleme gideceğiz. Çalışanlarımızın maaşını henüz daha veremedik, katkı paylarını bekliyoruz, katkı payını henüz alamadık. Daha alamadığımız geçmiş döneme ait katkı paylarımız da duruyor.  Geçen ay maaş ödemelerimizin gideri 1 milyon 80 bin TL’ydi, bu ay gelen HP oranıyla 1 milyon 600 bin TL oldu. Yani ortada 500-600 bin TL’lik bir fark yani külfet var. Devlet belediyelere hakkı olan katkı payını verse hiçbir belediye borç batağına düşmezdi. Devlet bize hakkımızı vermezse bu iş devam edemez. Bir de üzerine gelirlerimiz artmazken, giderlerimiz sürekli artıyor.”
Mehmetçik Belediyesi Başkanı Cemil Sarıçizmeli:
“Maaşlarımızı artışlı olarak ödedik. Asgari ücret üzerinden maaş alan çalışanlarımızı da gerekli artış kapsamına alarak ödemelerini yaptık. Ancak şu anda devlet katkısı ve maaş ödemelerimiz arasında yüzde 50’yi geçen ciddi bir açık var. Maaş ödemelerimizde gelen HP artışı ile birlikte 1 milyon 300 bin TL’lik bir ek artış söz konusu. Belediyeler Yasası hala güncellenmedi. Gelirlerimizi artıramıyoruz, giderlerimiz ise sürekli artıyor. Bu açık sürekli artıyor. Gelir-Gider dengemiz darmadağın. Belediye hizmetlerimizde yakıt giderlerimiz dört katına çıktı. Haziran katkısını aldık, biz bu ay bir şekilde ayarlayarak çalışanlarımıza ödememizi yaptık, ama bu kaç ay daha gider bielmiyorum. Eminim birçok belediye bu maaşları ödeyemeyecek. Belediyeler devlet eliyle batırılıyor. Devlet yerel gelirlerden ön görüsünün çok üzerinde gelir elde ediyor. Bu durum uzun süredir öyle 9 milyar öngörülen yerel gelirler 12 milyar olarak gerçekleşti ancak bu aradaki fazla farktan belediyelere hiçbir ödeme yapılmıyor. Maaşların belediyelere getirmiş olduğu ek külfet çok ciddi boyutta, bu açığı belediyelerin öz kaynakla kapatması zor.”
Yeniboğaziçi Belediyesi Başkanı Mustafa Zurnacılar:
“Yeniboğaziçi Belediyesi olarak maaş ödemesini bugün yapacağız. Biz belediyeler olarak kamunun gerisindeyiz alacaklarımızı kamudan sonra kaynak kalırsa alıyoruz. Belediyelere verilen katkı ödemelerinde ciddi sorunlar var. Nüfusa göre katkı düzenlemesi de gerçekle bağdaşmıyor. On yıldır sayım yapılmıyor. Yeniboğaziçi’nin nüfusu on yıl öncesine göre şu anda dört kat arttı. 6 binlerde olan nüfusumuz şu anda 25 binlere ulaştı. Personelimiz yetersiz biz de hizmetler aksamasın diye bayram, tatil demeden vardiya usulü çalışıyoruz. Katkı payımız 6 bin nüfus üzerinden Cuma günü yattı, yüzde 56’lık oranın yaratacağı farkın da Çarşamba günü verileceği söylendi ama biz 25 binlik bir nüfusa hizmet veriyoruz, gelirlerimiz ile giderlerimiz de doğal olarak birbirini karşılamıyor. Belediyelere bu hafta içerisinde artışlı kısmı yatıracaklarını söylediler. Bu ay bir şekilde belki maaşlar ödenir ama bir dahaki aylar için hiçbir belediye maaş ödemesi yapamayacak. Biz turizm bölgesiyiz, ben turizme yönelik katkı anlamında dışarıdan da hizmet alımları yapıyorum, kadrolu çalışanların yanında birçok başka çalışanımız da mevcut.  Kendi öz kaynaklarımızı zorlayıp bu ay maaş ödemesini yapmaya çalışacağız. Akaryakıt, elektik girdilerimiz sürekli artıyor. Bu da hizmetlerimize yansıyor. Katkı payları yatırılmazsa önümüzdeki aydan itibaren maaş ödemeleri yapılmayacak duruma gelecek. Vatandaşlardan vergi toplayamıyoruz. Onlara da yüklenmek doğru değil. Bu ekonomik krizde vatandaşın üzerine giderek, onlara yüklenmek ne kadar doğru olur bilemiyorum.” 
Esentepe Belediyesi Başkanı Cemal Erdoğan:
“Maaşları henüz ödeyemedik. Cumaya kadar ödemeyi umuyoruz. Belediyelere katkı paylarını gerektiği gibi vermezlerse bu son yüzde 56’lık artışla birlikte hiçbir belediye maaş ödeyemeyecek. Sadece belediyeler değil, hükümet de bu artış oranıyla maaş ödeyemeyecek durumda şu anda. Her maaş ödemesinde bir kurumu borçlandıracak. Ondan alıp, bunu ödeyecek. Bu yüzde 56’lık HP artışı maaş ödemelerinde ciddi sıkıntı yaratacak. Maliye eski Bakanı Sunat Atun’un ‘maaş kesintilerinin iptalinin kaynağının, belediyelere yapılacak katkının geciktirilerek yaratıldığı’ açıklaması da düşündürücüdür. Demek ki hükümetin amacı belediyelere hak edişini vermeyerek, belediyeleri itibarsızlaştırmaktır.” 
Güzelyurt Belediyesi Başkanı Mahmut Özçınar:
“Maaşları ödedik. Geriye dönük katkılar da ödeniyor. Maaş ödemelerimiz tahminin kesin olmamakla birlikte 2 milyon 300 bin TL’den yüzde 56,76’lık artışla birlikte 4 milyon TL’ye çıktı.”
Değirmenlik Belediyesi Ali Karavezirler:
“Devletten katkı payını aldık ancak aldığımızla ödeyeceğimiz arasında fark var. Maaşlarımızı bu ay ödedik ama ilerleyen aylarda katkı payları alamaz veya Belediyeler Yasası revize dilmezse maaş ödemelerinde ciddi sıkıntı yaşanacak. Yasanın bir an evvel geçmesi gerekiyor.”