Rum Şehircilik Dairesi’ndeki Yeniden İmar ve İskan Konseyi’nde 2006’da hazırlanan, 2010’da revize edilen ve ikinci revizyon çalışmalarının bir ay içerisinde tamamlanacağı kaydedilen “Maraş İçin Özgürlük Olağanüstü Eylem Planı” isimli kabarık dosyanın, Kıbrıs sorununun çözümünün ertesi günü Rumların geri dönüşleri konusunda “İncil olacağı” haber verildi.

   Haftalık Kathimerini “Maraş İçin ‘Özgürlük’ Planı… Olası Çözümde Kapalı Kente ve İşgal Bölgelerinin Diğer İade Edilecek Bölgelerine Geri Dönüş Yol Haritası” başlıklı haberinde, “olağanüstü eylem planının” içeriğine ve bazı haritalara yer verdi.

1’inci adım Giriş: 

   Maraş’ın teslim edilmesiyle ilgili çözüm takvimi tahtında kapalı kent Rum güvenlik makamlarının yetkisine verilecek ve ilk önce güvenlik güçleri ve aynı zamanda bomba uzmanları ile binaların tehlike durumunu inceleyecek uzmanlar kente girecek. Daha sonra yol, su, iletişim ağı çalışmaları ile kolluk hizmetleri için geçici altyapılar oluşturulacak. Bu çalışmalar için 3 ile 6 yıllık bir süre belirlendi. Olağanüstü Eylem Planı’nda bu 3-6 yıllık sürenin bitiminde kentin idaresi seçilmiş yerel yönetimlere devredilecek.

2’nci adım, Geri Dönüş Yeniden İmar: 

   Kent sakinleri hiçbir kısıtlama olmadan Maraş’a girerek geri dönüş hazırlıklarını yapabilecek. Kentin bütün altyapılarının 5 yıl içerisinde tamamlanması öngörülüyor. Ortak kullanım altyapılarının tamamının değiştirilmesi gerekiyor. Bu nedenle kentin bina yapısı ve ihtiyaçları denetlenecek. Yeniden İmar ve İskan Grubu Operasyon Bölümü Başkanı Themos Dimitriu “eldeki görüntüye göre, Maraş binaları oldukça iyi durumdadır. Tehlikeli olduğu saptanacaklar dışındaki binalar hakkında kararı (tamir veya yıkıp yenisini yapma) mal sahipleri verecek. Yapılan hesaplamalara göre kapalı kentteki binaların yüzde 10’u tehlikeli ve yıkılmak üzeredir” dedi.

3’üncü adım, Kenti Fizyonomisi (çehresi):

    Eylem planının ana parçalarından biri kentin çehresiyle ilgilidir. Müdahillerin tamamı, temel çekirdeğinin ve sakinlerinin duygularının korunması gerektiğini düşünüyor. Kapalı Maraş ve çevresiyle ilgili yapılan peyzajı incelemelerinde eski ile yeni örtüştürülmeye çalışılıyor. Yeniden imar için çalışan grupta, Maraş kentinin hizmet birimleri açısından Lefkoşa’ya dönüştürülmemesi gerektiği görüşündeler. Mağusa bölgesi (Güney) için yapılan projeler, kapalı Maraş’la birleşmeyi öngörüyor ve (projelerin) Kıbrıs Türk idaresi altındaki bölgelere de yayılması gerektiği söyleniyor. 

4’üncü adım, Sahil Cephesi: 

   Yeniden imar, kentte geçmişte yapılan, sahil cephesindeki gibi çarpık yapılaşmayı düzeltecek. Kent sahilinde vatandaşlara verilen üç bina yıkılacak. Var olan oteller için merkezi erk tarafından yönetilmesi yetkisi verilmedi, süreç içerisinde ve turizm gereklerine göre mal sahipleri binalarda değişikliğe yönlendirilecek.

Uzun vadeli planlar

    Mağusa bölgesine ilişkin işleyiş konuları da dikkate alınıyor. İzolasyonun kaldırılması ve Mağusa’nın birleştirilmiş işleyişi ötesinde bölgenin tamamının değerlendirilmesi yöntemleri aranıyor. Var olan görüşler, Kıbrıs Rum ve Kıbrıs Türk idaresi altındaki iki bölgenin karakteristiklerinin , kapsamlı işlemesi için birleştirilmesi yönünde. Örneğin, kentin surlar içinin, Mağusa’nın tamamının akciğeri haline getirilmesi öngörülüyor. Salamis’te son bulan (denizle birleşen) dere deltaları ve mevcut turistik bölgeler de var. Dimitriu var olan eğilimin, budanmış bir kent yaratmak olmadığına işaret ederek yeniden imarın ana maliyetinin 4-5 milyar Euro olarak hesaplandığını, bulunacak çözümün işlemesi halinde Mağusa’nın tamamı ile işleyebileceğini, aksi halde çözüm çerçevesinde bir şeylerin iyi gitmediği anlamına geleceğini söyledi.

Güzelyurt ve Girne Projeleri

   Gazete haberinin “Omorfo ve Sakinleri Dönmeye Hazır” başlığıyla ayırdığı bölümünde ise Maraş’ın aksine Güzelyurt ve diğer iade edilecek bölgeler için olağanüstü eylem planı bulunmadığını ancak bunun, temel öngörüler de olmadığı anlamına gelmediğini yazdı.

   Habere göre Güzelyurt için yapılmakta olan ve ileri aşamada bulunan bir şehircilik analizi var ve analizde Güzelyurt’un durumunun Maraş’ınkiyle aynı olmadığı saptandı. Themos Dimitriu, Güzelyurt’un iade edilmesi durumunda izlenmesi planlanan adımları anlatırken, ana konunun, kent idaresinin değişmesi değil yer değiştirmek zorunda olacak Kıbrıslı Türklerin başka yerlere iskan edilmesi olduğunu vurguladı.

  Gazete, Rum Yeniden İmar ve İskân Konseyi’nin, “devlet makamlarının kısıtlı rolüne karşın” Girne gibi, Kıbrıs Türk idaresi altında kalacak bölgeler için de bazı çalışmaları bulunduğunu, Themos Dimitriu’yu kaynak göstererek; geri döneceklere teknik yardımdan başlayıp finans konularına kadar yardımcı olunacağını belirtti. 

   Habere göre aynı uygulama Kıbrıs Türk idaresi altında kalacak diğer bölgeler için de yapılacak. Yeniden İmar Konseyi, Kuzey ve Güney arasındaki elektrik ve iletişim şebekelerinin birleştirilmesinde hiçbir sorun olmayacağına inanıyor. Ancak çözümden sonra göçmenlerin toplu yer değiştirmesi nedeniyle Rum tarafındaki bazı yerel yönetimlerde yaşanacak sorunlar da inceleniyor. Bunlardan birinin de çok sayıda Maraş sakininin ikamet ettiği Limasol olduğu belirtiliyor.