AB Dönem başkanlığını devralan Fransa’nın Güney Kıbrıs’taki Büyükelçisi Selina Grenet-Catalano, ülkesinin Güney Kıbrıs’a hem AB içerisinde hem de BM Güvenlik Konseyi düzeyinde destek verdiğine işaret ederek “hiçbir AB üyesi devlet tek başına kalmamalı. Bir AB üyesi tehdit edilirken veya meşru hakları görmezden gelinirken Avrupa dayanışması mantığı geçerli olmalı” dedi.
Catalano; Fileleftheros’a verdiği özel röportajda, AB’nin özerk stratejik anlayışa ulaşabilmesi, “Avrupalıları korumak” için birlikte ve daha güçlü olunması için bir ‘Stratejik Pusula’ çerçevesi üzerinde çalıştıklarını, bu çerçevenin Mart 2022’de benimsemeyi planladıklarını kaydetti.
AB’nin Kıbrıs sorunu ve diğer uluslararası meselelerde nasıl bir rol oynayabileceği sorusuna karşılık Catalano “Avrupa dayanışması mantığının tam olarak geçerli olması ve hiçbir üye devletin, özellikle tehdit edildiğinde veya mesela Deniz Hukuku’ndan kaynaklanan hakları görmezden gelindiğinde, tek başına kalmaması gerektiği görüşündeyiz. AB’nin Kıbrıs için ne yapabileceğini aklımızdan çıkarmamamızın önemli olduğu kadar Kıbrıs’ın da AB için ne yapabileceğini, hangi inisiyatiflerde başrol oynayabileceğini belirleyip düşünmemiz de kritiktir” ifadelerini kullandı.
Fransa’nın rolü ne olacak?
Catalano Fransa’nın Kıbrıs sorunundaki çabalarda ne rol oynayabileceği sorusuna karşılık da Fransa’nın garantör ülke olmadığını ancak Güvenlik Konseyi daimi üyesi ve AB üyesi olarak Kıbrıs sorununa özel bir ilgi ve sorumluluk sahibi olduğunu söyledi, şunları ekledi:
“Oynayabileceğimiz rol, BM’nin, AB’nin ve adil bir çözüm için çalışan Kıbrıslıların çabalarını destekleme rolüdür. Ancak Kıbrıs sorununa çözüm bulunmasına daha aktif yardımcı olabilmemiz için öncelikle gerçek bir müzakere prosedürünün devam etmesi ve taraflar arasında yeterli ortak zemin bulunması gereklidir.”
Kıbrıs sorununda Kıbrıs aidiyetli ve Kıbrıs yönlendirmeli bir prosedürün söz konusu olduğunu belirten Catalano, şunları kaydetti:
“Çözüm çabalarının yeniden başlama ihtimali var mı sorusunu Kıbrıslı taraflara ve muhtemelen Türkiye’ye sormanız gerek. Bugünkü belirgin çıkmaza rağmen, temkinli iyimserim. Yeterli siyasi irade olması halinde, prosedürün karşılıklı kabul edilebilir istikamete doğru başlama ihtimali olacağına inanıyorum. Şu kesindir: tarafların her birinin temel endişeleri tatmin edilmez ve dengeli bir uzlaşı bina edilmezse daimi çözüm olmayacak. Taraflardan biri kaybettiğine inanırsa daimi çözüm olmayacak. İnsanlar peşinen, bunun kendileri için doğru olduğuna ikna edilmezse çözüm olmayacak. İstenilen istikamet AB katılımı da dikkate alınarak adil, gerçekçi ve işleyebilir olmalı. Fransa ancak iki bölgeli iki toplumlu, siyasi eşitliği olan federasyonun bu kriterleri tamamen karşıladığına inanıyor ve bu ilke tezinde istikrarla duracak.”
Çözüm şekli ne olabilir?
Üniter devlet modeli muhtemelen ütopiktir ancak iki devlet çözümü de çözüm değildir keza tam olarak çözmeyi hedeflediğimiz sorun Ada’nın suni bölünmesidir. İşleyebilir olacak ve her iki toplumun da kendi başlarına karar vermeleri için güvende hissedeceği bir federasyon inşa etmek kolay değildir. Çok önemli bir konu olan güvenliğin de halledilmesi gerekir keza köhnemiş garantiler sistemi devam edemez. BM’nin mevcut çözüm çerçevesinde yeterli esneklik olanağı bulunduğunu düşünüyoruz.
Genel Sekreter’in temsilci ataması, çok daha somut bir şeyin zamanı geldi. Olguları çok daha kesin sonuçlu bir istikamete yönlendirmeye ve güvene dayalı bir prosedürün devamına yardımcı olmak için kritiktir. İnsanlar arasındaki temasın genişlemesinin ve karşılıklı veya tek taraflı güven yaratıcı önlemlerin ileri götürülmesinin önemini unutmamalıyız. Çok küçük, çok pratik olsalar dahi bizi barışa yaklaştırırlar.”
İki devletli çözüm olmaz
Catalano “Fransa Ada’da iki devlet çözümünü kabul eder mi” sorusuna karşılık, yukarıda söylediklerini hatırlatarak, “hayır” dedi, Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ile görüşmesinde bu konuda çok açık konuştuğunu anlattı. Kıbrıs sorununa gerçek bir çözüm bulunmamasından daha çok kayıp yaşayanların Kıbrıslı Türkler olduğunu ancak Kıbrıslı Rumların da bir çözümsüzlükten kaybedecek çok şeyleri olduğunu söyledi.
Selina Grenet-Catalano, Fransa’nın eskiden beri rutin varlık gösterdiği Doğu Akdeniz’in, AB’nin güvenliği açısından “kilit bölge” olduğu görüşünü de ortaya koydu, şunları da söyledi: “Avrupa’mız, ortak çıkarlarımız temelinde daha operasyonel bir rol üstlenmesini istediğimiz Avrupa savunması sayesinde çok daha egemen olacak.”
