Çiğdem AYDIN
Maliye Bakanı Olgun Amcaoğlu, Diyalog’a yaptığı açıklamada, pandemi nedeniyle Nisan ayındaki gelirlerin yüzde 57 oranında gerilediğini, Mayıs’ta bu rakamın yüzde 21’e, Haziran’da ise yüzde 10’a gerilediğini söyledi. Amcaoğlu “Peki bu iyileşme nasıl oldu?” şeklindeki bir soruya “Turizm sıfır faaliyet gösteriyor, yüksek öğretimde öğrenci yok. Nasıl oldu da gelir kaybı yüzde 10’a geriledi?. Bunun sebebini bizler de merak ediyoruz ve araştırma yapıyoruz” dedi.
“Bunun nedeni başta sınır kapılarının kısıtlı açık olması ve paranın ülke içinde dönmesi gibi görülüyor. Bu ülkeden normalde ne kadar para dışarıya çıkıyordu ki içerde kalınca rakamlar bu şekilde gelişti?” diyen Amcaoğlu, 2020 yılı içinde kamu çalışanlarına hayat pahalılığı ödeneğinin verilmeyeceğini, bu konuda Bakanlar Kurulu’na öneri götüreceğini söyledi.
Amcaoğlu sorularımızı şöyle yanıtladı:
Soru: Coronavirüs sürecinde devlet gelirlerinde gerileme oldu mu?
Amcaoğlu: Nisan ayında gelirlerde yüzde 57 oranında azalma oldu. Mayıs ayındaki gerileme yüzde 21 ve Haziran’da ise yüzde 10 civarında gerçekleşti.
Temmuz ayındaki beklentilerimiz çok daha yüksek. Biz bu süreç içinde ülkenin sıcak paraya olan ihtiyacını giderme adına haziran ayının içerisinde banka ve sigorta işlemleri vergisi mükellefiyetleri, GSM operatörlerinin gelir ve kurumlar vergisi değişiklikleri ile yaklaşık 36 milyon TL, otomotiv sektöründeki katma değer vergisindeki değişiklikle de 26 milyon TL’lik bir ekstra bir gelir elde ettik.
Bunları elde ederken de ülke insanının alım gücünü etkileyecek herhangi bir girişim yapmadık.
Soru: İki ekonomik paket açıkladınız, üçüncü bir paket olacak mı?
Amcaoğlu: Evet olacak. Üçüncü ekonomik paketin hazırlıkları tamamdır. İlerleyen günlerde Başbakan açıklayacak. Üçüncü pakette özellikle reel sektörün desteklenmesi için önemli maddeler var. Yıllık bir milyar dolar gelir elde ettiğimiz turizm, yükseköğretim gibi sektörlerin rahatlatılması için bir takım maddeler yer alıyor.
Soru: Üçüncü ekonomik pakette kesinleşen maddeler var mı? Varsa nelerdir?
Amcaoğlu: Öncelikle turizm sektörü ve reel sektörde yıl sonuna kadar bin 500 TL civarında maaş desteği olacak. Sosyal sigorta primlerinin yatırılması gereken 7 aylık bölümü için yüzde 75’lik teşvik ve turizm, tarım, sanayi ve yükseköğretimde harcanan elektrik enerjisinin kilovat başına 10 kuruş olan teşvikin 25 kuruşa çıkarılması kararlaştırıldı.
Tabi ki bunları planlarken de Türkiye Cumhuriyeti ile yapılan mali iş birliği protokolünün çok büyük önemi vardır. Sosyal sigortalar kurumuna yüzde 75 desteğin maliyeti 306 milyon TL’dir. Elektrik teşvikinin maliyeti 25 milyon TL, maaş desteğinin ki tam anlamıyla daha netleşmedi yaklaşık aylık olarak 25-30 milyonluk bir meblağa tekabül ediyor. Bu da bize yıl sonuna kadar 150 milyon TL’ye ihtiyacımız olacağını gösteriyor.
Soru: Bahsetmiş olduğunuz 150 milyon TL’lik kaynağı nereden bulacaksınız?
Amcaoğlu: Aylık yerel kaynaklardan toplayacağız, kalanı da her ay için Türkiye Cumhuriyeti’nden alacağız.
Mart’ta 381 milyon, Nisan’da 288 milyon, Mayıs’ta 270 milyon, Haziran’da 550 milyon TL mahalli gelir elde edildi. Turizm çok az faaliyet gösteriyor, yükseköğretim yok nasıl oldu da mahalli gelirlerdeki gerçekleşmeler 57’lerden başlayıp, 21’lere, 10’lara geriledi. Bunun nedenini araştırıyoruz. Bunların nedeni başta kapıların kısıtlı açık olması ve paranın ülke içinde dönmesi gibi görülüyor. Araştırıyoruz bu ülkeden normalde ne kadar para dışarıya çıkıyordu ki içerde kalınca rakamlar bu şekilde oldu.
Soru: Turizm konusunda özellikle Kıbrıs Türk Seyahat Acenteleri Birliği Mart ayından beri tek bir bilet kesemedi. Açık ama kapalı bir sektör ne olacak?
Amcaoğlu: Evet biliyoruz bundan sonraki süreçte de ne yapacakları meçhul. Onların da 600 kişilik bir çalışanı var. Bizler onları Ocak ayına kadar taşımak zorundayız. Çalışma yapılıyor bittiği zaman Temmuz’dan Ocak ayına kadar sosyal sigorta primlerine yüzde 75, turizm sektörüne bin 500 TL yıl sonuna kadar maaş desteği verilecek. Harcanacak elektriğe kilovat başına 25 kuruş destek de verilecek. Turizm sektörü çalışanları derken otel ve casino çalışanlarını ayırmıyoruz hepsi dahil vatandaş olup olmadıkları da önemli değil. Üçüncü pakette bunlar vardır.
Soru: Kamu sektöründe kesilen maaşlar vardı? Geri ödemeler tamamlandı mı?
Amcaoğlu: Mart ayında yapılan kesinti geçen ay ödendi ve 64 milyon TL’ye tekabül etti.
Her ayın yapılan kesintileri ödüyoruz. Bu yıl hayat pahalılığı konusunda Bakanlar Kuruluna önerge vererek ödeyemeyeceğimizi söylemek durumundayım.
Bundan sonraki 6 aylık sürede hayat pahalılığı Bakanlar Kurulu’nda onaylanırsa dondurulacak.
150 milyonluk bir paraya ihtiyaç olacaktı biz bunu reel sektör ve işsizliği önlemek için kullanacağız. Engelliler ve sosyal yardım alanlara bu ay sonu 2.33 hayat pahalılığı aktarılacak, buna emekliler de dahil. Altı aylık dönemde maliyeden bu ödemeler için 80 milyon TL çıkacak. Ama hayat pahalılığını dondurduk yıl sonuna kadar da uzatacağız. Hayat pahalılığının dondurursak bu işin toplam maliyeti 80 milyon TL olur. Dondurmazsak 150-200 milyon TL’ye çıkar.
Soru: Kamudaki araç sayısı nedir? RHA plakalı araçların devlete olan masrafı ne kadardır?
Amcaoğlu: Ben şu anda RHA plakalı araçların toplam sayısını bilmiyorum. Bildiğim tüm Bakanlıkların kendilerine ait bütçeleri ve kamu araçları ile ilgili gider kalemleri vardır. Sigorta bedelleri ihale edilir, tümü için aynı uygulama vardır. Toplu yapılır sigortalama ve ihale ile yapılır. Devlet araçlarına seyrüsefer ücreti de alınmıyor. Kısa bir süre sonra araç takip sitemi, ihalesi olacak ve RHA plakalı araçlar takip sistemi takılacak takip altında olacak.
