El Kaide lideri Usame Bin Ladin, 2 Mayıs 2011 tarihinde Amerikan özel kuvvetleri tarafından Pakistan'ın Abbotabad kentinde düzenlenen operasyonda öldürüldü. Operasyon sonrası Bin Ladin'in altı yıl boyunca kentteki bir villada saklandığı ortaya çıkmıştı.

Usame Bin Ladin'in ölümü bir dönemin sonu olarak nitelendirildi. Liderlerinin ölümünün El Kaide için büyük bir darbe olacağı düşünülüyordu. Washington yönetimi, son 20 yılda ülkesine büyük zarar veren örgütü yendiğini iddia etti.

Peki, Bin Ladin'in ölümü El Kaide'nin eylemleri üzerinde gerçekten bir etki yarattı mı? Güney Asya'da artık eskisi kadar güçlü değil mi? Washington merkezli Woodrow Wilson Merkezi'nden Simbal Han, El Kaide'nin daha Bin Ladin'in ölümünden önce zayıflamış olduğunu söylüyor.

Han, "Pakistan ordusunun operasyonlarının yanı sıra hava saldırıları da El Kaide'nin bölgedeki hareketini zorlaştırdı. El Kaide'nin yerel çatışmaları kullandığını unutmamalıyız. ABD Başkanı Barack Obama'nın uluslararası birliklerin 2014'e kadar Afganistan'dan çekileceğini açıklamasından sonra Afganistan'daki çatışmaların yoğunluğunun azalmasıyla birlikte El Kaide'nin bölgeye ilgisi de azaldı" diyor.

El Kaide'nin Suriye'deki gücü

Terörle mücadele uzmanı Gaffar Hüseyin de Han'ın analizine katılıyor. Hüseyin, El Kaide'nin Afganistan-Pakistan bölgesinde örgütlenmiş ve küresel cihat hareketini kontrol eden üst düzey kadrosunun, Bin Ladin'in ölümünden önce ortadan kaldırıldığını söylüyor.

Ancak Han, El Kaide'nin artık bu iki ülkede varolmadığını düşünmenin ise aptalca olacağını kaydediyor. El Kaide'nin Afganistan ve Pakistan'da daha küçük bir varlığa sahip olduğunu ancak yerel örgütlerle işbirliği yaptığını kaydeden Han, bölgede muhtemelen uluslararası El Kaide örgütünün bulunmadığını belirtiyor.

Gaffar Hüseyin, El Kaide'nin Pakistan'da bağlantıda olduğu örgütlerden birinin Tehrik-i-Taliban Pakistan (TTP) olduğunu söylüyor. Hüseyin'e göre, El Kaide'nin sadece merkezi komutası zayıfladı ancak küresel bir fenomen olarak hâlâ canlı.

Gaffar Hüseyin, "Örgüt, Nijerya, Somali, Suriye, Mısır ve Irak'ta faal. El Kaide örneğin Suriye'de hiç olmadığı kadar güçlü. El Kaide markası eski anlamına sahip olmayabilir, ancak Boko Haram ve El Şebab gibi pek çok örgüt, benzer bir iş yapıyor ve El Kaide'nin mirasını taşıyor" şeklinde konuşuyor.

Yeniden canlanma süreci

Uzmanlar, El Kaide'nin Bin Ladin'in ölümünden bu yana yeniden canlanma sürecinde olduğunu düşünüyor.

Arap Baharı ve pek çok Ortadoğu ülkesinde siyasi istikrarsızlığın başlamasından bu yana El Kaide'nin yeni bir savaş alanı bulduğunu söyleyen Han, Libya ve Suriye gibi ülkelerin El Kaide'nin kendini yeniden bulması için Pakistan ve Afganistan'dan daha etkili olacağını savunuyor.

Pek çok Batılı uzman, Bin Ladin'in selefi Eymen El Zevahiri'nin hâlâ Pakistan'da olabileceğini ve bunun Güney Asya'yı terör örgütü için gelecekte de merkez noktası yapabileceğini düşünüyor.