Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) 2 Kasım 2020 tarihinde Türk Lirası Likidite Yönetimine ilişkin basın duyurusu gerçekleştirdi. Bu bağlamda, Türk Lirasında yapacağı sıkılaştırma adımları çerçevesinde bankaların Bankalar arası para piyasasındaki borç alma limitleri sıfırlandı. Buna ek olarak ikinci hamle ise % 10,25 faiz oranıyla faiz koridorunda yer alan politika faizi üzerinden işlem gören haftalık repo işlemlerini durdurduğunu açıkladı. Dolayısı ile piyasanın % 11,75 gecelik borç verme faizi ve % 14,75 geç likidite penceresinden fon bulabileceği, böylelikle fonlama faizlerin artacağı anlaşılmıştır. Zira likiditede sıkılaştırma tedbirlerini müteakip Merkez Bankası ağırlıklı ortalama fonlama faizleri yükselerek % 13,40 seviyesine çıkmıştır. Hal böyleyken, bankalar fonlama maliyetlerinin artmasını takriben mevduat ve kredi faizlerini artan yönde güncellemeye başlamışlardır. Bankalar arası mevduat işlemlerindeki gecelik TL faizi % 14,69’a ve TL tahvil faizleri de % 14,99’a yükselmiştir. Sonuç olarak politika faizi işlevinin durdurulduğu ve politika faizi haricinde diğer tüm faiz oranlarında yükselme trendi yaşandığı müşahede edilmiştir. Özet olarak politika faizini artırmayarak diğer hamlelerle hem faizleri hem de döviz kurları artmış oldu. 
   Türk Lirası döviz karşısında yeni haftaya da değer kaybederek başlamış ve tarihi zirveye tırmanmıştır. Sene sonundan itibaren dolar karşısındaki kaybı % 39,05, Euro karşısında % 45,04 ve altın karşısında % 71,51 oranında değer kaybetmiştir. Ekim ayında bir aylık zaman zarfında ise değer kaybı yaklaşık olarak ortalama % 8 civarındadır. Keza, Türk lirasında ve buna bağlı olarak enflasyon ve faizlerde fiyat istikrarının hala sağlanmadığı gözlemlenmiştir. Dolayısı ile sonuç olarak Türk Lirası maaş alanlar fakirleşirken, üreticinin maliyetleri artarken, kazanmaya devam taraf döviz ve altın lobisi olmuştur.
Hayat pahalılığı ve zamlar
   Hayat pahalılığı ve tüketici fiyatlarındaki artışı (yani zamları) belirleyen enflasyon oranları İstatistik Kurumu tarafından yayımlandı. Bu bağlamda, Tüketici fiyatları üzerindeki yıllık enflasyon oranı % 11,89’a yükselirken, Üretici fiyatlarındaki yıllık enflasyon ise 13 ayın en yüksek artışını kaydederek % 18,20 oranına yükseldi. Böylelikle, geçen yıla nazaran Türk Lirasının döviz karşısındaki keskin değer kaybı neticesinde toplamda % 30 civarında bir hayat pahalılığı meydana geldi. Üretici fiyatlarında oluşan bu pahalılık tüketici fiyatlarına yansıdığı zaman tüketiciler yeniden zamlarla karşılaşacaktır. Keza üreticinin enerji, elektrik, girdi maliyetleri de döviz artışına paralel olarak artmakta ve ürün &hizmet bedellerini de artırmaktadır.
   Zamlar dövize dayalı olarak sadece ithal ürünlerde yapılmıyor. Bizzat ülke içerisinde üretilen ürün ve hizmetleri de etkiliyor. Elektrik, gaz, ithal girdili malların dövize endeksli olması yerli üretimde de zamları kaçınılmaz kılmaktadır. Keza, gıda fiyatlarında geçen seneye göre % 16,51 oranında artış yaşandı. Böylelikle, gıda fiyatlarında 13 ayın en yüksek artışı yaşadığı gözlemlendi. Yani zamlar sadece ithal ürünlere değil herkesin mutfağında da hissedildi.  

Kur ve kredi riski
   Döviz kurlarının hızla kontrolsüz şekilde yükselmesi bankalar ve müşteriler için kur riski ve kur riskine dayalı olarak döviz kredilerinde kredi riskini önemli düzeyde artırmaktadır. Keza, Türkiye Bankacılık sektörünün en güncel veri olan eylül sonu itibariyle 5,6 Milyar dolar Yabancı para net döviz kısa pozisyonu bulunmaktadır. Yani döviz borcu bulunmaktadır. Haliyle yükselen döviz kurları karşısında kambiyo zararı yazılması kaçınılmazdır. Diğer bir yandan artan kurların en büyük etkisi Kredi riski olarak önümüze çıkmaktadır. Zira Türkiye bankalarının döviz cinsi kredilerin toplam kredilerin içerisindeki payı % 35,86, KKTC Bankalarının içerisindeki payı ise 52,46’dır. Söz konusu kredi riskini azaltma tedbiri ise yeniden yapılandırma süreci ile sağlanabileceği kanaatindeyim. KKTC Merkez Bankası ve KKTC Bankalar Birliği 2 Ekim 2020 tarihinde yayınladıkları Covid-19 Yaklaşımı kapsamında kredilerde vade, faiz, para cinsi değiştirecek şekilde teminatlarda yasal limitleri dikkate almadan, pul parası ve komisyon masrafı ödemeden yapılandırma fırsatını 30 Kasım 2020 tarihine kadar açık tutmuştur.