Tuğçe Ülkü AYDIN 

Maliye Bakanı Serdar Denktaş, 2018 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nı ele almaya başlayan Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komite toplantısının açılışında bütçeyle ilgili yaptığı sunumda, hem 2018, hem de geçtiğimiz yıllarla ilgili değerlendirmelerde bulundu.

Maliye Bakanı Denktaş, aşırı borcun ülkenin kanayan yarası olduğunu kaydederek, borcun 18 milyar 800 milyon TL’ye yükseldiğini kaydetti.

Bu durum kamu maliyesini ve ekonomiyi olumsuz etkilediğini belirten Denktaş, “Kamu borç yükünün kontrol altında tutulması ve azaltılması birinci önceliğimiz olmak zorunda. İç borç yükünü azaltacak ödeme planlaması ile ödeme takvimi gündemimizin en önemli maddesi” dedi.

Bütçedeki sunumda Denktaş’ın en önemli vurgusu 120 milyon TL’ye ulaşan ek mesai ödemeleriyle ilgili oldu.

Ek mesailerin devamlı surette arttığını, adeta ikinci iş ve hak olarak görüldüğünü söyleyen Denktaş, “2017’de 120 milyon TL’ye ulaşan ek mesai ödemeleri sürdürülebilir değil” değerlendirmesinde bulundu. 

Bu durumun sorgulanması gerektiğini ifade eden Denktaş, “Geçen dönem başlattığımız, ancak seçimler nedeniyle sonuca ulaştıramadığımız revizyon çalışmaları bu yıl içinde devam edecek. Rotasyonla, sağlıktan başlamak ve gerekli kaynak araştırmasını yapmak suretiyle yüzde 30 tasarrufla yaklaşık 2 bin kişinin istihdam edilebilmesine olanak sağlamak söz konu. Bunu mutlaka hayata geçirmek zorundayız” dedi.

“83 milyonluk bütçe açığı”

2018 bütçesinde 83 milyonluk bütçe açığı olduğunu, bütçede ana payı personel giderlerinin ve cari transferlerin tuttuğunu kaydeden Denktaş, “Personel, sosyal güvenlik ve cari transfer giderlerinin genel bütçe içerisindeki payı yüzde 76.73” dedi.

Giderler gelirlerden fazla…

Serdar Denktaş, sunumuna, “Ülke bütçemizin en önemli sorunlarından biri giderlerin gelirlerden fazla olması noktasındadır” diyerek başladı. 

Maliye Bakanı, bu durumun borçlanma ya da ödemelerin ötelenmesini sonucunu doğurduğunu belirtti.

2017’nin rakamlarını paylaştı

Dentaş, şu rakamları paylaştı:

“2017 mali yılı bütçesinde 3 milyar 632 milyon olarak öngörülen yerel gelirler yüzde 14,85 artışla 4 milyar 171 milyon 300 bin TL’ye, 4 milyar 213 milyon 700 bin olarak öngörülen yerel giderler binde 69 artışla 4 milyar 242 milyon 700 bin TL’ye ve 581. 7 milyon olarak öngörülen yerel bütçe açığının ise yıl sonu itibarıyla yüzde 87,71 oranında bir azalışla 71,5 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılı bütçe öngörü ve gerçekleşme rakamlarına bakıldığında, 2017 yılı bütçe hazırlığına göre 2017 yılı için yüzde 5,23 olarak bütçede yer alan asgari ücret artış öngörüsü yüzde 18.59 olarak gerçekleştiği ve ayrıca TÜFE oranlarında DPÖ verilerine göre yapılan toplamda yüzde 7.1 artışa karşın gerçekleşmenin toplamda yüzde 16.14 ve hükümet kararı ile de 2011 sonrası işe girenler için toplamda yüzde 21 olarak uygulandığı yine ayrıca yıllardır çözülmeyen bir sorun olarak yurt içi tedavi ödemeleri olarak ödenen 75,3 milyon TL dikkate alındığında ve akaryakıtta öngörülen artış uygulanmayıp 2017 yılı FİF gelirlerinin öngörülenden daha az gerçekleştiği gibi etmenler 2017 rakamlarını daha da çarpıcı kılmaktadır.

Ancak, üzülerek ve tüm yapıcı uyarılarımıza rağmen ve gerekli tedbirlerin alınmadan yılbaşında seçim yapılmasının da uygun olmadığının yaşayarak hafızalarımıza kazındığı bu süreçte;  hedeflerle uyumlu, geçmiş veri ve bilgiler de kullanılarak gelecek tahmin ve programlarına uygun olarak ihtiyaçların karşılanması yönünde etkin dağılımın en iyi şekilde yapıldığı inancı ile ikinci kez hazırlanan 2018 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nı onayınıza sunuyoruz.

“TC yardımları 2018’de de 635 milyon TL olacak”

Türkiye Cumhuriyeti yardımları konusunda da bilgi veren Denktaş, şöyle devam etti:

“Altyapı yatırımları için 200 milyon, Reel Sektör için 135 milyon olmak üzere toplamda 335 milyon TL olup savunma bütçesi için de 300 milyon toplamda 635 milyon TL’dir. Bu rakamlar 2017’de alt yapı için 225 milyon ve reel sektör için 135 milyondu. 2017 yılında 360 milyon olan toplam alt yapı ve reel sektör yatırımları 360 milyondan 335 milyona indi. Savunma bütçesi 2017’de 292 milyondu. Türkiye Cumhuriyeti yardımları 2017’de 652 milyon iken 2018’de de 635 milyon olarak yansıyacak. 

TC Kredileri kamu maliyesine cari bütçe açığına katkı olarak 100 milyon, Reform Destekleme için 270 milyon, Taşınmaz Mal Komisyonu Ödemeleri için 75 milyon Faiz Katkısı için ise 150 milyon olmak üzere Toplam 595 milyon. Bu rakamlar,2017 yılına göre kıyaslandığında kamu maliyesine cari bütçe açığına katkı olarak 150 milyon, reform destekleri 185 milyon, Taşınmaz Mal Komisyonu Ödemeleri 75 milyon ve Faiz Katkısı 100 milyon oldu. ”

“Bütçede ana pay personel giderlerinin”

Konuşmasında 83 milyonluk bütçe açığı konusunda bilgi vererek tamamlayan Denktaş, şöyle devam etti:

“83 milyonun 28 milyon 298 bini personel giderlerine, 34 milyon 914 bini cari transferlere; gidiyor. BRTK, TAK,  Din İşleri Dairesi, Yayın Yüksek Kurulu, TÜK, Sosyal Sigorta Kurumu, -Sosyal Sigortalar III. Ayak Devlet Primleri, Atatürk Öğretmen Akademisi, Muhtaç ve Yoksullara Yardım, Malül Gazi Ödenekleri, Malüllere Yardım, Şehit Aileleri Ödenekleri, Şehit Ebeveyinlerine Yardım gibi devam eden bir döküm var bu 34 milyonla ilgili. Sermaye Giderleri olarak 11 milyon 825 bin ayırdık. Bunun da cetveli var. Ana payı personel giderlerine ve cari transferlere harcanması durumuyla karşı karşıya kalındı. Hayat pahalılığı nedeniyle.”

Denktaş, komite çalışmalarının verimli geçmesini de temenni ederek, “2018 Mali Yılı bütçesinin, ülkeye hayırlı olması dilerim” dedi.

Bütçe görüşmeleri 4 günde tamamlanacak 

KKTC’nin 2018 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nın Cumhuriyet Meclisi Ekonomi Maliye Bütçe ve Plan Komitesi’ndeki görüşmeleri dün başladı. 

2018 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nın Komitedeki görüşmeleri saat 10.20’de Cumhuriyet Meclisi Başkanı Teberrüken Uluçay’ın konuşmasıyla başladı.  Daha sonra Komite Başkanı CTP Milletvekili Fikri Toros, Maliye Bakanı Serdar Denktaş söz aldı. 

Komite toplantısına Cumhuriyet Meclisi Başkanı Teberrüken Uluçay, Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay, Sayıştay Başkanı Osman Korahan ve bazı yetkililer de katıldı.

Cumhuriyet Meclisi Başkanı Teberrüken Uluçay konuşmasında, 2018 bütçe görüşmelerinin hızlandırılmış bir şekilde yapılacağını belirterek, ülkede ciddi beklenti içinde olan kesimlerin iş yapabilmesini hızlandıracaklarını söyledi. 

Toros, bütçeyi kalem kalem açıkladı

Komite Başkanı Fikri Toros konuşmasında, 7 Ocak 2018 erken seçimi nedeniyle seçim sonrasına kalan 2018 mali yılı bütçe görüşmelerini, mali kaynakların ivedilikle etkin ve verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla, 5 Mart 2018 Pazartesi günü tamamlayarak Genel Kurula sevkini hedeflediklerini belirtti.

Toros, bu doğrultuda işbirliği gösteren UBP milletvekillerine teşekkür etti.

Toros, toplam 5 milyar 815 milyon TL olan 2018 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nın kalemler bazında aşağıdaki gibi hesaplandığını belirtti; 

Personel Giderleri 1 milyar 907 milyon 632 bin, 

Sosyal Güvenlik Kurumuna Devlet Primi giderleri, 107 milyon 662 bin 

Mal ve Hizmet Alim Giderleri, 417 milyon 969 bin 

Faiz Giderleri 230 milyon 

Cari Transferler, 2 milyar 446 milyon 562 bin 

Sermaye Giderleri, 349 milyon 930 bin 

Sermaye Transferleri, 40 milyon 950 bin 

Borç Verme, 16 milyon 600 bin 

Yedek Ödenekler, 297 milyon 695 bin 

Finansal, 5 milyar 732 milyon 

Mahalli Gelirler, 3 milyar 486 milyon 898 bin 

Fiyat İstikrar Fonu, 807 milyon 382 bin 

Diğer Fon Gelirleri, 76 milyon 

Döner Sermaye Gelirleri, 9 milyon 220 bin 

Özel Gelirler, 122 milyon 500 bin 

TC. Yardımları, 635 milyon 

TC. Kredileri, 595 milyon 

Toros konuşmasını şöyle tamamladı: 

“2018 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısını kapsamlı bir şekilde görüşerek hedeflenen tarihte Genel Kurula sunulmasını sağlayacağımıza olan inançla, tüm katkı koyanlara teşekkürlerimi sunuyorum.”

Bakanlar Kurulu’nun 5 milyar 815 milyon TL olarak onayladığı 2018 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı, Cumhuriyet Meclisi Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nde hızlandırılmış bir programla 4 günde görüşülecek ve 12 Mart’tan itibaren de Meclis Genel Kurulu’nun gündeminde olacak. 

Bütçenin Meclis Genel Kurulu’ndaki görüşmelerinin 8 gün sürmesi planlanıyor.

Komitede kimler var?

7 Ocak erken genel seçiminin ardından Cumhuriyet Meclisi’nde yapılan düzenlemelerle Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nde CTP Girne Milletvekili Fikri Toros Başkan, UBP Lefkoşa Milletvekili Ersin Tatar Başkan Vekili olarak görev yaparken, komite üyeleri de UBP Lefkoşa Milletvekili Olgun Amcaoğlu, HP İskele Milletvekili Mesut Genç, CTP İskele Milletvekili Biray Hamzaoğulları, HP Lefkoşa Milletvekili Gülşah Sanver Manavoğlu ve UBP Lefkoşa Milletvekili Hasan Taçoy’dan oluşuyor.

Cumhurbaşkanlığı Bütçesi 33 milyon 487 bin TL

Cumhurbaşkanlığı’nın 33 milyon 487 bin 300 TL olarak öngörülen bütçesi komitede oy birliğiyle kabul edildi.

İlk sözü alan Komite Başkan Vekili UBP Milletvekili Ersin Tatar, cumhurbaşkanlığının ödeneklerinin önemine dikkat çekerek, artışın tadil ödeneklerden kaynaklandığını, bu konuda bilgi alabileceklerini ümit ettiğini belirtti.

Komite üyesi UBP Milletvekili Hasan Taçoy da, Cumhurbaşkanlığı bütçesine oylarının olumlu olacağını kaydetti.

Daha sonra söz alan UBP Milletvekili Özdemir Berova, Cumhurbaşkanlığı makamının önemine işaret ederek, geçmiş dönemde Cumhurbaşkanlığı’na Metehan bölgesinde bir arazi tahsis edildiğini, bu araziye ıslah evi projesi yapılacağı ifade edildiğini kaydetti. 

CTP Milletvekili Armağan Candan da, Derinya ve Aplıç kapılarının açılma çalışmalarının ne aşamada olduğunu, gündeme gelen Maronit açılımı ile hangi noktada olduğunu sordu.

Cumhurbaşkanlığı Müsteşarı Gürdal Hüdaoğlu da, bütçenin Cumhurbaşkanlığı’nın faaliyetlerini yürütebilmesi için en önemli araç olduğunu kaydetti. 

 

Meclis bütçesi oy birliğiyle onaylandı

Cumhuriyet Meclisi Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi, 2018 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nda 28 milyon 770 bin 400 TL olarak öngörülen Cumhuriyet Meclisi bütçesini oy birliğiyle onayladı.

Meclis bütçesi görüşülürken ilk sözü alan Meclis Başkanı Teberrüken Uluçay, yasama faaliyetlerinin en iyi şekilde yürütülmesi için kararlı olduklarını ve yasama odaklı hedeflenen çalışmaları başarmak için çaba harcayacaklarını söyledi.

Meclis Başkanı Teberrüken Uluçay, Meclis’te park yeri gibi bazı eksiklikleri ve tadilat gerektiren noktaları da sıraladı ve bunları gidermeyi planladıklarını anlattı.

UBP Milletvekilli Olgun Amcaoğlu, Meclis çatısı altında çalışanların çağdaş şekilde korunması için gerekenin yapılmadığını ifade ederek, ne kadar sıra dışı olayların yaşandığını herkesin bildiğini söyledi.

Başbakanlık bütçesi 139 milyon 230 bin TL

Başbakanlık’ın 139 milyon.230 bin 400 TL olarak öngörülen 2018 bütçesi, Meclis Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nde oy çokluğuyla kabul edildi.

Komitede ilk olarak Komite Başkan Vekili Ersin Tatar söz aldı. Tatar, Başbakanlık’ın ülke için önemli bir kurum olduğunu kaydederek, burada istikrar sağlanmasının önemini vurguladı.

Komite üyesi, UBP milletvekili Olgun Amcaoğlu, Başbakanlık bütçesi üzerine söz alarak kadük yasaların güncellenmesiyle ilgili çalışmaların yapılmasını istedi.

UBP milletvekili Özdemir Berova da söz alarak e-devlet projesinin hayata geçirilmesinin elzem olduğunu söyledi.

Komite üyesi, UBP milletvekili Hasan Taçoy, kalemlere aktarılan miktarlara değinerek, projelerin takipçisi olacağını söyledi.

Maliye Bakanlığı Müsteşarı Ahmet Havutçu da söz alarak “Kamu Veri Merkezi” ile ilgili kaynağın bulunduğunu söyledi ve bu konuda bilgi verdi.

Konuşmaları yanıtlayan Başbakanlık Müsteşarı Berkan Tokar, TC ile imzalanacak mali protokole bağlı kalınacağını söyledi.

Tokar, Kooperatif Merkez Bankası’nın daha iyi yapıya ulaşması için gerekli desteğin verileceğini ifade etti.

Dışişleri Bakanlığı bütçesi de tamam

Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı’nın 68 milyon 482 bin 300 TL’lik bütçesi Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nde oy çokluğuyla ile kabul edildi.

Komite toplantısına Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay ve bakanlık bürokratları da katıldı.

Toplantıda ilk sözü Başbakan Yardımcısı Dışişleri Bakanı Kudret Özersay aldı. Bakanlığın genel vizyonunun Kıbrıs Türkü’nün hak ve menfaatlerini her platformda korumaya, geliştirmeye, savunmaya yönelik çalışma yürütmek olduğunu; hedeflerinin Kıbrıs Türkü’nün bunca yıldır devam eden mücadelesini savunmak olduğunu kaydetti.

Bu yolda araç olarak en başta diplomasiyi, politik ekonomik ve hukuki argümanları kullanma vizyonunda olduklarını dile getiren Özeray, uyuşmazlıkların diplomatik çözümünden taraftar olduklarını ancak son olaylardaki gibi caydırıcılık yöntemini de kullanacaklarını anlattı.

Değişik bakanlıkların yurt dışı temsiliyetlerinde gerekli desteği vereceklerini anlatan Özersay, yurt dışındaki görünürlük için çalışacaklarını vurguladı.

Daha sonra sözü Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi Başkanı, CTP milletvekili Fikri Toros aldı ve daha önce başkanlığını yürüttüğü KTTO’da gerçekleştirdiği çalışmalar kapsamında yurt dışında bulunan diplomatlarla çalıştığına değindi.

Bu bağlamda bazı değerlendirmeler yapan Toros, Dışişleri Bakanlığı’nda ciddi bir meslek memuru eksikliği yaşandığını dile getirdi.

Dışişleri Bakanlığı’nın tayin ettiği lobi şirketlerine değinen Toros, bu şirketlerin yeterince aktif olmadığını anlattı.

Ombudsman’a oybirliği…

Yüksek Yönetim Denetçisi’nin ( Ombudsman) 2 Milyon 326 Bin 300 TL’lik bütçesi Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nde oybirliği ile kabul edildi.

Ombudsman bütçesinin de onaylanmasıyla Komite ilk gün toplantısını saat 20.00 civarında tamamladı.

Ombudsman bütçesi üzerinde konuşan UBP Milletvekili Hasan Taçoy, bütçedeki artışın eksikliklerin giderilmesi için yeterli olup olmadığını sordu.

Ombudsman Emine Dizdarlı da yanıt konuşmasında, uzun süre faaliyette olmadığı için göreve geldiğinde dairenin işlevini yitirmiş noktada olduğunu anlattı, bina ve personelle ilgili sıkıntılar yaşandığını söyledi.

Dairedeki herkesin büyük özveriyle çalıştığını ancak araç gereç sıkıntılarının büyük sorun yarattığını dile getiren Dizdarlı, çalışmalarının sonuç vermesinden memnuniyet belirtti.

Komite bugünkü toplantısında Sayıştay, Turizm ve Çevre Bakanlığı, Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı, Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı, Kamu Hizmeti Komisyonu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sivil Savunma Teşkilat Başkanlığı ile Ekonomi ve Enerji Bakanlığı bütçelerini ele alacak.