Crans Montana’da çözüme çok yaklaşıldığı ancak Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis’in kabul etmediğini yazan Rum gazeteci Makarios Drusiotis şimdi de 6 Temmuz 2017 gecesi gerçekleşen yemekte konuşulanlara ilişkin detayları aktardı.
Politis’in “Crans Montana’daki Yemekte Ne Oldu” başlığıyla aktardığı yazısında, Drusiotis, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Crans Montana’da 6 Temmuz 2017 gecesi verdiği yemekte garantiler konusunun hakim olduğuna işaret etti.
Drusiotis’e göre, “Garanti Antlaşması ve tek yanlı müdahale sürdürülebilir değil” diyen Guterres, Türkiye’nin kendisine, Garanti Antlaşması’nın yeni bir çözümü uygulama antlaşması (Implementation Treaty) ile değiştirilmesini önerdiği gayrı resmî bir belge verdi.
Genel Sekreter’in yeni bir antlaşma yerine, ilke olarak Yunan tarafının çözümün uygulanmasını izleme mekanizması kurulması önerisini benimsediği ve BM’nin bir mekanizma planı hazırlayıp dağıttığı ileri sürüldü.
Habere göre, Guterres, herkesin önünde Mevlüt Çavuşoğlu’na muteber bir izleme mekanizması olursa Türkiye’nin Garanti Antlaşması’nın derhal feshini kabule hazır olup olmadığını sordu. Çavuşoğlu ise Türkiye’nin diyaloğa açık olduğunu, esnek de olacağını ancak bunun, açık bulunan diğer 4 konuda kaydedilecek ilerlemeye bağlı olacağını söyledi.
Daha sonra askerlerin çekilmesi konusuna değinen Guterres, Türkler açısından ‘sıfır asker sıfır garanti’ referans noktası değil dedi. Askerlerin uzun yıllar kalmasının da Yunanistan açısından kırmızı çizgi olduğundan, Guterres’in, mümkün olan bir ara çözümü elde etme stratejisi güttüğünü yazan gazete, “Yani askerler ilk başta tamamen çekilmeyecek ancak kalma sürelerinin gözden geçirileceği şartıyla, hızla azaltılacaktı” iddiasında bulundu.
Başbakanlar düzeyinde görüşme önerisi
Çavuşoğlu’nun, Guterres’in askerler konusunu başbakanlar düzeyinde görüşmeye hazır olup olmadığına ilişkin soruya olumsuz yanıt vermediği; Yunan Dışişleri Bakanı Nikos Kocias’ın ise 1960 İttifak Antlaşmaları’nda olduğu gibi, 650 Türk, 950 Yunan askeri kalacaksa Yunanistan’ın başbakanlar düzeyinde görüşmeye açık olduğunu söylediği yazıldı.
Yazıya göre, Guterres, durumu kolaylaştırmak için yemekten önce yaptıkları yüz yüze görüşmede Anastasiadsi’e Çavuşoğlu’nun garantilerin kaldırılması konusunda yazılı öneri verme yetkisine sahip olmadığını ancak kendisine, BM’den gelirse kapsamlı bir paketin parçası olarak böyle bir öneriyi kabul edeceğini söylediği bilgisini verdi.
Anastasiadis’in bu gelişmeleri garantilerin kaldırılması fırsatı olarak değerlendirmediği ve yemek öncesinde Çavuşoğlu’nun yanına giderek, federal çözüm çabasının nafile olduğunu çünkü Kıbrıslı Rumların hastaneleri bile Kıbrıslı Türklerle paylaşmak istemediğini, mümkün olan tek çözümün iki devlet olduğunu yönünde açıklamalarda bulunduğu kaydedildi.
Anastaiadis’in, Çavuşoğlu’na garantiler konusunda yazılı öneri sunma yetkisi olmadığını bilgisini kullanarak bütün argümanını, Türk tarafının görüşünü ‘hemen şimdi’ yazılı sunmasını üzerine kurduğu belirtildi.
Bu aşamada Akıncı’nın, çözümün ellerinin arasından kaymasına izin vermemeleri gerektiğini söyleyerek Anastasiadis’i ikna etmeye çalıştığı ve Türkiye’nin garanti antlaşmasını revize etmeyi ilk kez kabul etmesinin kaçırılmaması gereken bir adım olduğunu söylediği iddia edildi.
Çözümü uygulama mekanizmasını sorgulamasının, Anastasiadis’in iyi niyetinden şüphe duyulmasına neden olan bir başka unsur olduğunu yazan gazete, Rum liderin, mekanizmayı öneren kendisi olmasına rağmen, kritik anda, Genel Sekreter’in sunduğu planın belirsiz olduğunu, başka bir isimle Garanti Antlaşması olduğunu iddia ettiğine işret etti. Rum liderin bu tavrının Guterres’in tepkisini çektiği ve Anastasiadis’e reddedebileceğini ancak mekanizmanın belirsiz olmadığı yönünde yanıt verdiği kaydedildi. Anastasiadis’in mekanizmayla ilgili itirazlarından birinin de Türkiye’ye bazı roller vermesi olduğuna dikkat çekilen habere göre, mekanizma, sonuncusu Güvenlik Konseyi olan beş müdahale düzeyi vardı. Türkiye ve Yunanistan, ikinci düzeyde olan ve hiçbir yürütme yetkisi olmayan BM’nin başkanlığındaki 8 üyeli komiteye katılacaktı.
Makarios Drusiotis’in yazısına göre, Anastasiadis’in Türkiye’nin garantiler meselesinde görüşünü yazılı vermesindeki ısrarı üzerine Guterres, durumu kolaylaştırmak ve ikili görüşmelerden şahsen anladığının ne olduğunu izah için bir metin yazdı.
