Bakanlar Kurulu, döviz dalgalanmasına karşı birtakım tedbir, piyasayı rahatlatmak için de bazı kararlar aldı. Bakanlar Kurulu’nun 6 buçuk saat süren toplantısının ardından Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay, kararları açıkladı.
Kudret Özersay, öncelikle ve esasen dövizde yaşanan dalgalanmalar çerçevesinde ülke ekonomisinin ve vatandaşların olumsuz etkilenmesi dikkate alarak kararlar alındığını kaydetti. Özersay, bunları 10 maddede sıraladı.
İthal ürünler için kur sabitlenecek
Özersay ithal ürünlerde döviz dalgalanmasıyla yaşanan fiyat artışının kontrol edilebilmesi için bir düzenleme yaptıklarını söyleyerek şunu aktardı:
“İthal edilen malların ülkeye girişindeki kur esas alınacak. Eğer, ithal ürün piyasaya sunulacağında kur daha düşükse, daha düşük kurdan piyasaya sunulmasına olanak sağlanacak. Yani ithal malın ülkeye girdiği tarihteki döviz kuru esas olacak, sonradan kurda düşüş olursa bu düşük kur esas alınacak.”
Limanlarda verilen hizmetler karşılığında dövize endeksli olarak alınan harç ve vergilerde döviz kuru sabitlemesi yoluna gidileceğini belirten Özersay, kararı Bakanlar Kurulu’nun ürettiğini ancak döviz kurunun ne olacağının ilgili bir komisyonda üretilecek kararla belirleneceğini dile getirdi.
Pul vergisi kaldırılacak
Bazı bankacılık hizmetlerinde pul vergisinin kaldırılacağını açıklayan Özersay, kararı şöyle açıkladı:
“Bankalardan döviz borçlanan kişilerin borcun vadesini uzattığında veya taksitlerini düzenlediğinde senet yenilenmesi söz konusu oluyor. Bu işlemde normal şartlarda pul parası alınıyor. Bu durumdaki kişilerden söz konusu işlemler için pul parası alınmayacak. Türk Lirası borcu olanlar için de aynı uygulama yapılacak. Türk Lirası borcu olan, bunu ödemekte zorlanan, vadesini veya taksitlerinin miktarını yeniden düzenleme yoluna gidecek kişilerden pul parası alınmayacak. Döviz borcunu TL borcuna çevirmek isteyen vatandaşlar da pul harcı ödemeyecek. Bakanlar Kurulu, Kobilere bankalar aracılığıyla verilen faiz destekli kredilerde hem krediyi kullanandan hem de krediyi kullandırandan alınan pul vergisinin de kaldırma kararı aldı.”
Türk Lirası borçlanmaya teşvik için…
Özersay, bankaların döviz olarak Merkez Bankası’nda tutmak zorunda oldukları munzam karşılıkları yüzde 20 oranında Türk Lirası olarak kullanabilmelerine olanak sağlayacak bir karar aldıklarını da belirterek, “Bu, özellikle döviz yerine Türk Lirası olarak borçlanmaya teşvik edecek bir tedbir olarak yürürlüğe konulacak” dedi.
Kira sözleşmelerinden alınan vergi uygulamasında Türk Lirası cinsinden olan sözleşmelere daha düşük vergi uygulama kararı aldıklarını da açıklayan Özersay, “Bu karar Türk Lirası ile kiralama uygulamasını özendirme, teşvik etme için alındı” dedi.
Devlet arazilerinde kolaylık
Devletin kiraladığı arazilerde kur sabitleme yoluna da gideceklerini belirten Özersay, şunları kaydetti:
“Aralık 2018’e kadar olan kiralamalar ve sözleşmeler için 1 Ocak 2018 tarihindeki kur esas alınarak değerlendirme yapılacak. Hâlihazırda eğer 2018 yılının kira bedelini bireyler ödedilerse o zaman 1 Ocak 2018’deki kur esas alınarak yapılacak hesaplamayla kişinin aleyhine olacak şekilde bir fark oluyorsa bu fark kendilerine geri ödenecek.
Vakıf malları
Özersay, “Bakanlar Kurulu sadece devletin kiraladığı arazilerde değil vakıflar tarafından kiralanan arazi, dükkân ve konutlarda da kur sabitleme uygulamasını yürürlüğe koyma yönünde siyasi bir karar üretti” dedi. Özersay, Bakanlar Kurulu’nun bu konuda siyasi karar ürettiğini ancak kararın Vakıflar Yönetim Kurulu tarafından alınacağını da anımsattı.
Trafo katkı payı TL üzerinden hesaplanacak
Kudret Özersay, Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu (Kıb-Tek) tarafından alınan trafo katkı payının Türk Lirası üzerinden hesaplanacağını belirterek, “Bugüne kadar döviz üzerinden bir hesaplama yapılıyordu ve vatandaşların bu yönde şikâyeti vardı. Döviz dalgalanmasıyla vatandaş çok daha olumsuz etkileniyordu. Onun için bu yönde adım atılacak” dedi.
Özersay, bu kararın tam olarak nasıl uygulanacağına Kıb-Tek yönetim kurulunun karar vereceğini söyledi.
Yüzde 10 avans yüzde 70’e çıkacak
Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay, devlet ihalelerinde teminat mektubu karşılığı yüzde 10 avans uygulamasını yüzde 70’e çıkarma yönünde bir karar alındığını belirterek, “Bu da döviz bağlamında yaşanan sıkıntıyı piyasada bir miktar rahatlatacak uygulama olarak devreye konmuştur” şeklinde konuştu.
Türkiye ile ticaret
Türkiye ile KKTC arasında yapılan ticarette döviz yerine Türk Lirasının esas alınmasını sağlamak üzere Türkiye’de ekonomiden sorumlu yetkililerinin TC hükümetinin ilgili bakanlarıyla doğrudan görüşme yapmaları ve sonuç almaları yönünde karar üretildiğini söyledi.
Bet ofisler
Özersay, diğer konularla ilgili de kararlar aldıklarını belirterek, bunları da açıkladı.
Bet ofislerinin açılması ve işletilmesi yönteminde bazı değişiklikler yapıldığını belirten Özersay, “Bet ofislerinin lisans bedellerini artırma kararı aldık. Ayrıca buraların açılmasına ve işletilmesine ilişkin kurallarda da bazı değişiklikler yaptık” dedi. Bu konudaki detaylı açıklamanın önümüzdeki günlerde yapılacağını da belirten Özersay, Bakanlar Kurulu’nun bet ofislerle ilgili aldığı kararla bet ofislerinin sayısını azaltılması sonucunu doğuracağını söyledi.
İskele Yasası
İskeleler Yasası altında denizde iskele yapılmasına ilişkin koşulların yeniden belirlendiğini aktaran Özersay, Ulaştırma Bakanlığı tarafından hazırlanan ve Bakanlar Kurulu gündemine getirilen koşulların onaylandığını dile getirdi.
“Yasal boşluk söz konusuydu” diyen Özersay şöyle devam etti: “Koşullar net olmadığından fiili durumdan yararlanıp çeşitli kişi ve kurumlar iskele yaptı. Bu bağlamda yapım aşamasında olan bazı iskelelerin Ulaştırma Bakanlığı tarafında durdurulduğu bilgisi Bakanlar Kurulu’nda paylaşıldı. İskele yapılmasına ilişkin koşullar çerçevesinde bu şartlara uygun hale gelip başvurusunu yapacak olan firmalar da var. Öyle anlaşılıyor. Eğer bu şartları yerine getirirlerse izin alabilecekler. Bu şartları belirli süre zarfında yerine getirmeyenler, iskelelerin yapımının durdurulması ve yıkılması gündeme gelecek.”
Yangın uçağı
Orman yangınları konusunda da açıklamada bulunan Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay, yangın söndürme uçağının KKTC’de konuşlandırılması için Tarım Bakanlığı’nın Türkiye Cumhuriyeti nezdinde girişim yapması kararı üretildiğini söyledi.
Geçmişte imzalanan protokol kapsamında, Türkiye’deki yangın söndürme uçaklarının buradaki yangına 17 ile 23 dakika arasında müdahale edilebileceği bilgisinin Bakanlar Kurulu’na aktarıldığını da kaydeden Özersay, “Sayın Tarım Bakanını özellikle bu yaz döneminde Türkiye’den bir yangın söndürme uçağının KKTC’de konuşlandırılması için girişimde bulunması için yetkilendirdik” dedi.
Özersay, fizibilete çalışması yapıp tamamladıktan sonra orman yangınlarının söndürülmesi konusunda diğer alternatiflerin neler olabileceği konusundaki bilgiyi kamuoyuyla paylaşacaklarını belirtti.
Kudret Özersay, Bakanlar Kurulu’nun dünkü toplantısında bazı yabancıların taşınmaz mal alabilmelerine olanak sağlayacak kararlar aldığını da söyledi.
Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulu
Bilgi edinme hakkı konusunda da atılan adımlara değinen Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Özersay, Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulu üyelerini atadıklarını, bilgi edinme hakkının vatandaşlar tarafından kullanılması için koşulları oluşturduklarını söyledi.
Özersay, önceki hükümet döneminde Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulu üyeleri atanmadığı için vatandaşlar bilgi edinme hakkından yararlanamadığını da belirtti.
Küçükbaş hayvan üreticilerine verilen faiz desteği
Küçükbaş hayvan üreticilere kredili yemlik arpa ve benzeri unsurlarda verilen faiz desteğinin süresinin nisanda dolacağını kaydeden Özersay, Bakanlar Kurulu’nun bu desteği mayıs sonuna kadar uzatma kararı aldığını açıkladı.
Kamu maliyesinin, kamu kurum ve kuruluşlarının mali anlamda daha iyi denetlenmesini sağlayacak Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Yasa Tasarı’nın Bakanlar Kurulu’nda onaylandığını açıklayan Özersay, tasarının Cumhuriyet Meclisi’ne sevk edildiğini belirtti.
Yenierenköy Belediyesi
Yenierenköy Belediyesiyle ilgili soruyu da yanıtlayan Özersay, “Konuyu bu toplantıda ele aldık, değerlendirme yaptık. Büyük ihtimalle yarın ya da salı günü bu konuda daha detaylı açıklama yapma imkânı bulacağız” dedi. Özersay, Türkiye Cumhuriyeti’nde erken seçimle ilgili alınan karara işaret eden ve üniversite sınav tarihinin değiştiğini anımsatarak, “Bizim de belediye seçimleriyle ilgili yeni bir karar üretme ihtiyacımız doğdu. Bu kararın üretilmesiyle Yenierenköy Belediyesi’nin geleceği konusu bağlantılıdır.. Önümüzdeki günlerde iki konuyla ilgili de daha net bir açıklama yapabilecek duruma geleceğiz” şeklinde konuştu.
