Aylardır, yıllardır, sendikaların, sivil toplumun, siyasi güçlerin, akademisyen ve ilgili teknik insanların yazıp, söyledikleri acı içinde gerçekleşti. Elektrik krizi doruğa çıktı. Yeni yatırım, santralların tamiri, yakıt temini için söylenenleri göz ardı edenler; en nihayet, topluma manevi ve maddi ağır bedeller ödettirdikten sonra; uyduruk, “ sabotaj, ipini çekerim, içeri sokun kendini “ demeye kadar varan sözler eşliğinde, gerçeği kabul etmek zorunda kaldılar. Ancak,” huylu huyundan vazgeçmez” atasözünü bize yine yaşattılar. Teknecik Santralindeki arızaların giderilmesi için ihtiyaç olan ekipman ve diğer malzemelerin alımı için, Yasa Gücünde Kararname yayınladılar. Bu YGK, Teknecik santralindeki tamir için ihtiyaç duyulan malzemelerin alımı için; ihale süreçlerinin uzunluğu yalanına dayandı. Bu nedenle KIB TEK yönetim Kuruluna, Kamu İhale Yasası kuralları ve mevzuatı dışında, Doğrudan Alım imkanı getirdiler.. Yani acil durum ileri sürülerek, Hükümet; Başbakanın sözünü, yani “ ipini çekerim” ifadesini, Kamun İhale Yasasının ipini çekerek yerine getirdi.
Ancak bu Yasa Gücündeki Kararnamenin gerekçesi yalandır. Çünkü söz konusu Kamu İhale Yasası, böyle acil durumlar için, Doğrudan Alımla ilgili kurallar ve imkanlarla doludur. Yani Doğrudan Alım; Kamu İhale Yasasının, 24. Maddesinde var. Bunun 1, Fıkrasının C bendi se, elektrik ve su temini için Doğrudan Alım için geniş yetki vermektedir. Yani söz konusu yasada yasa koyucu; acil stratejik konularla ilgili süre sorununu düşünerek düzenlemeleri yaptı. Bunu 3 gün veya 5 günle sınırladı. Yani, ipini çektikleri Kamu İhale Yasasında; Doğrudan Alım için, Yasa Gücünde Kararname gerekçesi için ifade ettikleri, uzun süre olduğu yalandır.
Peki, o zaman bu yolu neden tutular? Çünkü Yasa Koyucu; acil işler için Doğrudan Alım yetkisini verirken, aynı zamanda Kamu Kaynağı kullanılarak yapılacak bu alımların, hesap verilebilir ve kamuoyunun da bilgisinde olması için düzenlemeler de koydu. Kamu İhale Yasasının ( KİY) 24. Maddesi bununla ilgilidir. KİY’nın 24. Maddesinin 3. Fıkrası da Doğrudan Alım ile yapılacak ihale kararının, İhale Makamı tarafından, internet sitesi üzerinden duyurulmasını amir kural olarak kor. 4. Fıkrası ise, İhale Makamını, Doğrudan Alımlarla ilgili olarak yıllık rapor hazırlamasını ve bu raporu; her yıl, en geç 31 Ocak tarihine kadar Merkezi İhale Komisyonuna vermek zorunluluğunu getirir. Söz konusu Kamu İhale Yasasının 52. Maddesi ise Doğrudan Alımlarla ilgili, İhale Makamına, ihaleleri duyurulu veya duyurusuz yapmak yetkisini verir. Eğer İhale Makamı; duyurusuz, Doğrudan Alım yapma kararı verirse, konu ile alakalı en az üç iktisadi kuruluştan teklif alma zorundadır. Süreler ise, eğer duyurulu yapmaya karar verirse 5 gün. Duyurusuzda ise 3 günle ilgili düzenleme var. Ancak bu biçimdeki ihale kararlarında da şartname ve alınacak malzemenin niteliği ile ilgili açık kurallar var. Yani Teknecik’teki arızalar ile ilgili tamir için çıkartılan Yasa Gücündeki Kararnamenin gerekçesi olan, ihaleler uzun sürer sözü doğru değildir.
Peki bu o zaman neden İhale Makamı olarak KIB TEK yönetimine, Kamu İhale Yasasına uymama yetkisi verildi? Çünkü Kamu İhale Yasası temelinde, Doğrudan Alıma gitme kararı alırsa, o zaman duyuru ve söz konusu kurallara göre en az üç kuruluştan teklif alma ve aynı zamanda da Doğrudan Alım uygulaması için de kamuya açık olacak şekilde, rapor sunma zorunda olacaktı. Oh ne ala. Şimdi YGK ile kimseye rapor sunma zorunluluğu yok. Ayrıca İsterse yalnızca bir kuruluştan teklif alabilir. Yani, bugünkü krizin esas nedenlerinden biri olan İhalesiz Yakıt alımı yapma ustalığında uzmanlaşmış bu, İhale Makamına, YGK ile tam yetki verildi. Kamu İhale Yasasında; elektrikte, acil haller içinde kurallar olmasına karşın, bu yokmuş gerekçesi ile yapılan bu iş; “ Keçi can derdinde iken” sözüne atıf yaparak, ‘halk, elektrik derdinde iken, ihale lobileri de rant derdinde’ sözünü akla düşürmez mi?
