Rahme ÇİFTÇİOĞLU

İskân Komitesi Başkanı Yonca Dayıoğlu, İçişleri Bakanlığı’nın İskân Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası’nın günün ihtiyaçlarını karşılamayan noktalarıyla ilgili düzenleme yapmak üzere adım attığını açıkladı.
Dayıoğlu, “İskân Komitesi üyelerinin uygulama sırasında karşılaştığı ve yürürlükteki yasal düzenlemeyle çözülemeyen sorunların ve çözümlerinin tespitinin ardından yasa değişikliği taslağı hazırlanacak” dedi.
İskân Komitesi’nin Başkanı Avukat Yonca Dayıoğlu, Türk Ajansı Kıbrıs’a (T.A.K.) konuştu, çalışmalarını anlattı. Dayıoğlu, Kıbrıs’ta 1974’ten sonraki koşullarda vatandaşların iskân ve rehabilite edilmesi, konut, iş yeri ve tarımsal arazilere ulaştırılması için hazırlanan ve 1977’de yürürlüğe giren İskân Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası’nı da değerlendirdi.
Yonca Dayıoğlu, “Bugüne kadar 12 milyar civarında eşdeğer puanı kullanıldı ve henüz kullanılmayan 5 milyar civarında da eşdeğer puanı var” açıklamasında bulundu.
Kamunun işleyişiyle ilgili değerlendirmede de bulunan Dayıoğlu, “Kamu çok eleştiriliyor ama yaşadığımız sadece kamu rehaveti değil. Mali ve teknik imkânsızlıklar yanında teknik personel eksikliği de var” dedi.

Komite çalışmaları devam ediyor
İskân Komitesi Başkanı Yonca Dayıoğlu, ilk olarak komitenin çalışmaları hakkında bilgi verdi.
Dayıoğlu, “Geçmişte bizim görevlerimizi yerine getiren ve 20 civarında üyeden oluşan komisyonlar ve encümen vardı. 2014’teki yasal değişiklikle, komisyonlar ve encümen ekonomik tedbir maksatlı kaldırılarak, 6 üyeden oluşan İskân Komitesi kuruldu” dedi.
Komite çalışmaları düzenli bir şekilde devam ettiğini kaydeden Dayıoğlu, “İskân Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası tahtında eşdeğercilerin ve diğer yasal hak sahiplerinin dosyalarını çalışıyor ve sonuçlandırıyoruz.  Yine rezerv kaynak olan konut ve işyerlerinin kiralama işlemlerini yapıyoruz” ifadesini kullandı. 
Seçim yasakları, hükümet veya görev değişikliği olmaması durumunda komitenin 1 yılda yaklaşık bin küsur işlem yaptığını belirten Yonca Dayıoğlu, “Dosya sahipleriyle birebir görüşüyor, yoğun çalışıyoruz. Yasanın elverdiği ölçüde sorunlarını çözmeye çalışıyoruz.” şeklinde konuştu.
Komitenin kitabet ve teknik işlerini İskan ve Rehabilitasyon Dairesi personelinin yürüttüğünü, ilgili araştırmaların da bu daire tarafından sürdürüldüğünü söyleyen Dayıoğlu, “Yaptığımız işin doğru sonuçlanması için yerinde görülerek rapor hazırlanması ve farklı dairelerden görüşler alınması şart” dedi.
Kıbrıs’ta 1974’ten sonraki koşullarda vatandaşların iskân ve rehabilite edilmesi, konut, iş yeri ve tarımsal arazilere ulaştırılması için hazırlanan, 1977’de yürürlüğe giren yasanın oldukça eski olduğunu, tadilatlara rağmen yasada günün ihtiyaçlarını karşılamayan noktalar bulunduğu belirten Dayıoğlu, “Günün ihtiyaçlarını karşılamadığı gibi yasa sorunlu dosyaların birikmesine de yol açıyor” değerlendirmesinde bulundu.
Yonca Dayıoğlu, İçişleri Bakanlığı’nın yasa değişikliği için ilk adımı attığını kaydederek, “İskan Komitesi üyelerinin uygulama sırasında karşılaştığı ve yürürlükteki yasal düzenlemeyle çözülemeyen sorunların ve çözümlerinin tespitinin ardından yasa değişikliği taslağı hazırlanacak” dedi.

Yaşadığımız sadece kamu rehaveti değil
Çalışmalar sırasında karşılaştıkları bazı sıkıntılardan da söz eden Yonca Dayıoğlu,şunları söyledi: “Personel ne kadar çok olursa, o kadar hızlı çalışırız. Şu anda bu hızı bize sağlayacak sayıda personelimiz var dersek doğru olmaz. İskândaki tecrübeli personelin çoğu emekli oluyor, olmaya da devam edecek. Bu durum kurumsal hafızanın aktarılması noktasında da sıkıntılara neden olabiliyor. Ama maalesef bu sorun genel, sadece burası için geçerli değil.” 
Kamu çok eleştirildiğini kaydeden Dayıoğlu, “Evet, kamu yavaş işliyor… Verimli çalışma konusunda sıkıntılar var ama bu tek bacaklı bir sorun değil. Teknik ve mali imkânsızlıklar yanında teknik personel eksikliği de var. Yaşadığımız sadece kamu rehaveti değil. Çok fazla prosedür de var. Bazı hallerde işimiz kolay olmuyor ama çok çalışan, zamanını bir şeyleri yoluna koymaya harcayan birçok kamu görevlisi de var” dedi.
Olumlu gelişmelerle bazı işlemlerin hızlandığını da belirten Dayıoğlu, “Artık yazışmaları elektronik ortamda yapıyoruz. Eskiden yazışmalar postayla gönderildiğinden, evrakın yerine ulaşması için günlerce beklenirdi.  Artık böyle olmuyor” şeklinde konuştu.

Eşdeğer ve mücahit puanları
Bir soru üzerine, yaklaşık 20 yıldır eşdeğer ve mücahit puanlarıyla ilgili kaynak paketi açılmadığını belirten Dayıoğlu, şunları da ekledi:
“Eşdeğer puanları yürürlükte midir? Evet yürürlüktedir. Peki, biz bu puanları ne yapıyoruz? Hak sahiplerinin mevcut dosyalarının sonuçlandırılmasında kullanıyoruz. Bazı kişilerin ellerinde dosyalarındaki işlemler bittikten sonra artan puanları vardır veya dosyaları tamamladığında artacak puanları olacaktır… Kaynak paketleri bu puanların kullandırılabilmesi maksadıyla açılıyordu. Puan sahipleri ellerindeki puanlarıyla kaynak paketlerinde ilan edilen taşınmazlara müracaat ediyor,  yasal değerlendirme neticesinde uygun olan müracaatın mülkiyete yönelik işlemleri yapılıyordu. Yürürlükteki yasaya göre kaynak paketi açılmadan yeni bir kaynağın verilmesi mümkün değildir. Kaynak paketi açılması konusu paydaşların bir araya gelerek karar vermesini gerektiren uluslararası ve siyasi boyutu da olan bir konudur. Kaynak paketi açılması kararı İskân Komitesi’nin yetkileri arasında değil. Komite bu noktada uygulayıcıdır.  Kaynak paketi açılacak mı açılmayacak mı sorusuna günün şartlarına göre net bir cevap veremeyiz. Bizim Kıbrıs sorunu gibi bir gerçeğimiz var ve hayatımızdaki birçok şey ve iskân da buna bağlı.”
41/1977 sayılı İskân Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası tahtında, kişilerin Güney’de bıraktıkları malları karşılığında eşdeğer puanlarının verildiği de anımsatan Yonca Dayıoğlu, halen kullanılacak olan 5 milyar civarı eşdeğer puanı olduğunu söyledi.
Dayıoğlu, “12 milyar civarında da eşdeğer puanı kullanıldı. Kişiler hak sahiplikleri ile bağlantılı olarak bu puanlarla arsa, tarla, iş yeri, konut aldı ” dedi.
Mücahitlik hizmetleri karşılığında mevzuat gereğince verilen mücahitlik puanlarının çok uzun süre eşdeğer puanı gibi kullanıldığını, kaynak paketlerinde de işlem gördüğü zamanlar olduğunu belirten Dayıoğlu şunları ekledi:
 “2014’teki yasal değişiklikle yasa kapsamındaki işlemlerde öncelikle eşdeğer puanlarının kullanılmasına yönelik düzenlemeler getirildi. Bu,  mücahit puanlarının değeri yoktur ve artık hiç kullanılmıyor demek değildir. Bazı hallerde bu puanlar yine kullanabiliyor. Elinde mücahit puanı olan bir kişi gelse ne yaparız? diye sorarsanız. Hak sahibi olup, bu hak sahipliliği neticesinde henüz sonuçlanmamış dosyaları bulunan kişilere mücahit puanlarını mevcut dosyalarında kullandırabiliyoruz.”

Komitenin üyeleri
Yonca Dayıoğlu’nun, 2014’ten beri başkanlığını yürüttüğü komitenin şu anki üyeleri şöyle:
“Başkan Vekili, İçişleri Bakanlığı Genel Koordinatörü Evin Unutmaz; üyeler, Plan Proje Müdürü Mazlum Kortaş; İskan ve Rehabilitasyon Dairesi Müdürü Fezile Gür; Şehir Planlama Dairesi Müdürü Türkmen Yiğitcan; Tapu ve Kadastro Dairesi Müdürü Arif Ozankaya.”