Rum lideri Nikos Anastasiadis dün akşam televizyondan yaptığı halka sesleniş konuşmasında, Mont Pelerin'de kesintiye uğrayan müzakere görüşmelerine Kıbrıs'ta kaldığı yerden devam etmeye hazır olduğunu açıkladı. Anastasiadis, sadece Kıbrıslı Rumların değil Kıbrıslı Türklerin de endişelerini dikkate aldığını ifade etti. Anastasiadis konuşmasında, Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı’yı suçlayıcı dil kullanmaktan kaçındı. 

Rum lideri Anastasiadis'in canlı yayındaki konuşmasının satır başları ise şu şekilde:

"42 yıldır yaşamakta olduğumuz kabul edilemez durumu sona erdirmek için çok iyi ilerlemeler kaydettiğimizi söylemek isterdim. Size Mont Pelerin zirvesinin neden başarısızlıkla sonuçlandığını açıklamakla yükümlüyüm. Kimseyi suçlamayacağım, yapılan suçlayıcı açıklamalara yanıt vermeyeceğim ancak başarısızlığı Kıbrıs Rum tarafına yüklemeye çalışan iddiaları da yanıtsız bırakmayacağım 

Toprak konusunda İlerlenme sağlanması için kriterler üzerinde tam olarak anlaşma sağlanması ve bunların harita üzerinde damgalanarak ortaya konulması gerekiyordu ve bunun sağlanmasının ardından çok taraflı konferansın tarihinin belirlenmesi gerekiyordu.

Yurt dışına gidişimiz Cumhurbaşkanı Akıncı’nın isteği üzerine oldu ve Akıncı bunu sızıntılar olmadan özgürce müzakereler yapılabilmesi için istemiştir. Mont Pelerin ’deki müzakerelerdeki diyaloğun başarıyla gerçekleşmesi için üç tane temel madde vardı.

3 temel kriter ne idi?

Birincisi toprak kriterlerinin ardından Kıbrıs Türk oluşturucu devletinin alanı, yüzölçümü  

İkincisi anlaşmadan sonra Kıbrıs Türk tarafına geri dönecek olan göçmenlerin sayısı

Üçüncüsü de her oluşturucu devletin sahip olduğu sahil şeridi, kıyı şeridi mesafesiydi.

Müzakereler sırasında anlaşmaya varmamızdaki siyasi iradeye karşı olarak Akıncı’nın önerisini kabul ettim ve kriterlerin tam olarak belirlenmesine ilişkin başlangıçtaki anlaşma metninde nihai düzenlemeyi yapmayı kabul ettim.

Kıbrıs Rum Yönetimi altında kayıtlı muhtemel Kıbrıslı Türklerin statüsü ve durumuna ilişkin özel düzenlemeler yapmayı kabul ettim. Ama bu düzenleme Karpaz bölgesinde yaşayan Kıbrıslı Rumlar içinde geçerli olacaktı.

Yüzölçümünde anlaşıldı…

Müzakerelerde Kıbrıslı Türk kurucu devletin yüzölçümünün Kıbrıs Rum tarafının görüşü olan yüzde 28,2 ile Kıbrıs Türk tarafının görüşü olan yüzde 29,2 arasında olacağına dair ilke anlaşmasına varılması başarıldı.

Her oluşturucu devletin kıyı şeridi ile ilgili kriterlere ilişkin olarak umut verici göstergeler vardı. BM uzmanları geri dönebilecek göçmenlerin sayısını 78 bin ile 94 bin arasında hesaplamıştı. Bu Kıbrıs Türk oluşturucu devletin yüzölçümüne ilişkin varılan ilke anlaşmasıyla ilgili bir sonuçtu.

Kıbrıs’ta siyasi parti liderlerinin bilgilendirilmesi ve Yunanistan ile yapılan görüşmelerin ardından müzakerelerin ikinci aşamasında Kıbrıs Türk tarafı Yunanistan’ın çok taraflı bir konferansa katılmak istememesine yönelik endişelerini dile getirmişti.

Yunanistan Başbakanı Tsipras ile BM Genel Sekreteri Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide’nin Türkiye yetkilileri ile yaptığı görüşmeler sonrasında Yunanistan hükümetinin görüşleri makul seviyeye taşındı ve çok taraflı bir konferansın prensip olarak tarihi belirlendi. 

Türk tarafı ne istedi?

Tüm bunlar devam etmekte olan müzakerelerde anlaşmaya varılan kriterlerin kesinleştirilmesi ve söz konusu kriterlerin üzerinde ortaya koyulacağı haritaların ortaya çıkması koşuluyla ortaya konuldu.

Kıbrıs Türk tarafı toprak uyarlamalarına ilişkin düzenlemelerin direkt olarak güvenlik ve garantiler konusuyla bağlantılı olmasını arzuladı. Kıbrıs Türk Oluşturucu Devletin yüzölçümüne ilişkin ortak anlaşmaya rağmen Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Kıbrıs Türk yönetiminin altında geri dönecek Kıbrıslı Rumların sayısının 55 bin ile maksimum 65 bin olabileceğini söyledi.  Mont Pelerin’de varılmış olan anlaşmanın aksine Kıbrıs’ın uluslararası boyutuyla ilgili olan güvenlik ve garantiler konusu ile toprak konusunun bağlantılı olması mümkün değildir. Ben türk tarafının bu önerilerini reddettim ve BM uzmanlarının belirlemiş olduğu göçmen rakamları üzerine konuşulması önerisinde bulundum.

Mont Pelerin’de ortaya çıkan sonucun yol açtığı hayal kırıklığına rağmen tüm Kıbrıs halkına söylemek istiyorum ki diyaloğun yeniden başlamasını sağlayacak gerekli girişimlerde bulunmaya hazırım ve bu yönde kararlıyım.