Kıbrıs Türk Narenciye Üreticileri Birliği’nin öncülüğünde, Doğancı ve Yeşilyurt bölgelerindeki üreticilerin de katılımıyla dün gece gerçekleştirilen toplantıda yaşanan sıkıntılar ele alındı. Özellikle pandemi sonrasında ciddi sorunların yaşandığını söyleyen üreticiler, zorda olduklarını belirterek ‘çare üretilmesini’ istediler.
Geniş katılımlı toplantı sırasında Diyalog’un sorularını yanıtlayan Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Ali Alioğlu, yaşanan sıkıntılara bir de dövizdeki yükselişin eklendiğini belirterek “Üreticinin kullandığı suni gübre ve ilaçlar dövize endekslidir. Ayrıca sulamada yeniden kuyulara dönüldüğü için elektrik giderlerimiz katlanmıştır” dedi.
Sorunlar konuşuldu
Kıbrıs Türk Narenciye Üreticileri Birliği (KTNÜB) dün akşam kitle toplantısı gerçekleştirdi.
Doğancı Spor Kulübü’nde saat 20.00’de yapılan toplantıya narenciye ve diğer üreticiler katıldı.
Birlik Başkanı Ali Alioğlu, toplantıdan sonra TV 2020 ve Diyalog gazetesine yaptığı açıklamada narenciye üreticisinin içinde bulunduğu durumu, yaşanan sıkıntıları anlattı.
Ali Alioğlu, 45 yıldır hükümetlerin Güzelyurt’la ilgili politikalarından dolayı bölgenin geri plana atıldığını söyledi. Alioğlu, üreticinin tek istediğinin emeğinin karşılığını almak olduğunu ifade ederek, şunları söyledi:
“Biz ikinci, üçüncü veya birinci sınıf vatandaş değiliz. Biz diyoruz ki; insanız, yaşadığımız bu bölgede yaptığımız üretimin karşılığını almak için mücadele eden vatansever insanlarız. Biz bunları söyledikçe onlar bizim ayağımıza taş koymaya, üretimden koparmaya çalıştılar. Bugünlere kadar geldik.”
Narenciye ile ilgili 3 ayrı birlik olduğunu, bunun da ortak mücadeleye sekte vurduğunu kaydeden Alioğlu, “Bugün tek bir birlik çatısı altında hareket etme noktasında çok zayıfız. Bu da hükümet edenlerin elini güçlendirmektedir” dedi.
Ürünler yok pahasına alınıyor
Alioğlu, narenciye üretiminin gittikçe gerilediğini de belirterek, şunları kaydetti:
Geçmiş yıllarda 260 bin rekolte elde edilirken, şu anda 110 bin rekolteye düştük. Tarım sektöründe TL olarak satılmayan tek ürün narenciyedir. Dolar üzerinden satılan bir üründür. Üreticinin gerek bilgisizliği gerek tüccarın üretici üzerinden oynadığı entrikalar nedeniyle ürünler yok pahasına satılıyor. Valensiya’nın uluslararası bahçe piyasa değeri 250, king mandalina 350 dolardır. Bizim en büyük pazarınız Rusya’dır. Rusya ürünü 700 dolara satın almaktadır. Narenciye ihracatından yıllık 40 milyon dolar civarında döviz getiriyoruz. Ancak dış değil iç güçler tarafından vuruluyoruz. Bazen hükümetler, bazen odak noktalar ve bazen de bu ülkede ahtapot gibi yayılan alıcı kesim üreticinin elindeki ürünü ucuza kapatmaya çalışıyor.”
Cypfruvex yenilenmeli
Üreticinin derdine derman olan Cypfruvex'in siyasilerin politikaları yüzünden gittikçe gerilediğini savunan birlik başkanı Alioğlu, “ Geçmişte çok parlak olan kurumun entrikaların döndüğü, siyasilerin arka bahçesi olduğunu 45 yıldır gördük” dedi. Alioğlu, Cypfruvex'in ocak ayında hasada başladığını, mayıs ayından fabrikaya kilit vurduğunu, 7 ay boyunca çalışanların boşta kaldığını ancak maaş almaya devam ettiğini söyledi. Alioğlu, bu nedenle Cypfruvex'in üreticiye istediği şekilde fiyat veremeyeceğini savundu. Alioğlu, Cypfruvex'in yeniden yapılanmaya ihtiyacı olduğunu, bu konuda projeleri olduğunu dile getirdi.
TV 2020’ye teşekkür ediyorum
Ali Alioğlu, üreticinin her zaman yanında olan Diyalog Medya’ya da teşekkür etti ve şunları söyledi:
“Sayın Reşat Akar ve TV 2020’ye özellikle teşekkür ediyorum. Bizim sıkıntılarımızı doğrudan aktaran tek kurumdur.”
Üreticiler çok dertli
Alioğlu’nun yanı sıra üreticiler de sorunlarını anlattı, devletten destek beklediklerini ifade etti. Üreticiler, maliyetlerin arttığını ancak ürünlerin 10 yıl öncesinin fiyatlarına satıldığını dile getirdi ve “Ürettiğimiz halde kazanamıyoruz” dedi.
Cemal Ali
“Yıllardır halkımız narenciye hasadını güzel bir yere taşımıştı ancak Cypfruvex ile anlaşmazlıklar sonucunda da belli sıkıntılar yaşamaktayız. Son günlerde Cypfruvex yöneticileri de tavır aldılar ve hasadımızı daha geçerli bir fiyat ile alacaklarını söylediler. Bundan sonraki yıllar için etkin bir önlem alınması elzemdir. Biz üreticiler olarak bir araya gelirsek ürünlerimizi güzel fiyatlara satabiliriz.
Devlet yönlendirmesiyle dış ülkelerdeki pazara tek elden ihraç edersek, kesinlikle hak ettiğimiz kazancı alacağımıza inanıyorum.”
Osman Sanrı
“Bahçem var, 2018 yılında 2 su motoru izni için müracaat ettim ama talebim reddedildi. Bir üretici olarak mağdurum. Para veya iş istememiştim sadece üretici olarak su motoru hizmeti talep etmiştim.
Ancak bunu bana sağlayamadılar. Bu nedenle iş yapabilmek için 52 yaşında olmama rağmen Rum tarafında çalışmaya gidiyorum.”
Hüseyin Kavaz
“Narenciye üretimi ne yazık ki çok masraflı ve tüccarlar bizlerden ucuz alıp pahalıya satıyorlar. Ürettiğimiz halde kazanamıyoruz. Elektrik giderlerimiz ve diğer masraflar da çok yüksek. Girdi maliyetlerimizi kazançlarımızla karşılayamıyoruz. Acilen tüccarlara verilen desteğin üreticilere de verilmesi gerekiyor.”
Gökhan Sağaroğlu
“Maliyetlerin artması ve pazar sıkıntısı bize darbe vuruyor. Ürünlerimizi ucuz verdiğimiz için kazanamayacak durumdayız. Her dönem narenciyenin türünü değiştiriyoruz, greyfurtu portakal, portakalı da mandalina yapıyoruz. Taban fiyatlarının belirlenmesinde yetkililerin hataları var.
Böyle giderse üreticiler kendi çarelerini kendisi üretecek. Giderlerimiz artıyor ama 10 yıldan beri aynı fiyattan ürün satıyoruz bu artık çok komik. Üreticiler borçlarını ödeyemiyor ve üreticiler ürünlerini kurumaya bırakmak zorunda kalacak.”
İnanç Yüksel
“Üretici kesim olarak hep kaybediyoruz. Pandemi sürecinde yine tüccar kazandı olan yine bize oldu. Üreticiler yine maliyetin çok altında ürünlerini sattı. Tüccar bu esnada da çok ciddi karlar elde etti. Türkiye’de satışlarımız çoğalır diye umuyorum. Türkiye’de rekoltelerde düşüş var bu bizim lehimize olacak diye ümit ediyorum.”
Cemal Darbaz
“En büyük sıkıntımız sudur. Yıllardır sularımız başka bölgelere gitti veya tuzlandı.
Gelmiş geçmiş hükümetler yanlış politika izledi, bu yıl aşırı sıcaklardan da zarar gördük. Hükümetin desteği ne yazık ki yok. Sadece gün geçirmekte ve oyalanmaktayız. Neredeyse ürettiğimiz için suçlu durumdayız artık.”
