Röportaj: Eylül UZEL
Gülşah Sanver Manavoğlu: Ekonomik sıkıntıların arttığı bir yıl oldu
Eski milletvekillerinden, iş insanı Gülşah Sanver Manavoğlu, 2024’ün ekonomik sıkıntıların arttığı bir yıl olduğunu belirterek, 2025’te kamuda verimliliğin artması dileğinde bulundu.
Soru: 2024 yılında sizin için unutulmaz olaylar nelerdir?.
Manavoğlu: 2024 senesinde özellikle yapay zeka konusunda bizlere ulaşan uygulamalar ve yaşadığımız deneyimler, yapay zekayla haşır neşir olmaya başlamamız benim için unutulmaz olacak. Sanayi devriminden sonra insanlığın yeni bir dönüm noktasının başlangıcını 2024 senesi olarak hatırlayacağız.
2024 senesinde ekonomik sıkıntıların daha çok hissedilmesi, masraflardaki artışın ve gelirlerdeki azalışın ekonomik ortamı sıkıntıya sokmasıyla birlikte yüksek faizin ve enflasyonunda etkisiyle fiyatlarda ciddi artışlar olmuştur. Böylelikle sıcak para akışının da sekteye uğraması bizleri üzmüştür. Bir miktar da olsa Kıbrıs sorununun çözümü ile alakalı kımıldanma ve tekrardan gayrı resmi bazı görüşmelere başlanması memnuniyet vericidir.
Soru: 2025’ten beklentileriniz nedir?
Manavoğlu: Akdeniz’deki enerji kaynaklarıyla alakalı gelişmelerin Kıbrıs konusunda lehimize açılımlar getirmesi ve sürece dahil olduğumuz yeni işbirliklerine gidilmesi 2025’ten beklentimdir. 2025’te ülke yöneticilerinin kamuda verimliliği artıracak, halka hizmeti kolaylaştıracak düzenlemelere öncelik vermeleri gerekir. Ayrıca kayıtlılığı sağlamak için işlemlerde kolaylığa gitmeleri ve aracıları ortadan kaldıran kayıt işlemlerinin önünü açmalıdırlar.
********
Mehmet Kıral: Kontrolsüz nüfus akışı ve suçlardaki artışlar üzücü
Turizm sektörünün önemli simlerinden Mehmet Kıral, Kuzey Kıbrıs’a kontrolsüz nüfus akışının 2024 yılında devam ettiğini ve ülkede birçok sorunun yaşandığını belirterek, üzüntüsünü sile getirdi.
Kıral, yeni yılda yeni kara kapılarının açılması gerektiğini söyledi.
Soru: 2024 yılında sizin için unutulmaz olaylar nelerdir?
Kıral: Ülke dışında özlellikle Filistin halkının, çoluk çocuk, kadın demeden uğramış olduğu katliam ve dünyanın, özellikle Avrupa Birliği’nin bu soykırıma seyirci kalması son derece üzücüdür.
İkinci önemli olay ise, Güney Kıbrıs’ın güven artırıcı önlemler yerine silahlanmaya ve birçok yabancı ülke ile stratejik savunma işbirliği adı altında KKTC ve Türkiye’ye yönelik düşmanca girişimleri son derece tehlikeli görülmektedir.
Kontrolsüz nüfus artışı ülkeyi etkiledi
Ülke içerisinde ise; ülkeye kontrolsüz, kaçak ve/veya yanlış protokollerle sokulan üçüncü uyruklular özellikle Afrika kökenli olanlar KKTC’de büyük sorunlar yaratmış ve suç oranlarında patlamaya neden olmuştur. Küçük bir kesim bu insan kaçakçılığından büyük rantlar sağlarken bunun bedelini halk ödemiş ve maalesef hala daha ödemektedir. Yapılan değerlendirmelerde halen ülkemizde bu şekilde kaçak veya usulsüz veya yanlış kabullerle giriş yapanların sayısı yüz binin üzerindedir. Bu büyük bir yanlışlıktır ve büyük bir tehlikedir. Beklentimiz 2025 yılında bu kaçak nüfusun süratle tesbit edilerek deport edilmesidir. Getirilen işçilerin barınma dahil yiyecek içecek ve diğer ihtiyaçları da işveren tarafından karşılanmalı ve yine dönüş masrafları da (deport halinde) işverene ait olmalıdır.
Enflasyon tüm sektörleri zorladı
Ülkemizin diğer önemli sorunlarından biri de enflasyon ve pahalılıktır. 2024 yılında pahalılık dar gelirli kesimi ciddi bir şekilde sıkıntıya sokmuştur. 2024 yılında hayat pahalılığı ile döviz kurları arasındaki dengesizlik turizmi çok olumsuz şekilde etkilemiştir. Turizmde giderler artmış gelirler düşmüştür. Bu nedenlerden birçok küçük ölçekli turizm otelleri kapatmak zorunda kalmıştır. Aynı nedenlerle bu ekonomik dengesizlik yerel alış verişin Güney’e kaymasına neden olmuştur.
Soru: 2025 yılında beklentileriniz nedir?
Kıral: Öncelikle daha düzgün radikal bir siyasi rejime geçilmesidir. Başkanlık sistemi dahil birçok radikal siyasi kararların ve yasaların düzenlenmesidir.
Mesela; Başbakan ve yardımcısı dışında tüm bakanların teknotrat, iş bilen insanlardan oluşması,
Sendikaların yeni düzenlemelerle en çok iki veya üçe indirilmesi,
Halen sayısız miktarlada olan dernek ve kurumaların sayısının azaltılması,
Kutlama ve törenlerin azaltılması,
Seçim sisteminin yeniden düzenlenmesi, karma oyun kaldırılması, barajın yükseltilmesi,
Bölge milletvekilliğinin kaldırılarak her vekilin KKTC vekili olması beklentilerim arasındadır.
Yeni kapılar açılmalı
Ayrıca Güney Kıbrıs’la ve dış ülkelerle ilişkilerimizin yoğunlaştırılması. Görüşümüz ve beklentilerimiz iki devletli bir çözüm ise yine bu doğrultuda her vesileyle görüşme ve yakınlaşma sağlayacak şekilde yoğun temas sağlanması şarttır. Yeni kapıların süratle açılması, özellikle Çağlayan (Mağusa Kapısı) ve Haspolat kapılarının açılması için ivedi temasların başlaması elzemdir.
Yara alan turizm iyileştirilmeli
Turizmimiz yara almıştır. Bunun sebepleri bilinmektedir. Bu nedenle 2025’de hava ulaşımının ucuzlatılması, charter seferlerle turist taşımacılığına teşvik verilmesi, otellerin sıkıntılarının incelenerek çare üretilmesi şarttır. Ercan Havalimanı’nın charter seferlerle takviye edilerek Larnaka Havalimanına bağımlılıktan kurtulmak son derece önemlidir. Bugün geldiğimiz bu aşamada Avrupa turist trafiği (çok azalmış olsa da…) tamamen Larnaka Havalimanına mahkum bırakılmıştır. Bu da kabul edilebilinecek ve sürdürülebilecek bir durum değildir. Kuzey Kıbrıs Havayolları süratle kurulmalıdır. Kurulacak bu yeni devlet destekli havayollarında THY de muhakkak ortak yapılmalıdır.
****
Firdevs Uğuz: Şampiyon meleklerin üzüntüsünü yaşadık
Ülkemizin tanınmış doktorlarından Firdevs Uğuz, 2024 yılında yaşanan olaylardan söz ederken, Şampiyon Melekler’in kaybından duyduğu üzüntüyü dile getirdi. Uğuz; yeni yılda eğitim ve sağlığa daha fazla önem verilmesini istedi.
Soru: 2024 yılında sizin için unutulmaz olaylar nelerdir?.
Uğuz: Elbette ki depremde kaybettiğimiz şampiyon melekler beni çok derinden yaraladı. Sosyal medyadaki paylaşımlar bile beni çok yaralıyor. Ailelerine sabırlar dilerim, ışıklar içinde uyusunlar.
Bir diğer olay ise sahte diploma meselesi var. Tanınmamış bir ülke olmamıza rağmen yabancı basında bu şekilde ülkemizden söz edilmesi utanç verici.
Soru: 2025 yılında beklentileriniz nedir?
Uğuz: Yolların ışıklandırılması, yolların düzeltilmesi.
Ayrıca en önemli 2 kurum olan sağlık ve eğitime destek verilmesi. Hastaneler ve okullar yapılması, donanımlı personellerin bu sahalarda hizmet vermesi.
Yarın: Göksel Saydam, Ahmet Karavelioğlu, Hasan Özbaflı
